|
| ۱۶۷۴ م. قديمى‌ترين چاپ کتاب به زبان فارسى
|
|
| ايران زودتر از همه کشورهاى اسلامى يعنى عثماني، هندوستان و مصر چاپ‌خانه داشته است. نخستين متن فارسى که در جهان چاپ شد، نسخه‌اى از تورات است که به چهار زبان و به خط عبرى مبلغين نصارى در تاريخ ۹۵۳هـ.ق. برابر با ۱۵۳۳ در استانبول به چاپ رسيده است. يکى از آن چهار زبان ترجمه فارسى آن است. قديمى‌ترين کتابى که به خط فارسى چاپ شده، دو کتاب به نام‌هاى 'سيرت مسيح' و 'داستان سن پيدرو' است که در تاريخ ۱۰۹۴هـ.ق. برابر با ۱۶۷۴ در شهر ليدن Leyden در هلند به چاپ رسيده است. اين کتاب توسط مرد فاضلى به نام (Ludovico de Dieu) به چاپ رسيد. همچنين او کتاب دستور زبان براى آموختن فارسى به زبان لاتين نوشته و به نام (Rudimenta Lingue Persicase) به معناى عنصرهاى زبان فارسى در همان سال در همان شهر به چاپ رسانيد.
|
|
|
|
| در سال ۱۶۷۸ زاخاريا اورخلينى مجله (Slaveno Serbki Magazin) را در ونيز منتشر کرد. اما اين تلاش از همان آغاز با مشکلات مادى زيادى مواجه شد، به طورى که تنها يک شماره آن انتشار يافت.
|
|
| ۱۶۷۹ م. فرهنگ تاريخي، انتقادى
|
|
| دانشمند فرانسوى پى‌يربل در فرهنگ تاريخى و انتقادى معروف خود در ۱۶۷۹ به چالش انديشه‌هاى پذيرفته شده سنتى پرداخت و ذهن نقاد او از هيچ‌کس و هيچ چيز درنگذشت. اين رويکرد (بل) مبناى شيوه دانش‌نامه‌نويسى ديدرو بود.
|
|
| تأليفات فورتى‌ير و بل و استقبال عمومى از آنها نشان داد که دوران دانش‌نامه‌هاى تأليفى روحانيون در غرب به سر آمده بود.
|
|
|
|
| در سال ۱۶۸۲ يک مجله لاتينى زبان در لايپزيک به نام (Acta eruditorum) انتشار يافت.
|
|
| ۱۶۸۹ م. روزنامه آکى‌يورگو زايتونگ
|
|
| روزنامه آکى بورگو زايتونگ (Augsburger Zeitung) در سال ۱۶۸۹ در آلمان تأسيس و انتشار يافت.
|
|
| ۱۶۹۰ م. نخستين روزنامه ايالات‌متحده آمريکا
|
|
| نخستين روزنامه در آمريکا در ايالت بوستون (Boston) در سال ۱۶۹۰ منتشر گرديد. اين روزنامه هم اخبار خارجى و هم اخبار محلى داخلى را منتشر مى‌کرد.
|
|
| ۱۶۹۰ م. فرهنگ عمومى فنون و علوم - فرانسه
|
|
| فرهنگ عمومى فنون و علوم در سال ۱۶۹۰ به وسيله دانشمند فرانسوى آنتوان فورتى‌ير تأليف شد.
|
|
| ۱۶۹۱ م. انتشار مجله در انگلستان
|
|
| انتشار مجله (The Athanina Mercury) در سال ۱۶۹۱ آغاز شد.
|
|
| ۱۶۹۲ م. کتابخانه ملى پاريس
|
|
| مجموعه‌هائى که هسته کتابخانه ملى پاريس را تشکيل دادند در اصل به اقدام پادشاهان فرانسه مربوط مى‌شود. فرانسيس اول مجموعه‌هاى سلطنتى را در فونتن بلو گرد آورد. چارلز نهم مجموعه‌ها را به پاريس منتقل کرد. لوئى چهاردهم تا حد قابل‌ملاحظه‌اى اين کتابخانه را گسترش داد. در دوران وى در سال ۱۶۹۲ درهاى کتابخانه هفته‌اى دوبار بر روى عموم باز مى‌شد. دانشمند انسان‌گراى فرانسوى گيليوم بيد (Guillaum Bade) که بعدها وزير لوئى دوازدهم شد، فرانسيس اول را مجاب کرد تا مجموعه‌هاى سلطنتى را ادغام کند و کتابخانه فونتن‌بلو را به وجود آورد. احياء علاقه بر دانش يونانى و همدلى فکرى او با غالب دانشمندان عصر، همچون آراسموس، توماس مور، رابله وى را يکى از انديشمندان پيشرو نهضت اصلاح دينى ساخت. کتابخانه ملى به قدرت پيگيرى و حمايت فکرى وى بسيار مديون است.
|
|
| در قرن هيجدهم، پس از انقلاب و زمانى که کتابخانه‌هاى کليسا توسط انقلابيون در سال ۱۷۸۹ مصادره شدند، کتابخانه ملى فرانسه مجموعه‌اى مشتمل بر ۳۰۰،۰۰۰ نسخه از کتب و نسخ خطى ارزشمند به دست آورد. در آغاز قرن نوزدهم کتابخانه ملى مجموعه‌اى مشتمل بر ۲۵۰،۰۰۰ کتاب چاپى و ۸۳،۰۰۰ نسخه خطى ۱،۵۰۰،۰۰۰ گراور داشت. در ميان کتابداران او لئوپولد دليزل (Leopold Delisle) عالم مشهور تاريخ و خط‌شناس بزرگ از همه معروف‌تر بود. او به تنظيم نسخه‌هاى خطى پرداخت و در سال ۱۸۹۷ تهيه فهرست عمومى را که تا پايان سال ۱۸۵۵ يکصد و هشتاد و سه جلد آن بيرون آمده بود آغاز کرد. همان‌طور که انتظار مى‌رود کتابخانه ملى بزرگ‌ترين کتابخانه فرانسه است. در ميان نسخ کمياب آن پاپيروس پريز متعلق به ۲۸۸۰ قبل از ميلاد پيش از پايان هزاره سوم مى‌باشد.
|
|
| در سال ۱۹۸۸ در سال‌روز فتح زندان باستيل فرانسوا ميتران رئيس جمهور وقت فرانسه قصد خود را مبنى بر ساختن کتابخانه ملى جديد براى فرانسه اعلام کرد.
|
|
| در سال ۱۹۹۶ کتابخانه ملى فرانسه ساختمان جديد با ۲۰،۰۰۰ متر زيربنا و گنجايش ۱۵ ميليون نسخه کتاب و نشريه و ۵۰۰۰ جاى نشستن براى استفاده‌کنندگان افتتاح شد.
|
|
| ۱۶۹۴ م. ماشين‌حساب لايب نيتس
|
|
| ليب نيتس (Leiniz) رياضى‌دان در سوم ژوئن سال ۱۶۹۴ در آلمان متولد شد او مطالعاتى در الهيات، مابعدالطبيعه و ديرين‌شناسى مى‌کرد و تصميم گرفت که در علم حقوق تحقيق و مطالعه بيشترى نمايد و اين تصميم از براى علوم بدبختى بزرگى بود. با اين حال هوش و استعداد او از زمان جوانى نويدهاى فرح‌بخش مى‌داد. او از دانشگاه آلتورف که در مجاورت نورابرگ بود مفتخر به دريافت درجه دکتريٰ در علم حقوق شد. لايب نيتس در رياضيات مطالعات عميقى داشت و موفق شد دستگاه ماشين‌حسابى بسازد که غير از جمع و تفريق عمل ضرب و تقسيم را هم انجام دهد. اين ماشين‌حساب در سال ۱۶۷۳ ساخته شد و اولين ماشين‌حساب تجارتى بود که پاى به عرصه وجود گذاشت.
|
|
| ۱۶۹۵ م. دايرةالمعارف براى نوجوانان - آلمان
|
|
| نخستين دايرةالمعارف شناخته شده که براى کودکان تأليف شد 'مجموعه کتاب‌هائى براى نوجوانان' در سال ۱۶۹۵ بود که يوهان کريستف و اگنزايل در آلمان چاپ کرد.
|
|
| ۱۶۹۷ م. کتابخانه ملى بريتانيا
|
|
| در ميان کتابخانه‌هاى ملى جديد کتابخانه و موزه بريتانيا از اعتبار و اهميت خاصى برخوردار است. نخستين پيشنهاد از سوى جان دى (John Dee) دانشمند و ستاره‌شناس در سال ۱۵۵۶ به ملکه مارى ارائه شد و تأسيس يک کتابخانه سلطنتى تقاضا شد. دکتر ريچارد نبتلى کتابدار سلطنتى در عهد ويليام سوم ملکه آن جورج دوم نيز در سال ۱۷۹۷ پيشنهاد ساختمان و تأسيس يک کتابخانه سلطنتى شالوده يک کتابخانه ملى در انگلستان شد. وصيت اسلون مقرر مى‌داشت که مجموعه بزرگ او، نسخه‌هاى گياهى و جانورى سنگ‌هاى معدنى و ۴۰۰۰۰ جلد کتاب چاپى و ۳۵۰۰ نسخه خطى در ازاء دريافت ۲۰،۰۰۰ پوند به مجلس داده شود و مجلس در سال ۱۷۵۳ خريد آن را تصويب کرد. اين دو مجموعه نسخ خطى سِر رابرت کاتن باعث شد تا محل مناسبى براى نگهدارى آن تهيه شود. اولين محل آن عمارت مونتاگو در محله بلومزبرى لندن قرار داشت. جورج دوم مجموعه کتاب‌هاى سلطنتى را به کتابخانه اهداء کرد و بدين‌سان درهاى موزه بريتانيا در ۱۵ ژوئيه ۱۷۵۹ به روى مردم گشوده شد.
|
|
| در دهه ۱۸۲۰ مجموعه کتابخانه مشتمل بر ۱۱۵،۰۰۰ نسخه کتاب شد. در سال ۱۸۳۷ آنتونيو مسئول بخش کتاب چاپى شد و با خريد کتاب‌ها در سال ۱۸۵۶ تعداد کتاب‌ها به ۵۶۰،۰۰۰ نسخه رسيد. نخستين قسمت جديد کتابخانه سبک يونانى که در سال ۱۸۲۸ کامل گرديد. در سال ۱۸۵۲ پيشنهاد و طرح تالار قرائت مدور کتابخانه داده شد. ساختمان اين تالار مجلل در سال ۱۸۵۴ شروع و در سال ۱۸۵۷ افتتاح شد. آنچه که بسيار اهميت دارد زحمات و مديريت کاردانى آنتونيوپانيستى يک پناهنده ايتاليائى بود در مقام کتابدار. او در صدد برآمد تا کتابخانه را به صورت بزرگ‌ترين کتابخانه بريتانياى کبير در دنيا درآورد و به همين سبب بودجه‌اى به مبلغ ۱۰،۰۰۰ پوند که مبلغ قابل‌ملاحظه‌اى درخواست و تصويب شد. سپس با خريد کُتب از سراسر جهان مجموعه کتابخانه به ميزان قابل‌توجهى غنى‌تر شد. افتتاح تالار قرائت جديد در ماه مِى ۱۸۵۷ که باشکوه‌ترين لحظات زندگى پانيستى بود انجام پذيرفت. پانيستى شالوده رشدى استوار براى مدت يک قرن ريخت به طورى که در سال ۱۹۶۰ کتابخانه مشتمل بر ۸،۰۰۰،۰۰۰ کتاب چاپى و ۱۳۰،۰۰۰ نسخه خطى بود. در سال ۱۹۷۲ لايحه تشکيل کتابخانه بريتانيا به تصويب رسيد. از اول آوريل ۱۹۷۳ کتابخانه‌هاى ملى انگلستان واحدهاى اصلى سازمان کتابخانه ملى پى‌ريزى و کتابخانه ملى امانى علم و صنعت - سازمان کتاب‌شناسى ملى بريتانيا به بخش خدمات کتاب‌شناسى بدل شدند. با اين وجود بايد گفت چنين شيوه‌اى از مجموعه‌سازى داراى سابقه‌اى طولانى است و اين اصل بنيادى کتابدارى بيش از ۳۰۰۰ سال قدمت دارد.
|
|
| ساختمان جديد کتابخانه بريتانيا پس از دوران با عظمت ساخت موزه‌ها و گالرى‌ها در پايان سده، مهم‌ترين ساختمان عمومى است که در بريتانيا ساخته شده است. اين ساختمان که در محله سنت پانکراس در شمال لندن ساخته شده در سال ۱۹۹۶ تکميل و تحويل گرديد و پس از اتمام در رديف دارائى‌هاى ملى درآمد. گنجايش ۱۱ ميليون نسخه کتاب دارد و امکانات روز اطلاع‌رسانى و خدمات کتابدارى برخوردار است.
|
