| مقاله گونه‌اى نوشتار علمى - فنى است که در محافل دانشگاهي، و نيز در مراکز پژوهشى بسيار رايج است. در اين نوشتار يک موضوع مشخص، واحد و به خوبى محدود شده مطرح مى‌شود و يا به مسئله‌اى به روشنى تعريف شده پرداخته مى‌شود. پژوهشگران معمولاً يافتارهاى تازه خود را بصورت مقاله در کنفرانس‌ها يا سمينارهاى علمى و يا در نشريات پژوهشى ارائه مى‌کنند.
|
|
|
|
|
|
| مقاله از نظر کيفيت و ميزان اعتبار علمى به چند نوع تقسيم مى‌شود. يک تقسيم‌بندى ممکن مى‌تواند چنين باشد:
|
|
| ۱. مقالهٔ پژوهشى اصيل: حاوى ايده يا موضوعى کاملاً نو يافته، به اين معنا که پژوهشگر طى يک کار پژوهشى دقيق، ايده، موضوع، يا روش جديدى را مطرح مى‌کند و به نتايج کاملاً جديدى دست مى‌يابد که پيشتر وجود نداشته است.
|
|
| ۲. مقالهٔ تحليلي: در اين نوع مقاله، نويسنده موضوع يا ايده‌اى را که وجود دارد، از جنبه يا جنبه‌هايى معمولاً جديد مورد تجزيه و تحليل قرار مى‌دهد و نتايج مشخصى از تجزيه و تحليل انجام شده، ارائه مى‌کند که تازگى دارد.
|
|
| ۳. مقالهٔ تأليفي: در اين نوع مقاله، نويسنده با مطالعه متون علمي، مطالبى را درباره يک ايده يا موضوع از منابع مختلف، گرد‌آورى مى‌کند و سپس مقاله را با ساختارى جديد و طرح نتيجه‌گيرى‌هاى مشخص و گاه همراه با اعلام نظر، تنظيم و تأليف مى‌نمايد.
|
|
| ۴. مقالهٔ گزارشي: در اين نوع مقاله که معمولاً گزارش بررسى‌هاى آزمايشگاهى و يا مطالعات آمارى در يک موضوع است، نويسنده ضمن استفاده از روش‌هاى موجود در مطالعه موضوع، نتايج مطالعه خود را گزارش مى‌کند و مى‌تواند همراه با اعلام نظر، گاه جديد هم باشد. معمولاً نتايج به کمک آمار و ارقام بيان مى‌شوند. اين نوع مقاله چنانچه در آن از روش‌هاى معتبر و علمى تحليل آمارى استفاده شود و نتايج ارائه شده هم تازگى داشته باشد، مى‌تواند يک مقالهٔ تحليل تلقى گردد.
|
|
| هريک از اين انواع مقاله ممکن است طى فعاليت‌هاى پژوهشى بنيادى يا پژوهشى کاربردى و يا پژوهشى توسعه‌اى نوشته و ارائه شوند. گاه ممکن است مقاله مستخرج از دانشنامه ( تز) دوره دکترا و يا رساله فوق ليسانس و در عين‌حال از نظر کيفيت، يکى از انواع برشمرده باشد.
|
|
|
|
| مقاله از اجزاء زير تشکيل مى‌شود،
|
|
| ۱. عنوان مقاله
|
|
| ۲. نام و نام‌خانوادگى نويسند ( نويسندگان )
|
|
| ۳. وضعيت نويسنده ( نويسندگان ) از نظر شغلى ( عنوان سازمانى )
|
|
| ۴. عنوان محل کار نويسنده ( نويسندگان )
|
|
| ۵. چکيده ( در حد يک پاراگراف)
|
|
| ۶. مقدمه ( که جزء متن اصلى است )
|
|
| ۷. بخش‌هاى متن اصلي
|
|
| ۸. نتيجه‌گيري
|
|
| ۹. خلاصه
|
|
| ۱۰. سپاسگزارى ( در صورت لزوم يا تمايل نويسندگان )
|
|
| ۱۱. فهرست منابع
|
|
| ۱۲. [معرفى مختصر نويسنده ( نويسندگان ) و نشانى تماس ]
|
|
| مقاله معمولاً فهرست مطالب ندارد، اما در بعض مجلات علمي، فهرست کوتاه مطالب در حاشيه صفحه اول يا دوم مقاله درج مى‌شود. اندازه مقاله علمى يا علمى - فنى معمولاً بين شش تا دوازده صفحه است. در انتهاى چکيده، مفاهيم اصلى يا اصطلاحات کليدى مقاله بايد قيد شوند. مقاله معمولاً بين شش تا ده عنوان داخلى سطح اول دارد و تعداد سطوح در عناوين داخلى معمولاً بيش از سه نيست.
|
|
| تعداد منابع مقاله محدوديتى ندارد، اما مقاله تهيه شده در دوره کارشناسى ( مثلاً براى درج در مجلات دانشجويي) معمولاً تا هفت منبع دارد.
|
|
| طرح صفحه اول مقاله چنين است:
|
|
|
|
|
| معمولاً عنوان مقاله با حروف درشت‌تر، عناوين داخلى و از جمله کلمه چکيده و کلمه مقدمه با حروف ريزتر از حروف عنوان مقاله و در عين‌حال درشت‌تر از حرف متن اصلي، نوشته مى‌شوند. بهتر است چکيده با رسم‌الخط ديگر، مثلاً ايرانيک، نوشته شود.
|
|
| بعد از صفحه اول مقاله، بقيه صفحات با رعايت فاصله لازم از دو کران راست، چپ، بالا و پايين کاغذ، مثل قسمت مقدمه، درج مى‌شوند.
|
