عوامل مؤثر بر رشد پس از تولد

معلمان بايد اثر عوامل محيطى را روى رشد، نمو و افزايش سن بعد از تولد بشناسند. با بالا رفتن سن اثر اين عوامل به‌طور فزاينده‌اى از عوامل ژنتيکى مهم‌تر مى‌شوند. در واقع، دوره‌هاى حساس يا بحرانى ممکن است براى برخى از جنبه‌هاى نمو بعد از تولد وجود داشته باشد؛ زيرا آسيب‌پذيرى نسبت به اثر عوامل محيطى در دوره‌هاى سريع رشد بيشتر است. بود يا نبود يک عامل محيطى در وقت معين ممکن است بر پتانسيل اجراء ماهرانهٔ فرد در بقيهٔ عمر اثر بگذارد.