|
|
|
|
|
|
نشانگان تونل مچ دست عارضهٔ شايعى است که باعث درد در مچ، ساعد، و کرختى و گزگز در کف دست و انگشتان مى‌شود. علت اين عارضه وارد شدن فشار بر عصب مديان هنگام عبور از زردپى‌هاى مچ دست است. اين عارضه در کارگرانى که شغل آنها مستلزم حرکت تکرارى خم کردن مچ دست است (مثل کارگران صنعت پوشاک، قصابان، متصديان کنترل خواربارفروشى‌ها، کارگران مونتاژکار، ماشين‌نويس‌ها، نوازندگان، کارگران بسته‌بندي، آشپزها، نجارها، متصديان کاميپوتر، و خدمتکاران خانه‌ها) بروز مى‌کند. اين حرکت تکرارى باعث فرسايش و در نتيجه تورم ساختمان‌هائى که در مجاورت اين عصب قرار دارند، مى‌شود و عصب را در تونل باريک خود تحت فشار قرار مى‌گيرد. در برخى موارد زدن ضربه ملايم بر سطح زيرين مچ باعث تحريک درد مى‌شود. اين پديده را نشانهٔ تينل زدن ضربه ملايم بر سطح زيرين مچ باعث تحريک درد مى‌شود. اين پديده را نشانهٔ تينل (Tinel's sign)، مى‌گويند. جالب است که بدانيد نشانگان تونل مچ دست مى‌تواند در شرايطى مثل حاملگي، بيمارى قند، بيمارى تيروئيد، و ساير حالاتى که ربطى به حرکات تکرارى ندارند نيز بروز کند.
|
|
|
معمولاً دست غالب مبتلا مى‌شود، ولى هر دو دست ممکن است درگير شوند. با بروز ضعف در انگشتان، ممکن است مکرراً اشياء از دست شما بيفتد. در صورت عدم درمان برخى از عضلات شست ممکن است تحليل بروند.
|
|
|
|
|
نشانگان تونل مچ دست با استراحت و خوددارى از فعاليت‌هائى که مستلزم خم شدن مچ است، درمان مى‌شود. پزشک ممکن است قالب شکسته‌بندى مچ براى جلوگيرى از خم شدن مج تجويز کند و به اين ترتيب فشار روى عصب مديان را برطرف نمايد. مصرف داروهاى ضدالتهاب غيراستروئيدى (به مبحث دردها و مسکن‌ها مراجعه کنيد). مفيد است. اگر اين نشانگان نسبت به اقدامات محافظه‌کارانه مقاوم بود، پزشک ممکن است تزريق کورتيکواستروئيد يا جراحى را براى برداشتن فشار از روى عصب توصيه کند.
|
|
|
در اکثر موارد مى‌توان با خوددارى از حرکات تکرارى مولد درد، از نشانگان تونل مچ دست جلوگيرى کرد. اين مسئله ممکن است مستلزم بازسازى مجدد وسايل مورد استفاده، محل کار، يا ترتيب انجام وظايف باشد. توقف مکرر کار اغلب در استراحت دادن به مچ و پيشگيرى از فشار ناشى از کشيده شدن عصب، مؤثر است.
|
|
|
|
|
يکى ديگر از آسيب‌ديدگى‌هائى که در اثر حرکت تکرارى ايجاد مى‌شود و باعث درد در مچ و شست مى‌گردد به مچ دست دکوروين معروف است. اين عارضه نوعى التهاب زردپى و غلاف آن است که در اثر التهاب و سپس ضخيم شدن و تنگى يکى از جايگاه‌هاى زردپى مچ که از ميان آن دو زردپى بالابرندهٔ شست عبور مى‌کنند، ايجاد مى‌شود. اين علائم ممکن است در اثر نوشتن طولاني، استفاده از قيچي، يا سيار فعاليت‌هائى که مستلزم انجام حرکات تکرارى شبيه نيشگون گرفتن است، ايجاد شود. شما معمولاً مى‌توانيد با گرفت شست و کشيدن آن به پائين که باعث کشيده شدن زردپى در غلاف تنگ آن مى‌شود، درد را ظاهر کنيد. اين پديده به آزمون فينکل اشتاين معروف است.
|
|
|
|
|
استراحت و خوددارى از حرکات شبيه نيشگون گرفتن و پرهيز از گرفتن محکم اشياء معمولاً درد را برطرف و از بروز آن جلوگيرى مى‌کند. دو يا سه بار روز به‌مدت ۳۰ تا ۶۰ دقيقه از کيف آب يخ استفاده کنيد. مصرف داروهاى ضدالتهاب غيراستروئيدى مثل ايبوپروفن درد را برطرف مى‌کند (به مبحث دردها و مسکن‌ها مراجعه کنيد). پزشک ممکن است قالب شکسته‌بندى براى محدود کردن حرکت شست تجويز کند. در موارد شديد تزريق کورتيکواستروئيدها يا برطرف کردن تنگى جايگاه زردپى‌ها از طريق جراحى ممکن است تجويز شود.
|
|
|
|
|
گير کردن انگشت و شست نوعى از التهاب زردپى و غلاف آن است که در عملکرد شست يا انگشت سبابه و گاهى ساير انگشتان تأثير مى‌گذارد. به‌کار بردن تکرارى باعث ايجاد عقده در زردپى‌اى که يکى از انگشت‌ها را خم مى‌کند مى‌شود. اين عقدهٔ زردپي، غلاف اطراف زردپى را تحريک مى‌کند و باعث التهاب و تنگى اين غلاف مى‌شود. اگر غلاف زردپى به‌قدرى تنگ شود که عقده نتواند از درون آن رد شود، انگشت مبتلا ممکن است در وضعيت خم شده يا باز شده قفل کند. اين عارضه دردناک و عاجزکننده است.
|
|
|
|
|
درمان اين عارضه مشابه درمان مچ دکوورين است. در موارد شديد براى درمان قفل شدن انگشت ممکن است آزادسازى غلاف تنگ شده از طريق جراحى ضرورى باشد.
|
|
|
جمع‌شدگى دوپويترن (Dupuytren's contracture)
|
|
|
جمع‌شدگى دوپويترن عارضه‌اى است که هر انگشتى را درگير مى‌کند، اگرچه اغلب انگشت کوچک و انگشت حلقه مبتلا مى‌شوند. زردپى‌هاى واقع در کف دست که انگشتان را خم مى‌کنند، ضخيم و جمع مى‌شوند و در نهايت باعث جمع‌شدگى انگشت مى‌گردند. علت اين ضخيم شدن ناشناخته است ولى تصور مى‌شود که تا حدودى ارثى باشد و اغلب در مردان بروز مى‌کند. زردپى‌هاى ضخيم شده در آغاز دردناک هستند ولى با افزايش جمع‌شدگى درد برطرف مى‌شود.
|
|
|
|
|
در مراحل ابتدائى جمع‌شدگى پرتودرمانى يا مصرف کورتيکواستروئيدها ممکن است تجويز شود. متأسفانه کار زيادى براى جلوگيرى از پيشرفت جمع‌شدگى نمى‌توان انجام داد. اين عارضه بايد توسط يک جراح شکسته‌بند مورد پى‌گيرى درمانى قرار گيرد. جراحى زودرس توصيه نمى‌شود، زيرا آسيب‌ديدگى ناشى از جراحى ممکن است رشد بافت همبند رشته‌اى (فيبرو) را تشديد کند و بدشکلى را بيشتر نمايد. از طرف ديگر جراحى بايد قبل از ايجاد بدشکلى واضح انجام شود تا ترميم کامل جراحى را تضمين کند.
|
|
|
|
|
عقده‌ها کيسه‌هاى پر از مايعى هستند که در کپسول‌هاى مفصلى استخوان‌هاى مچ دست ايجاد مى‌شوند. تجمع مايع باعث ضعف و برجستگى کپسول مفصلى مى‌شود و عقده‌هاى سخت و دردناکى ايجاد مى‌کند که معمولاً در فواصل زمانى غيرقابل پيش‌بينى بروز مى‌کنند و برطرف مى‌شوند. درد ممکن است گاهى آنقدر شديد شود که در بلند کردن و ساير حرکات دست اختلال ايجاد کند. وارد کردن فشار روى اين عقده درد شديدى ايجاد مى‌کند.
|
|
|
|
|
|
|
|
معمولاً درمان محافظه‌کارانه از طريق استراحت توصيه مى‌شود. يکى از داروهاى ضدالتهاب غيراستروئيدى (به مبحث دردها و مسکن‌ها مراجعه کنيد)، را براى تسکين درد مصرف کنيد. در صورت مزمن شدن عارضه برداشتن آن از طريق جراحى ممکن است ضرورى باشد، اگرچه احتمال عود آن بعد از جراحى وجود دارد.
|
