اسكلرودرمی‌ ـ scleroderma

اسكلرودرمی‌ یك‌ بیماری‌ منتشر بافت‌ هبمند كه‌ در آن‌ پوست‌ و سایر قسمت‌های‌ بدن‌ به‌تدریج‌ تحلیل‌ رفته‌، ضخیم‌ شده‌ و سفت‌ می‌گردند. این‌ بیماری‌ می‌تواند پوست‌، مفاصل‌؛ دستگاه‌ گوارش‌ و به‌خصوص‌ مری‌، قلب‌، كلیه‌ها، ریه‌ها، عروق‌ خونی‌، انگشتان‌ دست‌ و پا را درگیر سازد. این‌ اختلال‌ در بزرگسالان‌ از هر دو جنس‌ دیده‌ می‌شود ولی‌ در خانم‌های‌ سنین‌ 50-30 سال‌ شایعتر است‌.

ـ علایم‌ شایع‌:

۱. كم‌خونی‌

۲. درد عضلانی‌

۳. ضعف‌ و خستگی‌

۴. درد، خشكی‌ و تورم‌ مفاصل‌

۵. سفت‌ و ضخیم‌ شدن‌ پوست‌، خشكی‌، اختلال‌ گردش‌ خون‌، كرختی‌ و زخم‌ شدن‌ نوك‌ انگشتان‌

۶. سفت‌ و ضخیم‌ شدن‌ (به‌خصوص‌ در ناحیه‌ صورت‌) كه‌ باعث‌ از دست‌ رفتن‌ نرمی‌ و انعطاف‌پذیری‌ آن‌ می‌گردد.

۷. دشواری‌ بلع‌، اختلال‌ جذب‌ غذا، نفخ‌ پس‌ از غذا خوردن‌، كاهش‌ وزن‌، سوزش‌ سر دل‌ و احساس‌ ماندن‌ غذا در پشت‌ جناغ‌

ـ علل‌ بیماری:

علت‌ این‌ اختلال‌ ناشناخته‌ است‌، ولی‌ ممكن‌ است‌ یك‌ اختلال‌ خودایمنی‌ باشد. بافت‌ همبند (چارچوب‌ زمینه‌ای‌ همه‌ بافت‌ها و عروق‌ خونی‌) ضخیم‌، سفت‌ و غیرقابل‌ انعطاف‌ می‌گردد.

ـ عوامل‌ افزایش‌دهنده‌ خطر:

ناشناخته‌.

ـ پیشگیری‌:

در حال‌ حاضر قابل‌ پیشگیری‌ نیست‌.

ـ عواقب‌ موردانتظار:

سیر این‌ اختلال‌ متغیر و غیرقابل‌ پیش‌بینی‌ است‌. اغلب‌ سیر پیشرفت‌ آهسته‌ای‌ داشته‌ و قلب‌، ریه‌ها و كلیه‌ها را درگیر می‌سازد.

ـ عوارض‌ احتمالی‌:

۱. تخریب‌ ریه‌ها

۲. فشار خون‌ بالا

۳. نارسایی‌ كلیه‌

۴. نارسایی‌ احتقانی‌ قلب‌

۵. نارسایی‌ احتقانی‌ قلب‌

۶. استعداد خونریزی‌

۷. اختلال‌ در ترمیم‌ زخم‌ها و گانگرن‌

ـ درمان‌:

۱. بررسی‌های‌ تشخیصی‌ ممكن‌ است‌ شامل‌ آزمایش‌های‌ خون‌ جهت‌ شناسایی‌ كم‌خونی‌ و اندازه‌گیری‌ پادتن‌ها؛ آزمایش‌ ادرار برای‌ شناسایی‌ گلبول‌های‌ قرمز در ادرار؛ نوار قلب‌؛ رادیوگرافی‌ دست‌ها، مری‌ و قفسه‌ سینه‌؛ آزمون‌های‌ عملكرد ریه‌؛ باریم‌ انما؛ و نمونه‌برداری‌ پوست‌ باشد.

۲. مراقبت‌ بیماران‌ معمولاً در منزل‌ انجام‌ می‌شود. به‌ندرت‌ بستری‌ كردن‌ بیماران‌ در بیمارستان‌ به‌علت‌ عوارض‌ قلبی‌، ریوی‌ یا كلیوی‌ یا جهت‌ اقدامات‌ جراحی‌ (نظیر جراحی‌ مری‌) ضرورت‌ می‌یابد.

۳. برنامه‌ درمانی‌ بسته‌ به‌ نوع‌ و شدت‌ علایم‌ متفاوت‌ است‌.

۴. به‌دلیل‌ اختلال‌ گردش‌ خون‌ در این‌ بیماری‌، از لباس‌های‌ گرم‌ به‌خصوص‌ دستكش‌ و جوراب‌ استفاده‌ كنید. از تماس‌ با سرمای‌ شدید اجتناب‌ كنید. وضعیت‌ آب‌ و هوا را نیز در نظر داشته‌ و احتیاط‌های‌ لازم‌ را به‌كار برید.

۵. از ایجاد سوختگی‌ و بریدگی‌ بدن‌ خود را حفظ‌ كنید.

۶. هنگام‌ خواب‌ زیر سر خود 2 یا 3 بالش‌ بگذارید یا سر خود را 20-15 سانتی‌متر بالاتر از سطح‌ بدن‌ قرار دهید تا از پس‌ زدن‌ اسید معده‌ به‌ داخل‌ مری‌ جلوگیری‌ شود.

۷. از روشهای‌ بازخورد زیستی‌ برای‌ افزایش‌ جریان‌ خون‌ انگشتان‌ استفاده‌ كنید.

۸. از استعمال‌ دخانیات‌ خودداری‌ كنید.

۹. برای‌ تطبیق‌ دادن‌ خود با یك‌ بیماری‌ غیرقابل‌ علاج‌ و مادام‌العمر، روان‌درمانی‌ یا مشاوره‌ با روانپزشك‌ توصیه‌ می‌شود.

۱۰. برای‌ تخفیف‌ خشكی‌ مفاصل‌، آنها را گرم‌ كنید.

ـ داروها:

برای‌ تسكین‌ سوزش‌ سر دل‌ یا سوءهاضمه‌ می‌توان‌ از آنتی‌اسیدهای‌ بدون‌ نسخه‌ و برای‌ تخفیف‌ درد عضلانی‌ و مفصلی‌ از آسپیرین‌ یا ایبوبروفن‌ استفاده‌ كرد. برای‌ نرمی‌ پوست‌ می‌توان‌ از محلول‌ها، نرم‌كننده‌ها و چرب‌ كردن‌ با روغن‌ استفاده‌ كرد. داروهای‌ كورتونی‌ برای‌ تخفیف‌ علایم‌ التهابی‌، آنتی‌بیوتیك‌ها برای‌ مقابله‌ با عفونت‌ها یا داروهایی‌ برای‌ پایین‌ آوردن‌ فشار خون‌ ممكن‌ است‌ تجویز شود. داروهای‌ دیگری‌ نیز مرتبط‌ با عوارض‌ بیماری‌ ممكن‌ است‌ تجویز شوند.

ـ فعالیت‌:

تا حد توان‌ به‌ فعالیت‌های‌ طبیعی‌ خود ادامه‌ دهید ولی‌ خود را خسته‌ نكنید. نرمش‌ با حركت‌ دادن‌ منظم‌ ممكن‌ است‌ به‌ حفظ‌ انعطاف‌پذیری‌ پوست‌، حفظ‌ جریان‌ خون‌ در حد مطلوب‌ و پیشگیری‌ از جمود مفصلی‌ كمك‌ كند.

ـ رژیم‌ غذائی‌:

برای‌ به‌ حداقل‌ رسیدن‌ نفخ‌، سوزش‌ سر دل‌ و ناراحتی‌ گوارشی‌ از وعده‌های‌ غذایی‌ كم‌حجم‌ ولی‌ متعدد استفاده‌ كنید. رژیم‌ غذایی‌ نرم‌ گاهی‌ توصیه‌ می‌شود. برای‌ كمك‌ به‌ بلع‌ لقمه‌ غذا همراه‌ آن‌ مایعات‌ مصرف‌ كنید. از یك‌ كارشناس‌ تغذیه‌ برای‌ طرح‌ریزی‌ یك‌ رژیم‌ مغذی‌ كمك‌ بگیرید.

ـ در این‌ شرایط‌ به‌ پزشك‌ خود مراجعه‌ نمائید:

۱. كُندی‌ ترمیم‌ زخم‌ها

۲. كبودشدگی‌ یا خونریزی‌ زیرپوستی‌ بدون‌ علت‌

۳. هرگونه‌ علامت‌ عفونت‌ (تب‌، چرك‌ كردن‌ زخم‌ و غیره‌)

۴. اگر شما یا یكی‌ از اعضای‌ خانواده‌ تان دارای‌ علایم‌ اسكلرودرمی‌ باشید.