هر مادهاى که به همراه علفکش براى افزايش تأثير آن و يا استفاده از آن بهکار رود، يک مادهٔ افزايشى بهشمار مىرود.
مواد افزايشى براساس فرمول شيميائى آنها تقسيمبندى نمىشوند بلکه آنها را براساس کاربرد طبقهبندى مىکنند. اگرچه خصوصيات شيميائى آنها، تعيينکنندهٔ مناسبت استفادهٔ آنها مىباشند. مويانها معرفهاى ضدّ کف، معرفهاى متعادلکننده (Compatibiliyt agents)، روغنهاى گياهي، غليظکنندههاى روغنهاى گياهى (Crop oils concentrates) و عوامل جلوگيرىکننده از فرار (Drift) از جملهٔ اين مواد هستند.
عوامل ضدّ کف
اين مواد موجب کاهش تشکيل کف در سمپاش شده و از اختلال در کار پمپ و نازلهاى سمپاش جلوگيرى مىکنند.
عوامل متعادلکننده
با استفاده از عوامل متعادلکننده، علفکشها هنگامى که در مخزن سمپاش با ديگر آفتکشها، علفکشهاى ديگر يا کودهاى محلول مخلوط مىشوند، سوسپانسيونه مىگردند. اغلب هنگامى که محلول حملکنندهٔ يک کود مايع است، از آنها استفاده مىشود.
روغنهاى گياهى و روغن گياهى غليظ
اين مواد روغنهاى سبک غير سمى (براى گياهان) هستند که داراى مويان نيز مىباشند. مويانها آنها را قادر مىسازند که بهصورت مخلوط يا امولسيونه در آب درآيند. روغنهاى گياهى براى افزايش تأثير علفکشها بر روى شاخ و برگ گياهان به بعضى علفکشها افزوده مىشود. براى مثال علفکشهائى همچون آترازين و بنتازون پس از سبز شدن گياه چنانچه همراه با روغنهاى گياهى يا مويانها استفاده شوند کنترل مداومتر و بهترى بر روى علفهاى هرز خواهند داشت.
روغنهاى گياهى داراى يک تا ده درصد مويان هستند و بهازاء هر ۱۹۰ تا ۲۳۰ ليتر محلول سم تقريباً ۱۰ ليتر روغن گياهى در هر هکتار استفاده مىشود. روغنهاى گياهى غليظ داراى ۱۷ تا ۲۰ درصد مويان بوده و تقريباً بهازاء هر ۱۹۰ تا ۲۳۰ ليتر، ۵/۲ ليتر در هر هکتار از آن مصرف مىشود. با توجه به حجم کمتر موردنياز از مواد افزايشي، روغنهاى گياهى غليظ اثرات بهترى داشته و جايگزين روغنهاى گياهى معمولى شدهاند.
عوامل کنترلکنندهٔ شناوري
با استفاده از اين عوامل و از پخش شدن ذرات ريز علفکش به هنگام پاچيدن و ايجاد خسارت بر روى گياهان زراعى جلوگيرى مىشود.
انتخاب مواد افزاينده بايستى مطابق با دستورات برچسب علفکش از ميان آنهائى که تأثير آنها بر روى علفکش به اثبات رسيده است، صورت گيرد.
مويانها
مويانهاى موادى هستند که باعث افزايش امولسيونکنندگي، مرطوبکنندگي، پخش شدن يا ديگر خصوصيات مايعات بر روى سطح مىشوند. سه نوع عمدهٔ اين مواد، امولسيونکنندهها، عوامل مرطوبکننده (Wetting agents) و چسبندهها (Stickers) مىباشند.
مويانها به چهار گروه تقسيم مىشوند: آنيونيک، کاتيونيک، غيرآنيونيک و آمفوتيک. انواع آنيونيک و کاتيونيک در آب داراى بار الکتريکى هستند (به ترتيب منفى و مثبت) مويانهاى غيرآنيونيک فاقد بار الکتريکى هستند. مواد پوشانندهٔ آمفوتريک براساس محلول، بارهاى متفاوتى دارند.
مويانهاى غيرآنيونيک معمولاً همراه با سم به مخزن سمپاش اضافه مىشوند. آنها عوامل پخشکنندهٔ خوبى هستند، در آب سرد پايدار بوده و سميت کمى براى گياهان و جانوران دارند. اغلب مويانهاى آنيونيک را با غيرآنيونيکها مخلوط مىکنند تا خصوصيات امولسيون و خيسکنندگى فرمولاسيون علفکش را افزايش دهند.
صرف کاهش، کشش سطحى آب يا افزايش قابليت خيسکنندگى يک محلول توسط يک فرآورده خصوصيات قابل استفاده بودن ماده بهعنوان مويان فراهم نمىشود. در بعضى مواقع از صابون يا مواد پاککنندهٔ خانگى نيز استفاده شده است اما نتيجهٔ رضايتبخش نبوده است. صابونها با آب سخت ترکيب شده و در مخزن سمپاش رسوب مىکنند. مويانهاى مورد استفاده در کشاورزى در هيچ نوع آبى تشکيل رسوب نمىدهند. علاوه بر اين بسيارى از صابونها و مواد پاککننده کف زيادى در مخزن سمپاش توليد مىکنند. مواد پاککنندهٔ خانگى نسبتاً درصد کمى خصوصيات مويانى دارند (۱۰ تا ۲۰ درصد)، حال آنکه مويانهاى کشاورزى ۵۰ تا ۹۰ درصد مادهٔ مؤثر دارند. همچنين ممکن است محتويات مواد پاککننده براى سمپاشى در کشاورزى مورد تصويب آژانس حفظ محيطزيست (Environmental Protection Agency - EPA) قرار نگيرد.
امولسيونکنندهها
امولسيونکنندهها موادى هستند که باعث افزايش سوسپانسيونه شدن يک مايع در مايعى ديگر مىشوند. اکثراً از آنها براى پخش روغن در آب استفاده مىشود. امولسيونکنندهها مواد فعال سطحى هستند که با قرار گرفتن بين سطوح روغن و آب، آنها را بههم مىچسبانند (شکل الف- آب و روغن بدون امولسيونکننده و ب- امولسيونکنندهها به ذرات روغن و آب مىچسبند و به اين ترتيب قطرات روغن در آب بهصورت سوسپانسيون درمىآيند). در نتيجهٔ اين عمل، از پيوند قطرات ريز روغن بههم که توليد قطرات درشت مىشود جلوگيرى بهعمل مىآورند و مانع از جدا شدن سريع روغن از حملکنندهٔ آبى مىشوند. امولسيونکنندهها، بخشى از فرمولاسيون ترکيبات قابل امولسيون هستند.
خيسکنندهها
خيسکنندهها کشش داخلى بين سطوحى که يکديگر را دفع مىکنند، کاهش مىدهند. مثلاً افزايش يک خيسکننده به يک محلول سم آبدار يا سوسپانسيونه آن را قادر خواهد ساخت تا بتواند ضمن پخش شدن تماس بهترى با سطوح جامد، همچون کوتيکول مومى گياهان داشته باشد. خيسکنندهها را اغلب به ميزان يک دوم تا يک چهارم درصد کل سمپاشى به مخزن سمپاش اضافه مىکنند.
چسبندهها (Stichers)
چسبندهها، مواد افزايشى هستند که باعث چسبيدن علفکش به شاخ و برگ گياهان مىشود. آنها، روان شدن سم را در مدت استفاده و آبشوئى سم بهوسيلهٔ باران را کاهش مىدهند. بسيارى از چسبندهها را با مويانها مخلوط مىکنند تا ضمن افزايش سطح پوشش سم، چسبندگى بهترى براى آن نيز فراهم شود. اين ترکيبات را اغلب چسبندههاى پخشکننده (Speader - Stichers) مىنامند.