با تغييرات عادات روده‌اي، درد شکمى و فقدان پاتولوژى ارگانيک قابل تشخيص مشخص مى‌شود. شايع‌ترين بيمارى گوارشى در طب بالينى است. سه نوع تظاهر بالينى دارد:
۱. کولون اسپاستيک (درد مزمن شکمى و يپوست)
۲. يبوست و اسهال به تناوب، يا
۳. اسهال مزمن بدون درد.
پاتوفيزيولوژى
پاتوفيزيولوژى هيپرآلژزى (Hyperalgesia: افزايش غير طبيعى احساس درد) احشائى نسبت به تحريک گيرنده مکانيکى شايع است. اختلالات گزارش شده شامل تغييرات موتيليتى کولون در حالت استراحت و در پاسخ به استرس، داروهاى کولينرژيک و کوله‌سيستوکينين، تغييرات موتيليتى روده کوچک، تشديد حس احشائى (آستانه درد پائين‌تر در پاسخ به اتساع روده) و عصب‌دهى خارجى غير طبيعى به روده است. بيمارانى که به‌دليل IBS به پزشک مراجعه مى‌کنند فراوانى اختلالات روانشناختى آنها بيشتر است - مثل افسردگي، هيستري، اختلال وسواسى - اجباري. ممکن است در بعضى موارد عدم تحمل به غذائى خاص و سوءجذب اسيدهاى صفراوى توسط ايلئوم مشاهده گردد.
تظاهرات بالينى
تظاهرات بالينى شروع بيمارى اغلب در قبل از ۳۰ سالگى و نسبت زن به مرد دو به يک است. درد شکمى و عادات روده‌اى نامنظم وجود دارد. علائم ساير اغلب شامل اتساع شکمي، رفع درد شکمى با حرکت روده، افزايش دفع مدفوع با درد، مدفوع شل با درد، وجود بلغم در مدفوع و احساس دفع ناکامل است. يافته‌هاى همراه شامل مدفوع چسبيده، مدفوع به نازکى روبان يا مداد، سوزش سردل، آروغ، درد پشت، ضعف، حالت غش کردن، طپش قلب و تکرار ادرار است.
تشخيص
تشخيص IBS بر پايه رد بيمارى‌هاى ديگر است. معيارهاى تشخيصى رم (Rome Criteria) در جدول (- معيارهاى رخم در تشخيص IBS -) نشان داده شده است. سيگموئيدوسکوپى و راديوگرفاى با باريم را براى رد بيمارى التهابى روده يا بدخيمى در نظر داشته باشيد. ژيارديا، کمبود لاکتاز روده‌اى و هيپرتيروئيدى را رد کنيد.
جدول معيارهاى رم در تشخيص IBS
درد/ ناراحتى شکمى و
دو يا بيشتر از دو مورد از موارد
زير حداقل در ۲۵% موارد ۱
برطرف شدن آن با دفع مدفوع و / يا
تغيير در فراوانى دفع مدفوع
تغيير در قوام مدفوع
با تغيير در فراوانى دفع مدفوع و / يا
اشکال در خروج مدفوع
احساس دفع ناکامل
با تغيير در قوام مدفوع
وجود بلغم در مدفوع
۱. علائم بايد بيش از ۳ ماه طول کشيده باشند.
درمان
اطمينان دادن به بيمار و ارتباط حمايتى پزشک - بيمار، اجتناب از استرس يا عوامل مساعدکننده، غذاهاى حجيم‌کننده مدفوع (فيبر، عصاره پسيليوم مثل متاموسيل (Metamucil) يک قاشق غذاخورى روزى يک الى ۲ بار). در اسهال کارآزمائى با لوپرامايد (Loperamide) (دو عدد صبح و سپس يک عدد پس از هر مدفوع شل تا حداکثر ۸ عدد در روز به‌صورت خوراکى و سپس تيتر شود)، ديفنوکسيلات (لوموتيل) (تا ۲ عدد روزى ۴ بار در صورت خوراکي) و يا کلستيرامين (تا يک پاکت روزى ۴ بار به‌صورت خوراکى مخلوط در آب). براى درد داروهاى آنتى‌کولينرژيک (مثل دى‌سيکلومين 40-10 mg HCL روزى ۴ بار خوراکي) يا هيوسيامين مثل لوسين (Levsin) دو الى ۱ عدد هر ۴ ساعت در صورت لزوم به‌صورت خوراکي. آمى‌تريپ‌تيلين ۵۰-۲۵ mg روزانه به‌صورت خوراکى يا ضدٌ افسردگى‌هاى ديگر در دوزهاى پائين ممکن است درد را برطرف کنند. لئوپرولايد استات (Leuprolide Acetate) (آنالوگ هورمون آزادکننده گونادوتروپين)، روان‌درمانى و هيپنوتيزم (Hypnotherapy) احتمالاً در موارد شديد و مقاوم مفيد هستند.
