تغذیه شتر

شترها به‌خوبى براى زندگى در نواحى کم باران و جاهائى که نزولات آسمانى کمتر از ۳۵۰ ميلى‌متر در سال مى‌باشد تطابق يافته‌اند. در شرايط طبيعى يعنى مساعد بودن شرايط جوى و بارندگى بيش از ۷۰ ميلى‌متر، گياهان طبيعى موجود در هر منطقه، غذاى کافى را براى اين دام فراهم مى‌کنند ولى در مواقع خشکسالى نياز به تغذيه کمکى دارند.

فک شتر و طرح دندان‌ها، حيوان را قادر به قاپيدن و خوردن شاخه درختان کرده است. شتر مى‌تواند تا ارتفاع ۵/۳ مترى بوته‌ها و درختچه‌ها را بخورد. آناتومى لب‌ها و دهان طورى است که شتر مشکلى در گرفتن و جويدن علوفه و ترکه‌ها با تيغه‌ها بلند را ندارد. غذاى طبيعى شتر يک‌کوهانه به‌طور کلى شامل برگ درختان بوته‌ها، علف‌ها و ساير گياهان مرتعى است.

نحوه چراى اين حيوان به اين صورت است که تا شعاع ۲۰ کيلومترى اطراف محل اتراق شتردار يا آبشخور حرکت کرده و از هر بوته يا درخت کمى خورده و سپس به طرف بوته يا درخت ديگر حرکت مى‌کند و در اين راه از تعداد زيادى از گونه‌هاى گياهان استفاده مى‌کند.

اين عادت چرائى شتر باعث مى‌شود که در صورتى‌که اين حيوان تحت ضوابط و شرايط خاص و با تراکم و ظرفيت مناسب در مراتع پرورش داده شود هيچ‌گونه تخريبى به نباتات مرتعى کوير وارد نشود.

به‌طور کلى امتياز شتر در مقايسه با ساير دام‌ها در اين است که اين دام از هر نوع علوفه که در دسترس باشد استفاده مى‌نمايد، در صورتى‌که ساير دام‌ها در چرا کم و بيش حالت انتخاب‌کننده دارند در صورتى‌که شتر روى تيغ‌زاها چرا نمايد ميزان تغذيه روزانه آنها ۵ کيلوگرم و در حالتى‌که روى علف‌هاى تازه و سبز چرا نمايد به مقدار ۳۰ تا ۴۰ کيلوگرم افزايش مى‌يابد. (۱۲-۸ کيلوگرم ماده خشک) شترها در هر فصل به گياهان به‌خصوص علاقه نشان مى‌دهند و اين امر بستگى به ميزان آب و رطوبت گياه ندارد. شترها در مراتع ايران در فصل بهار از تيره تيزک (شاهي)، شلغم برگ، گل زرد، لاله عباسى هلندر، مارچوبه و در اطراف کوير از قيچ استفاده مى‌نمايد و در پائيز و زمستان از تاغ، اشنان، جغند، ارته، اسکمبيل، رمس و در اطراف کوير از بوته‌هاى چوبک و درمنه تغذيه مى‌نمايند.

شتر علاوه بر استفاده از علوفه در نواحى خشک، قادر به تغذيه از يونجه خشک، کاه، علوفه سورگوم، علوفه سبز و کنسانتره مانند دانه سورگوم، باقلا، آرد جو، کنجاله پنبه دانه و کنجاله يولاف مى‌باشد. تغيير جيره بايد به آرامى صورت گيرد به‌خصوص موقعى که غلات همراه با علوفه داده مى‌شود. اطلاعات کمى از احتياجات غذائى حيوان در هر سن يا تيپ آن و ارزش گياهان مصرفى توسط شتر در دست است. تغذيه تکميلى يا تغذيه با يک جيره کامل براساس فرضيات و مشاهدات و با توجه به احتياجات مطابق با زمان و وضعيت مراتع طبيعى و نوع توليد موردنظر از شتر متغير است. وليکن مصرف نمک در جيره شتر بسيار مهم است. اگر شتر نتواند به‌قدر کافى علوفه شور بخورد بايد به آنها نمک طعام داده شود. مقدار توصيه شده نمک ۴۰ تا ۶۰ گرم در روز است که جهت جلوگيرى از نکروز پوستى مؤثر است.