در مدح علی‌بن محمد

شبی گیسو فروهشته به دامن		پلاسین معجر و قیرینه گرزن
بکردار زنی زنگی که هرشب		بزاید کودکی بلغاری آن زن
کنون شویش بمرد و گشت فرتوت		از آن فرزند زادن شد سترون
شبی چون چاه بیژن تنگ و تاریک		چو بیژن در میان چاه او من
ثریا چون منیژه بر سر چاه		دو چشم من بدو چون چشم بیژن
همی‌برگشت گرد قطب جدی		چو گرد بابزن مرغ مسمن
بنات النعش گرد او همی‌گشت		چو اندر دست مرد چپ فلاخن
دم عقرب بتابید از سر کوه		چنانچون چشم شاهین از نشیمن
یکی پیلستگین منبر مجره		زده گردش نقط از آب روین
نعایم پیش او چون چار خاطب		به پیش چار خاطب چار مذن
مرا در زیر ران اندر کمیتی		کشنده نی و سرکش نی و توسن
عنان بر گردن سرخش فکنده		چو دو مار سیه بر شاخ چندن
دمش چون تافته بند بریشم		سمش چون ز آهن پولاد هاون
همی‌راندم فرس را من به تقریب		چو انگشتان مرد ارغنون زن
سر از البرز برزد قرص خورشید		چو خون‌آلوده دزدی سر ز مکمن
به کردار چراغ نیم مرده		که هر ساعت فزون گرددش روغن
برآمد بادی از اقصای بابل		هبوبش خاره در و باره افکن
تو گفتی کز ستیغ کوه سیلی		فرود آرد همی احجار صد من
ز روی بادیه برخاست گردی		که گیتی کرد همچون خز ادکن
چنان کز روی دریا بامدادان		بخار آب خیزد ماه بهمن
برآمد زاغ رنگ و ماغ پیکر		یکی میغ از ستیغ کوه قارن
چنانچون صدهزاران خرمن تر		که عمدا در زنی آتش به خرمن
بجستی هر زمان زان میغ برقی		که کردی گیتی تاریک روشن
چنان آهنگری کز کوره‌ی تنگ		به شب بیرون کشد تفسیده آهن
خروشی برکشیدی تند تندر		که موی مردمان کردی چو سوزن
تو گفتی نای رویین هر زمانی		به گوش اندر دمیدی یک دمیدن
بلرزیدی زمین لرزیدنی سخت		که کوه اندر فتادی زو به گردن
تو گفتی هر زمانی ژنده پیلی		بلرزاند ز رنج پشگان تن
فرو بارید بارانی ز گردون		چنانچون برگ گل بارد به گلشن
و یا اندر تموزی مه ببارد		جراد منتشر بر بام و برزن
ز صحرا سیلها برخاست هر سو		دراز آهنگ و پیچان و زمین کن
چو هنگام عزایم زی معزم		به تک خیزند ثعبانان ریمن
نماز شامگاهی گشت صافی		ز روی آسمان ابر معکن
چو بردارد ز پیش روی اوثان		حجاب ماردی دست برهمن
پدید آمد هلال از جانب کوه		بسان زعفران آلوده محجن
چنانچون دو سر از هم باز کرده		ز زر مغربی دستاورنجن
و یا پیراهن نیلی که دارد		ز شعر زرد نیمی زه به دامن
رسیدم من به درگاهی که دولت		ازو خیزد، چو رمانی ز معدن
به درگاه سپهسالار مشرق		سوار نیزه‌باز خنجر اوژن
علی‌بن محمد میر فاضل		رفیع‌البینات صادق‌الظن
جمال ملکت ایران و توران		مبارک سایه‌ی ذوالطول والمن
خجسته ذوفنونی رهنمونی		که درهر فن بود چون مرد یکفن
سیاست کردنش بهتر سیاست		زلیفن بستنش بهتر زلیفن
یگانه گشته از اهل زمانه		به الفاظ متین و رای متقن
تهمتن کارزاری کو به نیزه		کند سوراخ در گوش تهمتن
فروزان تیغ او هنگام هیجا		چنان دیبای بوقلمون ملون
به طول و عرض و رنگ و گوهر و حد		چو خورشیدی که در تابد ز روزن
که گر زین سو بدو در بنگرد مرد		بدانسو در زمین بشمارد ارزن
اگر بر جوشن دشمن زند تیغ		به یک زخمش کند دو نیمه جوشن
چوپرگاری که از هم باز دری		ز هم باز اوفتد اندام دشمن
الا یا آفتاب جاودان تاب		هنرور یارجوی حاسد افکن
شنیدم من که برپای ایستاده		رسیدی تا به زانو دست بهمن
رسد دست تو از مشرق به مغرب		ز اقصای مداین تا به مدین
زنان دشمنان از پیش ضربت		بیاموزند الحانهای شیون
چنانچون کودکان از پیش الحمد		بیاموزند ابجد را و کلمن
نسب داری حسب داری فراوان		ازیرا نسبتت پاکست و مسکن
الا تا ممنان گیرند روزه		الا تا هندوان گیرند لکهن
به دریابار، باشد عنبر تر		به کوه اندر، بود کان خماهن
نریزد از درخت ارس کافور		نخیزد از میان لاد لادن
زیادی خرم و خرم زیادی		میان مجلس شمشاد و سوسن
انوشه خور، طرب کن، جاودان زی		درم ده، دوست خوان دشمن پراکن
به چشم بخت روی ملک بنگر		به دست سعد پای نحس بشکن
به دولت چهره‌ی نعمت بیارای		به نعمت خانه‌ی همت بیاکن
همه ساله به دلبر دل همی‌ده		همه ماهه به گرد دن همی‌دن
همه روزه دو چشمت سوی معشوق		همه وقته دو گوشت سوی ارغن