من (۲)

	منزل اوّل و گدائى؟
		رک: اول بسم‌الله و غلط؟
	منزلت‌ها يابد ار داند کسى مقدارِ خود (کاتبى)
	من زنده جهان زنده، من مرده جهان مرده
		رک: من مرده جهان مرده، من زنده جهان زنده
	من زينب زياديَم!، عروس ملاّ هاديم٭(عا).
			٭ براى اطلاع از ريشهٔ اين مَثَل رجوع شود به داستان‌هاى امثال تأليف سيد کمال‌الدين مرتضويان، صص ۱۰۵ و ۱۰۶
	منظر زيبا ندارى يار زيبارو مخواه	منطق شيرين ندارى شوخ شيرين‌لب مجوى (قاآنى)
	منع چو بيند حريص‌تر شود انسان (قاآنى)
		نظير:
		از منع ميل افزونتر شود
		ـ الانسان حريص على ما منع
		ـ گرمتر گردد همى از منع مرد (مولوى)
		ـ کل ممنوع مطبوع
	منع مگس از پشمک قندى کردن پنبه از ريش حلاّج برداشتن است
	من کجا و هوس لاله به دستار زدن!
	من کم‌رو، بچّه‌هاى محله پررو!
		نظير: آدم کم‌رو که شد به فلانش مى‌گذارند
		نيزرک: آدم کم‌رو هميشه سرش بى‌کلاه مى‌ماند
	من که حمّالى مى‌کنم اينجا نشد جاى دگر!
	من که رسواى جهانم غم عالم پشم است
		رک: 'ما که رسواى جهانيم غم عالم پشمش!' و 'طبل پنهان چه زنم طشت من از بام افتاده است'
	من که شدم از دنيا بِدَرْ، دنيا بشود زير و زبر (عا).
		رک: دنيا پسِ مرگ من چه دريا چه سراب
	من که نمى‌خورم اما براى هر کس که نگاه داشته‌ايد کم است! (عا).
		رک: با دست پس مى‌زند با پايش مى‌کشد
	من گذشتم ز بوسهٔ امّيد	خانهٔ آرزو خراب شود (شوکت بخارائى)
	من گرفتم که قمار را از همه عالم بردى	دست آخر همه را باخته مى‌بايد رفت
		رک: بُرد قمار باختن است
	من گوش استماع ندارم لمن تقول (سعدى)
		رک: يک گوشش در است يک گوشش دروازه
	منم آنکه ناز خسرو نکشم که خر ندارم!
	من مرده جهان مرده، من زنده جهان زنده
		رک: دنيا پس مرگ من چه دريا چه سراب
	من مست و تو ديوانه، ما را که بَرَد خانه٭ (مولوى)
		نظير: من از تو ابله‌ترم، تو از من احمق‌ترى	يکى بيايد که هر دومان زندان بَرَد (جمال‌الدين عبدالرزاق)
			٭ ...................................	صد بار تو را گفتم کم خور دو سه پيمانه (مولوى)
	من منم، بِکِش ببين که چند منم! (عا).
	من مى‌گويم: اَنِفْ، تو نگو: اَنِفْ، تو بگو: اَنِفْ!
		مکتب‌دارى مبتلا به فلح کام بود و الف را انف تلفظ مى‌کرد. شاگرد او نيز به همين جهت الف را انف ادا مى‌کرد. مکتب‌دار برمى‌آشفت و مى‌گفت: من مى‌گويم: انف تو نگو: انف...
	من مى‌گويم خواجه‌ام تو مى‌گوئى چند تا بچّه دارى؟
		نظير: من مى‌گويم لُختم، تو مى‌گوئى دامنت را بگير!
	من مى‌گويم لُختم، تو مى‌گوئى دامنت را بگير (عا).
		رک: من مى‌گويم خواجه‌ام، تو مى‌گوئى چند تا بچّه دارى؟
	من مى‌گويم مو ندارد، او مى‌گويد بکَن (از مجموعهٔ امثال طبع هند)
		رک: من مى‌گويم تر است، او مى‌گويد بدوش!
	من مى‌گويم نر است، او مى‌گويد بدوش! (عا).
		نظير:
		من مى‌گويم مو ندارد، او مى‌گويد بکَن
		ـ مى‌گويم لباس ندارم، مى‌گويد دامنت را بگير!
	من نادرقلى‌ام و پول مى‌خواهم!
		نظير: ميان دو سنگ آرد مى‌خواهد
	من نديدم سلامتى زخسان	گز تو ديدى سلام ما برسان (سنائى)
	من نمى‌گويم سمندر باش يا پروانه باش	چون به فکر سوختن افتاده‌اى مردانه باش (لاادرى)
	من نوکر حاکمم نه نوکر بادنجان!
		رک: من نوکر سلطانم...
	من نوکر سلطانم، بادنجان ياد دارد، بلى! بادنجان باد ندارد، بلى!
		مأخوذ از داستان ذيل: سلطان محمود را در حالت گرسنگى بادنجان بورانى پيش آوردند، خوشش آمد گفت: 'بادنجان طعامى است خوش' . نديم در مدح بادنجان فصلى پرداخت چون سير شد گفت: 'بادنجان سخت مضرّ چيزى است' . نديم باز در مضرّت بادنجان مبالغاتى تمام کرد. سلطان گفت: 'اى مردک، نه اين زمان مدحش مى‌گفتى؟' گفت: 'من نديم توام، نه نديم بادنجان، مرا چيزى مى‌بايد گفت که تو را خوش آيد نه بادنجان را' (عبيد زاکانى، رسالهٔ دلگشا)
		نظير: بادنجان باد داره بله بله قربان، باد زياد دارد، بله بله قربان!
	من نه آنم که زبونى کشم از چرخ فلک٭
			٭ چرخ بر هم زنم اگر غير مرادم گردد	............................... (حافظ)
	من نيز برآنم که همه خلق برآنند٭
			٭ کى نيست که پنهان نظرى بر تو ندارد	.............................. (سعدى)
	مَنِهْ بر جهان دل که بيگانه‌اى است	چو مطرب که هر روز در خانه‌اى است (سعدى)
		نظير:
		دل بر اين پيره زن عشوه‌گر دهر مبند	کاين عروسى است که در عقد دو صد داماد است (خواجو)
		ـ مجو درستى عهد از جهان سست نهاد	که اين عجوزه عروس هزار داماد است (حافظ)
	مَنِهْ بيرون ز حدّ خويش پاى ٭
		رک: پايت را به اندازهٔ گليمت دراز کن
			٭ برو سوداى بيهوده مپيماى	.................................. (عطّار)
	من هم از جملهٔ ايشان يک تن	که خدا خُرد کند گردن من!
		خداگردان مرا بشکند که در اين کارِ خطا با آنان مشارکت و همدستى کردم
	من هم تا سه‌شنبه بيکارم
		خرى در حالت نزع بود. سگى براى خوردن لاشهٔ وى بر بالينش نشسته انتظار مرگ او را مى‌کشيد. خر گفت: بى‌جهت انتظار نکش من تا يکشنبه نخواهم مُرد، سگ پاسخ داد: من هم تا سه‌شنبه بيکارم