اقتصاد ترویج

ترويج هم مانند فعاليت‌هاى معقول به توسعه بايد به‌نحوى طراحى و برنامه‌ريزى کند که آن طرح‌ها و برنامه‌ها توجيه اقتصادى قابل قبول و مطلوبى داشته باشند. ترويج فعاليتى است در محدودهٔ سرمايه‌گذارى‌هاى عقلائى و بنابر اين نهاده‌هائى لازم دارد تا بتواند کار خود را به‌خوبى انجام دهد. ترويج بايد علاوه بر توجيهات عقلى توسعه، در قبال هزينه‌هائى که انجام مى‌دهد توجيهات اقتصادى نيز داشته باشد. چنانچه آمده است: نظام‌ەاى ترويجى خواه از طريق بخش خصوصى ارائه شوند يا دولتي، بايد آن قدر منافع اقتصادى توليد کنند که هزينهٔ آنها قابل توجيه باشد. منافع غالباً به‌صورت افزايش بازده توليد مزارع است؛ برنامه‌هخاى ترويجى از طريق تسهيل پذيرش و کاربرد تکنولوژى جديد و همچنين از طريق توصيه در زمينهٔ مديريت بهتر منابع مزرعه به افزايش بازدهى کمک مى‌کنند. اينکه کشاورزانى که دسترسى بيشترى به خدمات ترويجى دارند بازده و در نتيجه درآمد بيشترى هم دارند يان نه، ايونسون - Evenson، از مطالعات ۹ گانهٔ خود نتيجه مى‌گيرد که تأثير برنامه‌هاى ترويجى بر بازده زارعان مثبت بوده است و يافته‌هاى برآوردى تمام مطالعات به‌جز مطالعه انجام شده در برزيل از نظر آمارى معنى‌دار بوده‌اند.

در مطالعات ايونسون بر مبناى اطالعات مربوط به ۲۵ کشور، اين مطالب نيز استنتاج مى‌شود:

۱- زمانى که کالاهاى اضافى صادر مى‌شوند، سرمايه‌گذارى در ترويج و پژوهش به نسبت ۵/۱ تا ۲ برابر افزايش مى‌يابد.

۲- زمانى که کالاهاى بيشترى وارد مى‌شوند، بودجه پژوهشى افزايش يافته اما بودجه ترويج کاهش مى‌يابد.

۳- زمانى که قيمت نسبى محصولات کشاورزى بيشتر به نفع کشاورزان است در ترويج سرمايه‌گذارى بيشترى مى‌شود.

شواهد در مورد نرخ بازده سرمايه‌گذارى در ترويج متفاوت است. اما به‌نظر مى‌رسد که حتى در پر بازده‌ترين برنامه‌هاى ترويج کشاورزى کشورهاى توسعه نيافته هم سرمايه‌گذارى بيش از يک درصد از ارزش توليدات کشاورزى قابل توجيه نباشد.