| آموزش و پرورش نوجوانان در اين دورهٔ زمانى موفقيت‌آميز است که دست‌اندرکاران تعليم و تربيت اين گروه سنى با ويژگى‌هاى آنان آشنا باشند.
|
|
| دانش‌آموزان دورهٔ راهنمايى تحصيلى را معمولاً نوجوانانى تشکيل مى‌دهند که به لحاظ ماهيت زيستي، اجتماعى و روانى خود نسبت به دانش‌آموزان دوره‌هاى ديگر ويژگى‌هاى متفاوتى دارند. مدت دورهٔ نوجوانى پسر از نظر روان‌شناسان، زيست‌شناسان و جامعه‌شناسان يکسان نيست، ولى اکثر صاحب‌نظران، اين دوره را بين دوازده تا هفده يا هجده سالگى اعلام کرده‌‌اند؛ بنابراين دانش‌آموزان دورهٔ راهنمايى تحصيلى و دورهٔ متوسطه در اين گروه سنى قرار دارند.
|
|
| گروه سنى شاغل به تحصيل در دورهٔ راهنمايى تحصيلى را بيشتر نوجوانان يازده تا سيزده ساله تشکيل مى‌دهند. (دختران يکي، دو سال زودتر از پسران به دورهٔ نوجوانى مى‌رسند.)
|
|
|
|
| سريع‌تر شدن آهنگ رشد جسمى
|
|
| سريع‌تر شدن آهنگ رشد جسمى و تغيير در تناسب و تعادل بدن: از آشکارترين تظاهرات دورهٔ نوجواني، رشد سريع جسمى که بيشتر ناشى از ترشح غدد داخلى و هورمون‌ها است. اين امر کودک پر جنب‌وجوش دورهٔ قبل را به جوانى خستگى‌پذير بدل مى‌سازد.
|
|
| ورود به مرحله تفکر انتزاعى
|
|
| گذر از مرحلهٔ تفکر انضمامى و ورود به مرحلهٔ تفکر انتزاعي: پايان سنين چهارده يا پانزده سالگى را حد تکميل ساختمان ذهنى مى‌دانند و نوجوانان در اين سن از لحاظ ابزار ذهنى به حداکثر تحول عقلى خود مى‌رسند.
|
|
|
|
| بلوغ جنسى و ظهور علائم جسمى و روانى آن: در دورهٔ نوجواني، به دليل فعال شدن غدد هيپوفيز، فوق‌کليوى و گنادها، صفات اوليه جنسى فعال شده، همچنين به دليل رشد صفات ثانويه جنسي، تغييرات و تفاوت‌هاى ظاهرى بين دختران و پسران ايجاد مى‌شود. بلوغ جنسى و پديد آمدن علائم جسمى و روانى آن، نوجوانان را نگران و مضطرب مى‌سازد.
|
|
|
|
| نوجوانان در اين دوره سعى مى‌کنند هر چيزى را از نو ارزيابى کنند و به‌تدريج در جهت تشخّص‌طلبى اخلاقى گام بردارند. آنان مايل هستند که درباره معنى حيات به اعتقادى مستحکم برسند؛ از اين‌رو به فلسفه زندگى قانع‌کننده‌اى نياز دارند. مسائل مذهبي، سياسى و اجتماعى فکر کودکان را به خود مشغول مى‌کند؛ از اين‌رو نقش دست‌اندرکاران آموزش و پرورش نوجوانان به‌ويژه معلمان دينى در دوره راهنمايى تحصيلى در رشد اخلاقى و اعتقادات نوجوانان اين دوره مهم است.
|
|
|
|
| اين ويژگى‌ها متعدد هستند. از جمله:
|
|
| - به محبت ديدن و محبت کردن تمايل بيشتر دارند.
|
|
| - عواطف آنان فعال و پويا است و از حالات عاطفى ناپايدارى برخوردار هستند.
|
|
| - به افتخارجويى تکيه مى‌کنند.
|
|
| - تا حدى پرخاشگر به نظر مى‌رسند و رفتارى گستاخانه و تا اندازه‌اى بى‌ادبانه دارند.
|
|
| ويژگى‌هاى اجتماعى نوجوانان
|
|
| نوجوانان در اين دوره با محيط اجتماعى برخوردى فعال دارند. وابستگى آنان به خانواده کم‌رنگ و همانندسازى نوجوانان با گروه هم‌سال تقويت مى‌شود و بيشتر از هر دوره‌اى تحت تأثير دوستان قرار مى‌گيرند و گروه‌گرايى آنان به اوج خود مى‌رسد. نوجوانان در جستجوى احراز هويت و تشخّص‌طلبى و استقلال‌جويي، حمايت و همدردى و کسب نقش‌هاى اجتماعى هستند. تمايل به استقلال رأى دارند و در سازگارى اجتماعى آنان آشفتگى ديده مى‌شود.
|
