|
|
| |
نام فارسى |
|
ليتيم کربنات |
|
|
| |
نام انگليسى |
|
LITHIUM CARBONATE |
|
|
| |
نام تجارى دارو |
|
Carbolith, Duralith, Eskalith, Lithane, Lithizine, Lithobid, Lithonate |
|
|
| |
گروه دارويى |
|
درمان مانيا |
|
|
| |
گروه شيميايى دارو |
|
نمک يون فلز قليائى |
|
|
| |
مكانيسم اثر |
|
ممکن است انتقال سديم، پتاسيم را از غشاء سلول عصبي، عضلانى تغيير دهد؛ ممکن است باعث برقرارى تعادل آمين‌ەاى بيوژنيک نوراپي‌نفرين و سروتونين در نواحى مغزى شود که با پاسخ‌هاى احساساتى مربوط هستند. |
|
|
| |
موارد مصرف |
|
اختلالات افسردگى ـ مانيا (فازمانيک)، جلوگيرى از سايکوز افسردگى ـ مانياى دوقطبي؛ موارد تثبيت نشده مثل اسکيزوفرني، اختلالات کنترل Impulse، وابستگى به الکل، نوتروپنى دوره‌اى ناشى از داروى ضدنئوپلاسم، SIADH. |
|
|
| |
ميزان مصرف |
|
بالغين: ۶۰۰ـ۳۰۰ mg خوراکى سه بار در روز، ۳۰۰mg دوز نگهدارنده سه تا چهاربار در روز؛ قرص‌هاى آهسته رهشى ۳۰۰mg دوبار در روز (حداکثر دوز مصرفى ۴/۲ g/day)، دوز دارو بايد براى هر فرد تنظيم شود طوري‌که سطح خونى دارو ۵/۱ـ۵/۰ meq در ليتر باشد.
موارد منع مصرف:
بيمارى کبدي، بيمارى کليوي، تروماى مغزي، سندرم مغزى ارگانيک OBS، خصوصاً سه ماهه اول حاملگى (در گروه D قرار دارد)، شيردهي، بچه‌هاى کوچکتر از ۱۲ سال، بيمارى قلبى شديد، دهيدراتاسيون شديد. |
|
|
| |
توضيحات دارو |
|
عوارض جانبي:
دستگاه عصبى مرکزي:
سردرد، خواب‌آلودگي، سرگيجه، ترمور، پرش عضلاني، آتاکسي، صرع، صحبت کردن با جا انداختن مطالب، بي‌قراري، گيجي، منگي، از دست دادن حافظه، حرکات کلونيک.
گوارشي: خشکى دهان، بي‌اشتهائي، تهوع، استفراغ، اسهال، بي‌اختياري، درد شکم.
ادرارى تناسلي: پلي‌اوري، دفع قند در ادرار، دفع پروتئين در ادرار، دفع آلبومين در ادرار، بي‌اختيارى ادراري، پرنوشي، ادم.
قلبى عروقي: کاهش فشار خون، تغييرات ECG، اختلالات ريتم، کولاپس عروقي.
پوستي: خشک شدن موها، آلوپسي، راش، خارش، هيپرکراتوز.
چشم، گوش، حلق و بيني: وزوز گوش، تارى ديد.
خوني: لکوسيتوز.
اندوکرين: هيپوناترمي.
عضلانى اسکلتي: ضعف عضلاني.
احتياطات: در پيري، بيمارى تيروئيد، اختلالات صرعي، ديابت قندي، عفونت سيستميک، احتباس ادرارى بااحتياط مصرف شود.
فارماکوکينتيک: جذب گوارشي: کامل. اوج اثر: سيترات ۶۰ـ۱۵ دقيقه، کربنات ۳ـ۵/۰ ساعت. انتشار: از CNS عبور مي‌کند. متابوليسم: ندارد. دفع: کليوى (نيمه عمر ۲۷ـ۲۰ ساعت).
تداخلات داروئي: NSAIDs، ديورتيک‌ها، متيل دوپا، پروبنسيد و تتراسيککلين باعث کاهش دفع کليوى و افزايش سميت آن مي‌شود؛ فنوتيازين‌ها، هالوپريدول و کاربامازپين باعث تشديد عوارض اکستراپيراميدال و ديسکينزى تارديو مي‌شوند؛ تئوفيلين، بي‌کربنات سديم، سيترات سديم يا پتاسيم باعث افزايش دفع و کاهش اثر آن مي‌شود.
ملاحظات پرستاري:
پيگيرى آزمايشگاهي:
ـ توزين روزانه، ادم ساق پاها، مچ پا، مچ دست را چک کنيد و در صورت وجود گزارش نمائيد.
ـ سديم دريافتي؛ کاهش سديم دريافتى با کاهش مايع دريافتى ممکن است باعث احتباس ليتيم شود؛ افزايش سديم و مايعات دريافتى ممکن است احتباس ليتيم را کاهش دهد.
ـ تورگور پوستى حداقل روزى يک‌بار.
ـ بررسى ادرار از نظر دفع آلبومين و گلوکز، اسيداوريک در شروع درمان و بعد از آن هر ۲ ماه.
ـ وضعيت عصبي: از دست دادن هوشياري، وضعيت راه رفتن، رفلکس‌هاى حرکتي، ترمور دست‌ها.
ـ سطح لتيوم سرم در شروع درمان در هر هفته و سپس هر دو ماه (سطح درماني: ۵/۱ـ۵/۰ meq در ليتر) علائم مسموميت ممکن است با سطح سرمى ۲meq/l يا بيشتر حاصل شود.
توصيه‌ها:
ـ مصرف دارو با غذا براى کاهش علائم گوارشي.
ـ مايعات اضافى (۳ـ۲ ليتر در روز) براى جلوگيرى از دهيدراتاسيون در شروع درمان: ۲ـ۱ ليتر در روز در طول درمان نگهدارنده.
ارزيابى باليني:
ـ تهوع گذرا و ناراحتى عمومى با سطوح اوج سرمى ليتيوم همزمان است.
ـ پرنوشى و پرادراري: به‌ويژه در سالمندان شايع است و به‌تدريج کم مي‌شود.
ـ شروع اثرات درماني: معمولاً ۲ـ۱ هفته وقت نياز است. در صورت عدم پاسخ درمانى پس از اين مدت دارو قطع مي‌شود.
ـ گواتر و هيپوتيروئيدي: بيشتر در زنان در مصرف طولاني (بين ۵ ماه تا ۲ سال) عمدتاً به‌صورت بزرگى منتشر تيروئيد و بدون افت عملکرد تيروئيدي؛ در صورت بروز علائم هيپوتيروئيدى درمان جايگزين هورمون‌هاى تيروئيدى الزامى است.
ـ دهيدراتاسيون: در صورت بروز اسهال و تب به پزشک اطلاع دهيد. به بيمار توصيه کنيد از محيط گرم و نوشيدن چاى و کافئين (به‌علت ديورز) اجتناب کند.
آموزش به بيمار و خانواده:
ـ علائم مسموميت خفيف (سطح ليتيوم ۲ـ۵/۱ meq/L): استفراغ، اسهال، ناهماهنگى حرکات، ترمورهاى حرکتي، خفيف، ضعف، سستي، مسموميت شديد (سطح سرمى بيش از ۲meq/l): ترمورهاى خشن، تشنگى شديد، وزوز گوش، ادرار رقيق به بيمار گفته شود.
ـ کنترل وزن مخصوص ادرار (احتمال بروز ديابت بي‌مزه).
ـ جلوگيرى از باردارى لازم است زيرا ليتيم ممکن است باعث آسيب به جنين شود.
ـ کار نکردن با هر نوع دستگاه يا وسيله تا پايدارشدن سطح ليتيم.
تداخل با تست‌هاى آزمايشگاهي:
افزايش: دفع پتاسيم، قند ادرار، قند خون، پروتئين، BUN.
کاهش: I131, PBI, T4, T3, VMA
درمان مصرف بيش از حد دارو: تحريک استفراغ يا لاواژ، باز نگهداشتن راه هوائي، عملکرد تنفسي؛ دياليز براى مسموميت شديد. |
|
|
|
