گیاهان مرتعی مورد چرای شتر

گياهان مرتعى يکى از منابع غنى مورد استفاده در تغذيه شترها به شمار مى‌رود و معمولاً شتران در مراتع، برخى گياهان را بر ساير آنان ترجيح مى‌دهند و در اينجا سعى به اين شده است که به معرفى گياهان مرتعى که شتران آنها را بر ساير گياهان ترجيح مى‌دهند پرداخت شود با اين اميد که مورد استفاده قرار بگيرد.

خار شتر Alhagi Comelorum

از خانواده پروانه آساها Papolionacees و از بقولات (لگومينوز) مى‌باشد. اين خانواده داراى کاسبرگ زنگ مانند با پنج دندانه کوتاه مى‌باشد. ميوه خانواده ناشکوفا است. دانه‌ها در داخل نيامک پهلوى هم و نامرتب قرار دارند اين گياهان داراى ساق‌هاى منشعب خاردار مى‌باشند، برگ‌ها ساده و کامل مى‌باشند. اينگونه در تمام نقط ايران، سمنان، خراسان، آذربايجان، سيستان و بلوچستان، هرمزگان، کرمان و يزد و خوزستان وجود دارد و خود به‌دو زيرگونه تقسيم مى‌گردد يکى داراى برگ‌هاى درشت بوده و ديگرى داراى برگ‌هاى ريز مى‌باشد.

خار شتر گياهى است چندين ساله که در تمام خاک‌ها مى‌رويد و مخصوص خاک‌هاى فقير مى‌باشد و حتى روى خاک‌هائى که داراى قشر سفيد رنگ نمک مى‌باشد مى‌رويد. ريشه اين گياه خيلى عميق است و تا ۵-۶ متر هم مى‌رسد و از اين لحاظ در مقابل کم‌آبى مقاومت زياد دارد. خار شتر گياهى است مقاوم به سرما و تا ارتفاع ۴۰۰ مترى مشاهده گرديده است و در برخى مناطق همچون بلوچستان بيشترين غذاى شتر به‌طور معمول از گونه خار شتر است. بهترين زمان مناسب توليد و برداشت علوفه خار شتر در زمان گل‌دهى و بذردهى مى‌باشد.

گورگياه Andropogon SPP

گياهى است انبوه، گسترده، خشبى و خوشخوراک و با چندين مرتبه رشد مجدد در سال، که نسبت به چراى مفرط مقاوم مى‌باشد. سنبله‌هاى اين گياه در روى هر گره محور اصلى سنبه به‌صورت بندبند قرار گرفته است. بعضى از اين انواع داراى دم گل بلندى است که گاهى سنبله آن عقيم و پوشيده از موهاى ظريفى مى‌باشد. ساقه‌هاى اين نباتات سخت و سفت بوده. سنبلچه‌ها در يک سنبل مرکب قرار گرفته است و چنانچه اين گياه بيش از حد رشد نمايد خشبى شده از کيفيت علوفه‌اى آن به ميزان فراونى کاسته مى‌گردد. اين گياه از غرب اروپا تا مرکز آسيا پراکنده مى‌باشد و در ايران نيز وجود دارد.

مزج Aristida SPP

گونه‌اى است پرپشت و کلاف مانند با ريشه‌هاى قوى و ساقه‌هاى کوتاه، برگ‌هاى اين گياه باريک بوده و خوش‌خوراکى متوسطى دارد. اينگونه در برابر زمستان‌هاى خيلى سرد به‌مراتب بهتر از تابستان‌هاى گرم مقاومت مى‌کند و به‌طور وفور در مناطق کم و بيش خشک ايران از خوزستان تا خراسان و از بلوچستان تا قسمت‌هاى خشک آذربايجان وجود دارد. اين گياه از گندميان ايده‌آل براى مناطق خشک و شنى بوده به‌شرط اينکه شن زياد متحرک نباشد.

اين گياه چراى مفرط را به‌خوبى تحمل نموده و به آسانى توليد بذر مى‌نمايد چهارگونه از اين گياه به نام‌هاى A.pungens A.Plumosa، A.Pallida، A.Kelleri مورد تغذيه شتر قرار مى‌گيرد.

اتريپلکس Atriplex SPP

گياهى است که هميشه سرسبز است و چنانچه بدان توجه کافى شود مى‌تواند به‌ويژه در تابستان و پائيز که اکثر گياهان از بين مى‌رود پروتئين زياد و علوفه آبدارى توليد نمايد. در برخى مواقع ميزان ويتامين A اين گياه در يک گرم حتى به بيش از ۳۵ ميلى‌گرم مى‌رسد. ريشه‌هاى اين نبات راست و عميق است و گاهى نيز به عمق چهار متر مى‌رسد شاخ و برگ اين نبات با گسترش زيادى که دارد به‌صورت درختچه‌اى درآمده مانع جريان آب مى‌شود چون شاخ و برگ اين گياه زياد بزرگ مى‌شود به‌همين جهت بايستى شاخه‌هاى اضافى جهت تعليف چيده شود.

براى مناطقى که خاک‌هاى شور و حدود ۲۰۰ ميلى‌متر بارندگى دارند، کاشت نهال‌هاى ۳ تا ۴ ماهه آن امکان‌پذير مى‌باشد. گياهى است مقاوم به سرما و گرما و حرارت‌هاى ۱۵ تا ۴۰ سانتى‌گراد را تحمل مى‌کند و کم و بيش در اکثر نقاط کشور وجود دارد.

گونه اين گياه به نام‌هاى A.Canescens، A.Leucoclado، A.Halimus مورد استفاده تغذيه شتر قرار مى‌گيرد.