بيش از ۵۰ درصد هزينه‌هاى توليد شير را غذا تشکيل مى‌دهد؛ براى اينکه، بتوان از گاوهاى شيرى سود بيشترى به‌دست آورد، مى‌بايد حيوان با استفادهٔ از جيرهٔ غذائى بالانس شده‌اى تغذيه بشود. توليد شير در گاو تحت تأثير دو فاکتور محيطى و ژنتيکى است.
۲۵ درصد تفاوت در توليد شير بين گاوهاى تحت‌تأثير توارث و ۷۵ درصد بقيه از فاکتورهاى محيطى ناشى مى‌شود، در بين فاکتورهاى محيطي، تغذيه اثر عمده‌اى در مقدار توليد شير دارد و تغذيهٔ صحيح و خوب سبب مى‌شود که حيوان بتواند به ماکزيمم پتانسيل توليد خود برسد. مواد مغذى در حيوانات شيرده در موارد زير مورد استفاده حيوان قرار مى‌گيرد: ۱. احتياجات نگهدارى حيوان که با توجه به اندازهٔ بدن حيوان تغيير مى‌کند. ۲. رشد حيوان (در مواردى که گاو جوان و هنوز رشد آن به اتمام نرسيده است). ۳. ترميم ذخاير از دست‌رفتهٔ بدن در جريان لاکتاسيون. ۴. رشد جنين در مورد گاوهاى آبستن. احتياجات آبستنى براى ۶ ماه اول کم ولى در ۳ الى ۲ ماه آخر آبستنى مقدار آن زياد مى‌شود. ۵. توليد شير. احتياجات توليد شير با توجه به مقدار و ترکيبات شير تغيير مى‌کند. احتياجات نگهدارى و توليد شير دو فاکتور مهم و اساسى در نوشتن جيره غذائى گاوهاى شيرى است. براى توليد شير زياد و اقتصادى حيوان احتياج دارد که به‌درستى تغذيه بشود، در صورت عدم تغذيهٔ کافي، حيوان از ذخائر بدنى خود استفاده خواهد کرد که نتيجه آن کاهش توليد شير است.
در مواردى که جيره غذائى حيوان با توجه به نيازمندى‌هاى آن تأمين نشده باشد، مواد مغذى وارد شده به بدن به ترتيب در تأمين احتياجات نگهداري، توليدمثل، رشد و توليد شير به‌کار گرفته مى‌شود. توليد شير و پرورش گاو شيرى موقعى اقتصادى و مقرون به صرفه خواهد بود که گاو بتواند ماکزيمم توليد شير را داشته باشد. در صورت تغذيهٔ سنگين حيوان چاق شده و هزينه توليد شير افزايش خواهد يافت احتياجات غذائى گاوهاى شيرى در جدول زير نشان داده شده است.
جدول احتياجات غذائى روزانهٔ گاوهاى شيرى
وزن بدن
Kg
افزايش وزن
روزانه
Kg
غذاى۱
پروتئين
انرژى
کلسيم
فسفر
روزانه Kg
کل (گرم)
قابل هضم (گرم)
T.D.N
Kg
DE
M.Cal
ME
M.Cal
تليسه‌هاى
در حال رشد
۵۰
۱۰۰
۲۰۰
۳۰۰
۴۰۰
۵۰۰
۵۰۰
۶۵۰
۷۰۰
۶۰۰
۶۰۰
۴۰۰
۱
۲/۸
۵/۲
۷/۲
۸/۸
۹/۶
۲۰۰
۴۳۰
۵۲۰
۶۶۰
۷۰۰
۷۵۰
۱۸۰
۲۸۰
۳۸۰
۴۱۰
۴۲۰
۴۵۰
۱
۱/۹
۳/۱۵
۴/۱
۴/۶
۴/۸
۴/۴
۸/۴
۱۳/۹
۱۸
۲۰/۲
۲۱/۱
۳/۶
۶/۹
۱۱/۴
۱۴/۸
۱۶/۷
۱۷/۳
۴
۹/۶
۱۳
۱۵
۱۶
۱۶
۳
۸/۴
۱۲
۱۴
۱۵
۱۵
احتياجات
نگهدارى
گاوهاى
بالغ
۴۵۰
۵۵۰
۶۵۰
۷۵۰
۶/۲
۷/۸
۸/۶
۹/۸
۴۵۰
۵۳۳
۶۰۸
۶۹۲
۲۷۰
۳۳۰
۳۶۵
۴۱۵
۳/۲۰
۳/۸
۴/۲
۴/۶۵
۱۴/۱
۱۶/۷
۱۸/۵
۲۰/۵
۱۱/۶
۱۳/۷
۱۵/۲
۱۶/۸
۱۲
۱۵
۱۷
۲۰
۱۲
۱۵
۱۷
۲۰
احتياجات
نگهدارى
و آبستنى
(۲ ماه آخر آبستنى)
۴۰۰
۵۵۰
۷۰۰
۴
۵
۶
۴۰۰
۴۶۰
۵۵۰
۲۴۰
۲۷۵
۳۳۰
۲/۴
۳
۳/۶
۱۰/۶
۱۳/۲
۱۵/۸
۸/۷
۱۰/۸
-/۱۳
۱۰
۱۳
۱۶
۸
۱۱
۱۴
جهت توليد يک کيلوگرم شير با ۴% چربى مقادير زير مى‌بايد به جيرهٔ نگهدارى حيوان افزوده شود.
توليد شير بيش از ۳۵ کيلوگرم
۸۸
۵۶
۴/۲
۱/۸۵
۱/۵۲
۲/۸
۲
توليد شير ۲۰ تا ۳۵ کيلوگرم
۷۸
۵۱
۳/۷
۱/۶۳
۱/۳۴
۲/۴
۱/۸
توليد شير کمتر از ۲۰ کيلوگرم
۷۰
۴۶
۳/۳
۱/۴۶
۱/۲
۲/۲
۱/۶
۱. غذاى خشک که در حدود ۹۰% ماده خشک دارد.
انرژى
کمبود انرژى متداول‌ترين کمبود مواد مغذى در جيره غذائى گاوهاى شيرى است. در صورت پائين بودن انرژى جيرهٔ غذائى حيوان نخواهد توانست به ماکزيمم توليد شير خود برسد.
بيشتر انرژى موردنياز حيوان از طريق کربوهيدرات‌ها و چربى‌هاى موجود در علوفه خشبى و دانه‌ها تأمين مى‌شود، به‌جز گاوهائى که توليد کمى دارند، تمام گاوها در کنار علوفه خشبى به مقدارى مواد دانه‌اى متناسب با مقدار توليد شير آنها نياز دارند.
پروتئين
پروتئين‌ها براى رشد، تجديد بافت‌هاى قدمى بدن، توليد شير، و رشد جنين لازم و ضرورى هستند. در مورد گاوهاى شيرى وجود منبع پروتئينى با کيفيت خوب در جيرهٔ غذائى حيوان ضرورى نيست. گاوهاى شيرى در شکمبه خود ميکرواورگانيسم‌هائى دارند که اين ميکرواورگانيسم‌ها مى‌توانند بيشتر اسيدهاى آمينه حيوان را سنتز بکنند. احتياجات پروتئينى گاوهاى شيرى معمولاً بر مبناى قابل هضم محاسبه مى‌شود.
مقدار پروتئينى که به‌وسيلهٔ مواد دانه‌اى بايد تأمين بشود به نوع و کيفيت علوفه خشبى بستگى دارد که حيوان از آن تغذيه مى‌کند. با افزايش علوفه لگومينوز در جيره درصد پروتئين مورد نيازى که به‌وسيلهٔ مخلوط دانه‌ها بايد تأمين بشود کاهش پيدا مى‌کند.
اگر مقدار پروتئين جيره بيش از نياز حيوان باشد اضافى پروتئين به‌صورت انرژى مورد استفاده قرار خواهد گرفت که تحت شرايطى قيمت تمام شده هر واحد شير افزايش خواهد يافت. با توجه به گرانى قيمت مواد غذائى پروئين‌دار بايد مقدار پروتئين با توجه به نياز حيوان تأمين بشود.
