|
| ۱۸۷۸ م. اختراع صفحه گرامافون
|
|
| پس از اختراع فنوگراف (Phonographe) توسط تامس اديسن (Thomas Edison) تغييرات
اساسى براى فن ضبط صدا داده شد. اديسن صدا را روى يک استوانه گردان به همراه يک
سوزن فولادى که به دايافراگم اتصال داشت و ارتعاشى ناشى از ايجاد صدا بود به‌صورت
مارپيچ روى سيلندر ثبت مى‌کرد. در تاريخ ۳۰ آوريل سال ۱۸۷۷ همان سال شارل کروس
(Charles Cros) در پاريس به فکر افتاد تا اصوات را بر روى يک صفحه مدور، به جاى
استوانه، در حال گردش ضبط کند. او صدا را توسط سوزنى که به يک ديافراگم متصل بود و
در مقابل صدا حساسيت داشت بر روى يک صفحه دوار که سطح آن دوداندود شده بود تکيه
داد. اين دستگاه ساده با دست کار مى‌کرد و ديافراگم آن به‌وسيله دسته‌اى آرام‌آرام
به طرف مرکز صفحه پيش مى‌رفت چنان‌چه در هر دور، شيارها پهلوى يکديگر با فاصله
بسيار کمى به‌صورت حلزونى ايجاد مى‌گرديد. اين آزمايش اولين قدمى بود که براى ضبط و
نگهدارى اصوات به‌کار برده شد. با وجودى که اين اختراع هنوز کامل نشده بود معهذا
باعث پيدايش اولين صفحات موسيقى نسل دوم گرديد. پس از مدت کوتاهى دستگاه حکاکى قالب
اصلى ساخته شد.
|
|
| در ابتدا قشرى از موم به‌طور يکنواخت روى صفحه دستگاه کشيده شد. اين موم را در
درجه حرارت معين و ثابتى نگه مى‌داشتند وقتى صفحه دستگاه که به وسيله دست حرکت
مى‌کرد ديافراگم با سوزن فولادى خود آهسته بر روى موم فرود مى‌آمد و کم‌کم به وسيله
چند اهرم و چرخ‌دنده به طرف مرکز صفحه پيش مى‌رفت، و در اين حال اصوات را بر روى
سطح موم به شکل شيار مانندى منتقل مى‌کردند. از اين قالب مومي، قالب فلزى تهيه شد و
صفحات نمونه اوليه ساخته شد. ساخت صفحه خيلى با سرعت در کارخانه‌هاى کشورهاى صنعتى
راه تکامل را پيبمود. اگرچه اختراع صفحه در پاريس به وقوع پيوست اما گوى سبقت
بهترين ساخت صفحه و دستگاه‌هاى مربوطه به ترتيب نصيب آلمان، آمريکا، انگلستان، و
فرانسه شد.
|
|
| با پيشرفت سريع فن ضبط صدا مراحل توليد صفحه به اين شرح انجام مى‌يافت:
|
|
| ۱. ابتدا يک صفحه که آن را پيرالا ـ Pyral يا استات مى‌نامند، بر روى ماشين حکاکى قرار مى‌گرفت. دستگاه کوچکى که سر آن يک سوزن داشت و با جريان الکتريکى کار مى‌کرد از يک کشوئى که عمود به صفحه است آهسته آهسته به طرف مرکز صفحه پيش مى‌رود. صفحه به گردش درمى‌آيد و سوزن تغييرات صدا را روى صفحه به‌صورت شيارهاى حلزونى ايجاد مى‌کند. قطر صفحه ۳۰ سانتى‌متر و در هر ميلى‌متر ۳ الى ۴ شيار ثبت مى‌شد. بعدها به‌جاى پيرال از استات سلولز استفاده شد عبارت بود از يک ورقه آلومينيوم که روى آن را قشرى از استات سلولز پوشانده بود. به‌جاى سوزن فولادى از سوزن ياقوت که توسط برق در يک درجه حرارت معينى ثابت نگه داشته مى‌شد به‌کار رفت. اين گرما باعث مى‌شد تا عمل حکاکى به راحتى و با دقت بالا صورت گيرد. تبديل صوت به انرژى الکتريکى و سپس به انرژى مکانيکى انجام مى‌شد و شيارها را ايجاد مى‌کرد.
|
|
| ۲. براى پشت و روى صفحه دو قالب حکاکى شده تهيه مى‌شد. روى اين قالب را با لاک مخصوصى مى‌پوشاندند. اين قالب به‌صورت مثبت حکاکى مى‌شد.
|
|
| ۴.۳. سپس روى آن را با قشرى از نيکِل و جدارى از مس سطح فلز را بپوشاند. اين عمل ۱ ساعت به طول مى‌انجاميد، تا قشرى ضخيم در حدود ۱۳ تا ۱۴ دهم ميلى‌متر ايجاد شود.
|
|
| ۵. قشر نازک مسى که به اين طريق سطح پيرال صفحه نرم را پوشانده است و در ضمن از آن مجزا شده بعداً به‌صورت يک قالب ديگرى که به‌صورت برجسته در آن نقش دارد اين صفحه را پدر (MASTER DISCS) مى‌نامند.
|
|
| ۶. روى صفحه پدر را با قشرى از بيکرومات دوپطاس مى‌پوشانند تا عمل جداسازى آسان صورت گيرد و مجدداً توسط عمل آبکارى آب نيکل و سپس آب مس مى‌دادند.
|
|
| ۷. در قالب ديگرى به طرزى که گفته شد صفحه ديگرى تهيه مى‌کنند که در آن شيارها گرد و مثبت باشد، اين قالب را مادر (MOTHER DISCS) مى‌نامند.
|
|
| ۹.۸. قالب مادر توسط اعمالى شبيه به تهيه قالب پدر، قالب ديگرى به‌وجود مى‌آورند که در آن شيارها مانند صفحه اصلى برجسته هستند. اين قالب را پس از تميز کردن، سطح آن را آب نيکل مى‌دادند.
|
|
| ۱۰. هر کدام از اين قالب‌ها در طرفين دستگاه پرس سوار مى‌شد، موادى که در ساختمان صفحه به‌کار مى‌رفت عبارت بود از مخلوطى از کائوچو يا کُپال (copal) که مقدارى هم پودر سنگ سياه به آن اضافه مى‌گرديد. اين مواد تا ۱۵۰ درجه حرارت مخلوط مى‌شد و به‌صورت خمير درمى‌آمد و بعداً به قطعات کوچک تقسيم مى‌شد. هر قطعه براى ساخت يک صفحه استفاده مى‌شود.
|
|
| ۱۱. خمير در ميان دو قالب قرار مى‌گرفت، دو قالب توسط لولائى روى هم قرار مى‌گرفت و با فشارى برابر با صد تُن باعث مى‌شد تا خمير به شکل قالب، و صفحه درآيد.
|
|
| ۱۲. توسط متخصصين از هر پنجاه صفحه آماده شده يکى را براى شنيدن آزمايش مى‌کردند. از هر قالبى حدود ۱۵۰ صفحه ساخته مى‌شد.
|
|
| توضيحات داده شده مربوط به اولين توليد صفحات موسيقى مى‌باشد که با سرعت ۷۸ دور در دقيقه مى‌گشت. زمان ضبط هر روى صفحه ۵ دقيقه بود. اين صفحه‌ها اجداد لوح‌هاى فشرده تورى ــ(CD) هاى صوتى امروزــ هستند و در شکل و مرکز و شيار حلزونى و گردش دورانى و خواندن شيارها شباهتى به يکديگر دارند. تقريباً در فن ثبت اصوات، اجراء کننده نبايستى کوچک‌ترين اشتباهى را هنگام ضبط مرتکب شود، زيرا قالب حکاکى را بايستى عوض کرد. اما با اختراع نوار مغناطيسى (ضبط صوت مغناطيسي) توسط پولسن (poulsen) اين عيب برطرف شد. از آن تاريخ تا امروز صدا ابتدا روى نوار مغناطيسى ضبط مى‌شود و نتيجه آن پس از کنترل به ماشين حکاکى منتقل مى‌گردد.
|
|
|
|
|
| ۱۸۷۸ م. تشکيل وزارت پست در ايران
|
|
| در اوايل شوال سال ۱۲۹۷هـ.ق. ناصرالدين‌شاه از سفر اروپا مراجعت کرد. در تشکيلات دولت و وزيران تغييراتى داد، از جمله اداره پست و چاپارخانه‌ها را به علت گسترشى که يافته بود به‌صورت وزارت‌خانه درآورد و در سال ۱۲۹۸هـ.ق. وزارت پست تصويب و تشکيل شد و وزير آن ميرزاعلى‌خان امين‌الملک تعيين گرديد.
|
