درد مچ

ـ چه وقت به پزشک مراجعه کنیم:

۱. حرکت مچ صدادار است.

۲. ضعف و کرختی دست هم وجود دارد.

۳. درد مچ بیش از یک روز طول کشیده است.

۴. اخیراً دچار حادثه‌ای شده‌‌اید، مچ تغییر حالت داده، و نمی‌توانید آن را حرکت دهید.

ـ درد مچ نشانهٔ چیست:

کارتان خیاطی است و تمام عیب‌های دیگران را با دقت می‌پوشانید. ولی یکی از گرفتاری‌های جسمانی خود را فراموش می‌کنید: درد مچ. بعد از دوختن چند دست لباس عروس، مچ و دستتان چنان درد می‌گیرد که انگار از ساعد و بازو جدا شده است.

در درون مچ محفظه‌ای وجود دارد که چهارچوبی از استخوان و رباط است و تونل مچ دست نام دارد. اعصاب و وترهای ماهیچه‌ای از میان این گذرگاه باریک به دست و انگشتان می‌روند. اگر از وترهای مچ زیاد کار کشیده شود، مثلاً در تکرار حرکات شدید مثل قیچی کردن، تحریک و ملهتب می‌شوند و ورم می‌کنند. با گذشت زمان وترها بر روی اعصاب فشار می‌آورند و قبل از اینکه متوجه شوید، احساس گزگز، کاهش حس، و کرختی در نوک انگشتان می‌کنید. هماهنگی حرکات آنها از بین می‌رود و احساس ناراحتی می‌کنید. این آسیب را نشانگان تونل مچ دست می‌نامند و در کسانی روی می‌دهد که کار ثابتی را مرتباً تکرار می‌کنند.

این احساس سوزن‌سوزن شدن، اغلب با درد همراه است، بهای سنگینی است. متوجه می‌شوید که گرفتن چیزی با انگشتان چه‌قدر سخت می‌شود.

چیز دیگری هم در شب اتفاق می‌افتد. با احساس گزگز و سوزش در دست‌ها بیدار می‌شوید. وترهای ملتهب مایع در خود نگاه داشته و ایجاد ناراحتی شبانه می‌کنند. وقتی خواب هستید و دستتان شل شده است، گردش درست این مایع جمع شده مختل می‌شود و ایجاد فشار می‌کند. با بیدار شدن و مالیدن دست ناراحتی کمتر می‌شود. این کار فشار مایع را کم‌کرده و احساس درد را از بین می‌برد. مچ دست مستعد این آسیب‌دیدگی ناشی از کار زیاد است، اما احتباس آب در هنگام آبستنی هم باعث تورم‌بافتی و نشانگان تونل مچ دست می‌گردد.

آسیب‌دیدگی‌هائی مثل دررفتگی و شکستگی استخوان هم مچ را به درد می‌آورند. حتی ممکن است مچ دستتان را بشکنید و در آغاز متوجه نشوید. درد و زق‌زق کردن بعداً شروع شود و ببینید مفصل مچ با حرکت دادن آن صدا می‌کند.

ـ درمان درد مچ:

غیر از آسیب‌دیدگی‌های جدی، که باید فوراً به پزشک نشان داد، موارد دیگر درد مچ را با روش‌های زیر از بین ببرید.

مچ را استراحت دهید. اولین کار در التیام مچ دست استراحت دادن به آن است. بنابراین، اگر دلیل درد مچتان را می‌دانید، مثلاً کار طولانی با صفحهٔ کلید کامپیوتر، استراحتی به آن بدهید. و اگر نمی‌تواندی کارتان را متوقف کنید، آن را به تناوب انجام دهید. اگر می‌‌توانید نوع کار را تغییر دهید. در فاصلهٔ کار استراحت کنید، و دست‌ها و مچ را در یک خط صاف بگیرید. مچ را به بالا و پائین خم نکنید. برخی پزشکان بستن مچ‌بند را توصیه می‌کنند، گرچه ممکن است فقط شب‌ها آن را ببندید.

مچ را خنک کنید. گذاشتن کیسهٔ یخ روی ناحیهٔ دردناک مؤثر است. پیش از گذاشتن یخ، روغن معدنی به پوست بمالید. حوله‌ای مرطوب روی روغن گذاشته و کیسهٔ یخ را روی آن بگذارید. بخ را به‌مدت ۱۰ تا ۲۰ دقیقه در آنجا بگذارید و هر ۵ تا ۱۰ دقیقه پوست را بررسی کنید. اگر رنگ آن سفید یا آبی شود (که نشانهٔ سرمازدگی است) فوراً یخ را بردارید. کورتیزون تزریق کنید. در برخی موارد دردناک، پزشک برای کاهش درد و تورم کورتیزون را مستقیماً به درون تونل مچ تزریق می‌کند.

علت را بیابید. پزشک ممکن است برای یافتن محل دقیق گرفتاری و امکان آسیب‌دیدگی عصب آزمایش ماهیچه‌نگاری الکتریکی (EMG) را تجویز کند. در این آزمایش پزشک با گذاشتن سوزن‌های مخصوصی در ماهیچه‌ها و خواندن علائم الکتریکی گذشته از آنها وضع ماهیچه‌های ناحیهٔ مچ را بررسی می‌کند. این روش محل دقیق و شدت آسیب‌دیدگی عصب معلوم می‌شود. این آزمایش برای همه لازم نیست، و فقط وقتی ناحیهٔ آسیب‌دیده نامشخص باشد انجام می‌شود.

جراحی کنید. در موارد شدید نشانگان تونل مچ دست، پزشک ممکن است انجام عمل جراحی را برای برداشتن فشار از روی عصب‌ها و رگ‌های خونی توصیه کند. این یک جراحی سرپائی است و با بی‌حسی موضعی انجام می‌شود. پزشک از شکافی در مچ و کف دست رباط سخت یا نواری را که سقف تونل را تشکیل می‌دهد می‌برد و فشار را کم می‌کند.

نوع جدیدتر عمل با استفاده از یک درون‌بین انجام می‌شود. در این روش، برش کوچکی در مچ یا کف دست داده شده و یک چاقوی ریز جراحی با یک لولهٔ نازک درون‌بین به داخل مچ فرستاده می‌شود و رباط را از تو قطع می‌کند. این روش جراحی بسیار مؤثر است و علائم نشانگان را از بین می‌برد. رجوع کنید به: التهاب مفصل؛ درد مفصل.