اصول صفحه‌آرائی (صفحه‌آرائی روزنامه)

در تهيه يک رزونامه يا هر نشريه ديگر دو نکته مهم است: اول آنکه روزنامه بهترين اخبار و مهم‌ترين رويدادها را تهيه کند و پيش از ديگران به‌دست آورد. دوم آنکه اين اخبار و مطالب تازه و نو را به شکل متناسب و زيبائى در صفحات نشريه جلوه‌گر سازد. واقعاً روشن نيست کدام يک از اين دو نکته مهمتر است و آيا ارزش هر دو يکسان است؟ همين قدر بدانيم که چاپ نشريه، که مردم را جلب نکند و آنان تمايل به خريد و خواندن پيدا نکنند، بى‌فايده است.

نشريات فراوانى وجود دارند که عموماً به‌عنوان ورق‌هاى کسالت‌آور توصيف مى‌شوند و واقعاً هم پر از خبرهاى نو و خواندنى هستند ولى خواننده، صفحات آن را با خستگى و سردرگمى ورق مى‌زند و آن خبرهاى خوب را هم نمى‌بيند. راز موفقيت روزنامه‌نگار، زيبا و مناسب جلوه‌گر ساختن روزنامه است. اين امر را در حرفه روزنامه‌نگارى نبايد دست کم گرفت زيرا روزنامه بايد موفقيت پيدا کند يعنى بايد تيراژ رضايت‌بخشى به‌دست آورد، مردم آن را بخرند تا اينکه براى خواننده يا براى صاحب آن مفيد واقع شود، خواه انتشاردهنده اخبار و تصاوير باشد، خواه تجارى و تبليغاتى و خواه ارگان يک حزب يا انجمن.

بهترين کسى که مى‌تواند با توجه به مطالب روزنامه، براى آرايش آن تصميم بگيرد و نظارت کند ويراستار (سردبير) است، زيرا تنها او است که نويسنده برجسته، مدير سياسى يا اداره‌کننده يک نشريه است و بايد مانند رهبر ارکستر، مدبر و کارآزموده و وارد به کار خود باشد و همچنان که تيترها و عناوين اخبار و مقاله‌ها بايد چشم‌گير و جالب و در عين حال حقيقى باشد، کيفيت و کميت مطالب نيز بايد با صفحه‌آرائى هماهنگى داشته باشد. ويراستار در بسيارى از جرايد مديريت و تصميم‌گيرى نوع آرايش صفحات روزنامه را بر عهده دارد، اما هرکس ديگر که مسئول (سردبير هنري) اين امر باشد بايد با همه سرپرستان قسمت‌هاى روزنامه نزديک‌ترين تماس و همکارى را داشته باشد. بايد همين که مطالب خبرى مى‌رسد براى پروراندن آنها و ترتيب تقدم و تأخر خبر (اولويت‌گذاري) در صفحه، پيشنهاد يا دستور بدهد.

اين نکته را بايد همواره به‌خاطر داشت که تعداد زيادى از روزنامه‌خوانان، توجه آنها به مطالب خاصى جلب مى‌شود. ممکن است آن مطالب خاص، عبارت باشد از ستون وقايع و حوادث يا ستون طنز و گاه ممکن است اسم و امضاء نويسندگان سبب جلب علاقه خوانندگان شود و آنان با اين اسامى آنچنان آشنا شوند که ديدن مطلبى با امضاء آنها به‌صورت عادت درآيد، به اين ترتيب وقتى روزنامه را مى‌خرند، خبر جلب توجهش را نکند بلکه پس از آنکه مطالب خاصى را که مورد توجه اوست، خواند، آن وقت به سراغ اخبار روزنامه بيايد.

برقرار کردن موازنه در چاپ مطالب از وظايف صفحه‌آرا است. وى بايد بدون آنکه کفه مطالب مستند دائمى و عادى روزنامه را سبک کند، بتواند تدبيرى اتخاذ کند که اخبار روزنامه هم خودبه‌خود مورد توجه خواننده قرار گيرد و براى او چشمگير شود.

مردم نيازمند آن هستند که به آنان گفته شود، روزنامه را چطور بخوانند، گاهى اوقات بايد براى اين منظور تکنيک‌هاى خاص به‌کار برد.