چشمهٔ آب معدنی علی‌زاخوانی، ماسوله، فومن

چشمهٔ آب گرمو، گچساران

اين چشمه که در نزديکى امام‌زاده بى‌بى حکيمه گچساران واقع شده ، محوطه‌اى مناسب براى راه‌اندازى تأسيسات و حمام‌هاى بهداشتى براى آب درمانى است. تاکنون از امکانات موجود اين محل استفادهٔ قابل توجهى به عمل نيامده است.

چشمه‌هاى ديگر اين استان عبارتند از:

ـ چشمهٔ بابا احمد در امام‌زاده بابا احمد بخش بهمئي.

ـ چشمهٔ‌ اوسل در بخش بهمئى - روستاى شهرآسياب.

ـ چشمهٔ بابکان در ياسوج

ـ چشمهٔ تنگ سولک در تنگ سولک

ـ چشمهٔ‌ توليان در حومهٔ دهدشت روستاى توليان.

ـ ‌چشمهٔ چوزک در سرفارياب دهدشت.

ـ چشمهٔ زنگبار دوراهان.

ـ چشمهٔ جن در لنده ، روستاى موگرمون.

ـ چشمهٔ دو گنبدان در يک کيلومترى دو گنبدان.

ـ چشمهٔ‌ رئيسى (چشمهٔ‌ فارتک) در تنگ تاريک سادات طيبي.

ـ چشمهٔ‌ آبگرم روستاى کارند در ياسوج.

ـ‌ چشمهٔ‌ زيرمورد در روستاى راک دهدشت.

چشمهٔ آب معدنى ابارق، كرمان

چشمهٔ معدنى ابارق در جنوب شرقى کرمان در فاصلهٔ ۱۱ کيلومترى شمال دهکدهٔ ابارق واقع شده است. آب چشمه از دستهٔ آب‌هاى کلروره سديک و سولفاته کلسيک نيمه گرم است که شبيه آب چشمهٔ نيدربرون له بن فرانسه مى‌باشد و براى دستگاه هاضمهٔ بدن مفيد است. مصرف اين دسته آب‌ها در درمان بيمار‌ى‌هاى مفصلى نيز توصيه مى‌شود. از آب چشمه براى استحمام استفاده مى‌کنند.

چشمهٔ آب معدنى استخر طبيعى (درياچه والان)، روستاى كوته، خاش

اين استخر در شمال غربى کوه تفتان و روستاى کوته قرار دارد که راه ماشين‌رو ندارد و فاصلهٔ‌ آن تا روستاى کوته در حدود ۷ کيلومتر است. شکل طبيعى اين حوضچه بيضى است. آب آن به وسيله چشمه‌هاى متعدد کف حوضچه تأمين مى‌شود. علت به وجود آمدن اين استخر به اين صورت است که محل آن نسبت به نقاط اطراف ارتفاع کم‌ترى دارد و در نتيجه ، فشار هيدرواستاتيکى ستون آب به کم‌ترين مقدار مى‌رسد. در کف درياچه که سنگ‌هاى آن از توف‌آندزيتى تشکيل شده است ، آب به صورت جوشان در نقاط متعدد از زمين خارج مى‌شود. سطح آب درياچه در فصول مختلف سال متغير است و در فصل بارندگى سطح آب بالاتر و در اواخر پاييز به پايين‌ترين حد خود مى‌رسد. علاوه بر پديدهٔ ژئوشيميايى که بين سنگ و آب ايجاد مى‌شود ، ‌ تبخير زياد آب سبب ازدياد مواد معدنى مى‌گردد. آب درياچهٔ لاوان در رديف آب‌هاى سولفات کلسيم همراه با منيزيم و کلروره سديم ولرم است.

چشمهٔ آب معدنى امام حسن، كرمانشاه

اين چشمه در شهرستان کرمانشاه واقع شده و به نسبت ساير چشمه‌ها اهميت کمترى دارد.

چشمهٔ آب معدنى باب تنگل (قدمگاه)، آبادى باب‌تنگل، زرند، كرمان

چشمهٔ باب تنگل در ۳ کيلومترى شمال آبادى باب تنگل است که در شمال شرقى زرند کرمان واقع شده است. اطراف منطقه را زمين‌هاى کويرى احاطه کرده است.

چشمهٔ آب معدنى باباگرگر، قروه

اين چشمه در ۱۸ کيلومترى شمال قروه قرار گرفته است. آب اين چشمه که در استخرى عميق و دايره‌اى شکل با محيطى حدود ۲۰۰ متر جمع مى‌شود ، از دستهٔ آب‌هاى کلروبيکربناته مخلوط گازدار است که براى برخى از بيمارى‌هاى دستگاه گوارش مانند سوءهاضمه مفيد است. اين نوع آب‌ها همچنين در ترکيب خود انيدريد کربنيک دارند و آرام‌بخش مى‌باشند و در بيمارى‌هاى ناشى از سوءتغذيه نيز مؤثراند. اين چشمه مورد توجه اهالى محل و مسافران است و يکى از جاذبه‌ها و تفرجگاه‌هاى مهم استان کردستان محسوب مى‌شود.

چشمهٔ آب معدنى برآب، روستاى تمندان، خاش

اين چشمه در غرب کوهستان تفتان و شمال روستاى تمندان قرار دارد. بهترين راه دسترسى به روستاى تمندان از مسير جادهٔ خاش - زاهدان به فاصله ۴۸ کيلومتر است. فاصلهٔ اين روستا تا مظهر چشمه در حدود ۷ کيلومتر است که بايد پياده طى شود. مظهر چشمه بر آب از شکاف سنگ‌هاى توف آندزيتى مى‌جوشد و نوع آب آن از آب‌هاى جوى و آب‌هاى آتشفشانى است. آب چشمه برآب در رديف آب‌‌هاى سولفات کلسيم همراه با منيزيم سرد است. دماى آب ۱۸ درجه سانتى‌گراد و آبدهى آن ۱۵ ليتر در ثانيه است.

چشمهٔ آب معدنى بغرا، جوشان، كرمان

اين چشمه نيز در فاصله تقريبى ۱۳ کيلومترى شمال بخش جوشان در شمال شرقى کرمان قرار دارد. آب آن ، از دسته آب‌هاى سولفاته کلسيک و بيکربناته سديک گرم است. مصرف درمانى اين دسته آب‌ها بيشتر خارجى است و براى بيمارى‌هاى مفصلى نقرس استفاده مى‌شود.

چشمهٔ آب معدنى بوجان، كرمان

چشمهٔ معدنى در جنوب غربى کرمان به فاصلهٔ ۴۵ کيلومترى سيرجان قرار دارد. آب اين چشمه نيز از دستهٔ آب‌هاى کلروره سديک و سولفاته کلسيک نيم گرم است که خواص درمانى اين دسته آب‌ها قبلاً گفته شد.

چشمهٔ آب معدنى بيشه، شهداد، كرمان

اين چشمه معدنى در فاصله ۲۴ کيلومترى شمال شرقى کرمان و در شمال شهداد واقع شده است. آب چشمه از دستهٔ آب‌هاى کلروره سديک و سولفاته کلسيک گرم است.

چشمهٔ آب معدنى حوض باد، جوشان، كرمان

چشمهٔ حوض باد در ۱۳ کيلومترى بخش جوشان در شمال شرقى کرمان قرار دارد. اين آب نيز از دستهٔ آب‌هاى سولفاته بيکربناته سديک مى‌باشد که شبيه آب معدنى وَتيل فرانسه مى‌باشد.

چشمهٔ آب معدنى حوض نو، كرمان

چشمهٔ حوض نو در شمال شرقى کرمان واقع شده است. اطراف چشمه را رسوبات آبرفتى دوران چهارم زمين‌شناسى فرا گرفته است. آب چشمه حوض نو از دسته آب‌هاى سولفاته سديک و کلروره کلسيک است.

چشمهٔ آب معدنى دهلران، انديمشك

در ۱۳ کيلومترى جادهٔ‌ انديمشک به اهواز جاده‌اى منشعب مى‌شود که پس از ۱۲۰ کيلومتر به دهلران مى‌رسد. چشمه معدنى دهلران به فاصلهٔ ۵ کيلومترى شمال آن از زمين خارج مى‌شود. در اين منطقه ، درهٔ وسيعى وجود دارد که بوى سولفور آن از فاصلهٔ دور به مشام مى‌رسد. آب اين چشمه از دسته آبهاى کلرورسولفاته و بيکربناته کلسيک گرم مى‌باشد و خواص درمانى فوق‌العاده‌اى دارد. مردم منطقه به منظور درمان بيمارى‌هاى روماتيسمى ، درد مفاصل و استخوان از آب اين چشمه استفاده مى‌کنند.

چشمهٔ آب معدنى دوشينگ، روستاى دوشينگ، اسكل‌آباد، خاش

اين چشمه در مسير راه خاش - زاهدان و در شمال غربى کوه تفتان قرار دارد. از خاش تا دو راهى اسکل‌آباد ، ۴۰ کيلومتر و از دوراهى تا روستاى دوشينگ ۱۴ کيلومتر و از اين روستا تا مظهر چشمه در حدود ۵ کيلومتر است که مى‌بايد پياده طى شود. آب اين چشمه خصوصيات آب‌هاى معدنى از نوع آب‌هاى جوى و آب‌هاى آتشفشانى نوخاسته را دارد و در رديف آب‌هاى سولفات کلسيم همراه با منيزيم ولرم است. دماى آب ۲۵ درجه سانتى‌گراد و ميزان آبدهى آن ۹ ليتر در ثانيه است.

چشمهٔ آب معدنى زنگ، روستاى سنگان، خاش

اين چشمه در شرق کوه تفتان و در غرب روستاى سنگان قرار دارد و راه ارتباطى آن از طريق روستاى سنگان است. مظهر چشمه از شکاف سنگ‌هاى توف‌‌آندزيتى مى‌جوشد. آب اين چشمه نيز مانند ساير چشمه‌هاى معدنى و گرم اطراف کوه تفتان با آخرين فعاليت‌ آتشفشانى کوه تفتان مرتبط است. آب چشمه زنگ در رديف آب‌هاى سولفات کلسيم همراه منيزيم زياد با واکنش اسيدى سرد است. دماى آب ۱۸ درجه سانتى‌گراد و آبدهى آن ۴ ليتر در ثانيه است.

چشمهٔ آب معدنى سجيران، اشكوربالا، رودسر

اين چشمه در منطقهٔ «اِشِکوَر بالا» در بالادست روستاهاى نيلو جيرکل و سجيران (در قسمت شمال شرقي)‌ قرار دارد. اين چشمه تا چندى پيش ناشناخته بود؛ اما به تازگى اهالى به خواص درمانى آن پى برده‌اند و براى درمان برخى بيمار‌ى‌ها از جمله بيمارى‌هاى کليوى از آب آن مى‌آشامند. آب چشمهٔ سجيران بسيار گوارا و سبک است. اين آب ، جرم و رسوب را به آسانى و در مدتى کم حل مى‌کند. استحمام با آب چشمهٔ سجيران ، در درمان بيمارى‌هاى پوستى ، ‌ به ويژه قارچ انگشتان و ساير نقاط بدن تأثير مثبت دارد؛ به طورى که پس از يک تا دو بار استفاده از آب ، بيمارى قارچى کاملاً درمان مى‌شود و پوست به حالت عادى خود باز مى‌گردد.

چشمهٔ آب معدنى على‌زاخواني، ماسوله، فومن

اين چشمه بالاتر از بازار ماسوله قرار دارد و آب آن ، از طريق لوله‌اى با دبى (آبدهي) سه ليتر در ثانيه به خارج جريان مى‌يابد. آب چشمه ، داراى «بى‌کربنات» است و در درمان نارسايى‌هاى گوارشى بسيار مؤثر است. در حال حاضر ، آب چشمه براى شرب مورد استفاده قرار مى‌گيرد.

چشمهٔ آب معدنى غرب ميراحمد، بوشهر

اين چشمه در غرب ميراحمد در ۶۰ کيلومترى جادهٔ‌ بوشهر به بندرعباس قرار دارد. مظهر چشمه در دامنهٔ کوه و از شکاف سنگ‌هاى آهک آسمارى از زمين خارج مى‌شود. عامل تشکيل اين چشمه گسله است. زياد بودن مقدار گاز دى‌اکسيد‌کربن دليل بر منشأ عميق آب چشمه است. آب چشمهٔ غرب ميراحمد در رديف آب‌هاى سولفات کلسيم همراه با منيزيم و کلرور سديم ولرم است.

چشمهٔ آب معدنى قاسم‌آباد، روستاى قاسم‌آباد ،رفسنجان

اين چشمه به فاصلهٔ ۶ کيلومترى شرق رفسنجان در روستاى قاسم‌آباد واقع شده و در اصل قنات قديمى است که آب آن از سال‌هاى گذشته مورد استفادهٔ درمانى اهالى منطقه بوده است. قنات مزبور از زمين‌هاى آبرفتى دوران چهارم زمين‌شناسى خارج مى‌شود. آب چشمه از دستهٔ آب‌هاى کلروره ‌سديک و سولفاته منيزين سرد است و ترکيبات شيميايى آن مشابه آب چشمهٔ معدنى لون‌لو‌سونيه فرانسه مى‌باشد. خواص درمانى اين نوع آب‌ها در درمان بيمارى‌هاى روماتيسمى ، گوش و حلق و بينى مى‌باشد و همچنين اثر نيروبخش نيز دارد.

چشمهٔ آب معدنى كندوان، اسكو، تبريز

در اطراف شوشتر آب‌هاى معدنى متعددى وجود دارد ، از جمله در حدود ۹ کيلومترى شرق آن در روستايى به نام گرداب ، آب معدنى از زمين مى‌جوشد. اين چشمه در گذشته محل مقدسى بوده است و دردمندان جهت استفاده از اين آب در اطراف آن گرد مى‌آمدند. اين آب براى افرادى که به امراض جلدى ، اگزما و زخم‌هاى عفونى و کچلى مبتلا باشند ، ‌ بسيار مفيد است. در حال حاضر محلى جهت استفاده از اين آب احداث شده است. دخمه‌هاى عيلامى و همچنين آثار سفال‌هاى دوره‌هاى دوم و سوم پيش از ميلاد در تپه‌هاى آن مشاهده شده است و بقعه‌اى بنام پير عباس دارد که کانالى نيز در جوار آن احداث شده است.

چشمهٔ آب معدنى گلى آونگ، سيرجان

چشمهٔ معدنى گلى آونگ در جنوب شرقى سيرجان واقع شده و اطراف آن را رسوبات آبرفتى دوران چهارم پوشانده است.

آب اين چشمه از دسته آب‌هاى سولفاته سديک و کلروره کلسيک است. خواص اين نوع آب قبلاً گفته شده است.

چشمهٔ آب معدنى گواز، روستاى گواز، كامياران

اين چشمه در ۵۰ کيلومترى شمال غربى کامياران و در ۱۰ کيلومترى شمال غربى روستاى پلنگان در دامنهٔ کوه روستاى گواز واقع شده است. در محل خروج آب چشمه ، رنگ آن شيرى است که نشانهٔ وجود مواد آهنى و گوگردى در آب است.

با توجه به نوع آب‌هاى گوگردى «سولفوره» مى‌توان از اين نوع آب‌ها نوشيد و يا براى درمان بيمارى‌هاى پوست با آنان استحمام کرد. همچنين در درمان بيمارى‌هاى مجارى تنفسى ، روماتيسمى و بيمارى‌هاى جلدى بسيار مؤثراند.

در ايام تعطيل و به خصوص در فصل تابستان مسافران زيادى از شهرهاى کامياران ، مريوان و سنندج براى استفاده از خواص درمانى - طبى اين آب معدنى و همچنين استفاده از فضاى تفرجگاهى آن به منظور گذران اوقات فراغت به اين محل مسافرت مى‌کنند.

اين چشمه با توجه به موقعيت و سابقهٔ بهره‌بردارى در صورتى که با برنامه‌ريزى و طراحى مناسبى و به طور سازمان يافته بهره‌‌بردارى گردد به يکى از کانون‌هاى توريستى مهم استان تبديل خواهد شد.

چشمهٔ آب‌‌على هراز، دهكده آبعلي، تهران

چشمهٔ آب معدنى آب‌على در شمال دهکدهٔ آب‌على در ۶۰ کيلومترى شمال شرقى تهران ، در کنار بستر رودخانه مبارک‌آباد از زمين مى‌جوشد. در گذشته ، مظهر چشمه چندين بار تغيير مکان داده است. در حال حاضر آب چشمه با لوله به کارخانه بطرى پر کنى منتقل مى‌شود و پس از بسته‌بندى به مصرف خوراکى مى‌رسد.

آب چشمهٔ آب‌على از گروه آب‌هاى بى‌کربناته کلسيک سرد با PH متمايل به اسيد است و آهن و سيليس نيز در آن وجود دارد. وجود آهن در ترکيب آب چشمه به صورت پايدار ، به علت وجود Co۲ و فشار در زيرزمين است که پس از خروج از زمين بر اثر کم شدن فشار ، Co۲ آن به حالت ناپايدار و به صورت رسوب در مى‌آيد. از آنجا که پر کردن بطرى‌ها با اين آب ، به خاطر رسوب موجود ايجاد اشکال مى‌کند ، در کارخانه عمل آهن‌زدايى نيز از آن صورت مى‌گيرد.

شکستگى‌هايى که آب چشمه از آن‌‌ها بيرون مى‌آيد متعلق به دوران اول تا چهارم زمين‌شناسى است و هيچ‌گونه آلودگى ميکروبى ندارد.

خواص درمانى اين آب در دستگاه گوارش ، کبد ، لوزالمعده و روده است. هم‌چنين آب اين چشمه براى تنظيم کلسترول و اسيد اوريک نيز مؤثر است. وجود Co۲ در آب اين چشمه باعث تنظيم دستگاه گوارش و هضم سريع غذا مى‌شود.