ادراک اجتماعی

حتماً عملکرد رياست جمهورى اسلامى ايران را زير نظر داريد و مسافرت او به کشورهاى مختلف و حتيٰ به اکثر شهرستان‌هاى ايران را مورد توجه قرار مى‌دهيد. اکثر مردم معتقدند که او فردى صلح‌طلب، آزادمنش و طرفدار ارتباط بين ملت‌ها است. عده‌اى ديگر او را فردى مى‌دانند که به فکر زندگى روزمرهٔ مردم، بى‌کاري، گرانى و مسائل ديگر نيست و از مسائلى که بايد حرف بزند اصلاً حرف نمى‌زند. برخى معتقدند که بايد جايزهٔ نوبل را به او بدهند و برخى ديگر نظرى کاملاً مخالف دارند. بنابراين، اثرى که يک شخص معين بر ديگران مى‌گذارد، براساس ديدگاهى که آنها دارند، کاملاً فرق مى‌کند.

براى بيان اين تفاوت‌ها، دلايل متعددى وجود دارد. انسان‌ها در طول زندگى خود تغيير مى‌يابند. برداشتى که در اصل درست است، به مرور زمان با واقعيت تطبيق نمى‌کند. شناخت از يک شخص، يعنى شناخت از انگيزش‌ها و شخصيت او، بر نتيجه‌گيرى‌هاى حاصل از مشاهدهٔ ظاهر يا رفتار او استوار است. بدين ترتيب، درک علت‌هاى رفتار، خيلى پيچيده‌تر از آن است که به‌نظر مى‌رسد، مخصوصاً زمانى‌که شخص مورد مشاهده دوست ندارد به همان صورتى که هست شناخته شود. در اين حالت، بهتر خواهد بود او را به همان صورتى که خود را معرفى مى‌کند در نظر گرفت و بعد ابزارهائى به‌کار برد که نقاب از چهرهٔ او برمى‌دارند.

سؤال اين است که، براى شناختن مردم، چگونه بايد نقاب را از چهرهٔ آنها برداشت؟ براى رسيدن به اين هدف، چه اطلاعاتى لازم داريم؟ چگونه مجموعهٔ اين اطلاعات را بررسى کنيم تا به برداشت کلى برسيم؟ اينها تعدادى از سؤالات بنيادى است که در اين مبحث بررسى خواهيم کرد؟