| اغلب سازهای کوبه‌ای ارکستر با دست و به‌وسیلهٔ کوبه‌ها یا چکش‌هائی نواخته می‌شوند. برخی نیز با تکان دادن یا سایش به صدا درمی‌آیند. سازهای کوبه‌ای (بسته به اینکه صدای موسیقائی یا غیرموسیقائی پدید آورند) به دو گروه سازهای دارای زیر و بم معین و سازهای بدون زیر و بم معین تقسیم می‌شوند.
|
|
| سازهای دارای زیر و بم معین |
|
سازهای بدون زیر و بم معین |
|
|
تیمپاتی
گلوکنشپیل
زایلوفون |
چلِستا
ناقوس
|
طبل کوچک
طبل بزرگ (تام - تام)
تَمبورین |
سنج
گونگ (تام - تام)
مثلث |
|
|
|
| نوسان در سازهای کوبه‌ای از غشا یا پوسته‌ای کشیده یا صفحه‌ها و میله‌هائی از جنس فلز، چوب یا هر مادهٔ دیگری که بتواند مولد صدا باشد ایجاد می‌شود. برخی از سازهای کوبه‌ای مانند طبل بزرگ و سنج قادر به ایجاد صداهائی بسیار قوی هستند اما میرائی و محو صدای آنها بسیار سریع‌تر از سازهای دیگر است. در اجراء اثری سنفونیک، یک نوازندهٔ کوبه‌ای ممکن است عهده‌دار نواختن چند ساز کوبه‌ای مختلف باشد.
|
|
|
|
 | - تیمپانی:
تیمپانی تنها طبل ارکستر است که صدائی با زیر و بم معین ایجاد می‌کند. در این ساز، قطعه‌ای پوست بر نیمکره‌ای توخالی از جنس مس کشیده شده است. زیر و بم صدای تیمپانی با تغییر میزان کشیدگی پوست تنظیم می‌شود. برای این کار پیچ‌هائی که بر لبهٔ نیمکرهٔ ساز قرار دارند با دست یا با یک پدال پائی شل و سفت می‌شوند. یک نوازندهٔ کوبه‌ای در ارکستر اغلب دو یا چهار تیمپانی با کوک‌هائی مختلف را می‌نوازد.
|
|
|
 | - گلوکنشپیل:
وقتی بر نوارهای فلزی گلوکنشپیل با دو کوبه ضربه زده شود، صدائی درخشان و نقره‌ای پدید می‌آید.
|
|
|
 | - زایلوفون:
زایلوفون مجموعه‌ای از نوارهای چوبی دارد که با دو کوبهٔ فلزی بر آنها ضربه زده می‌شود تا صدائی خشک و چوبی ایجاد شود.
|
|
|
 | - ناقوس:
ناقوس مجموعه‌ای از لوله‌های فلزی است که در قابی آویخته شده‌اند. بر این لوله‌ها با کوبه ضربه می‌زنند و صدائی مانند صدای ناقوس کلیسا ایجاد می‌شود.
|
|
|
 | - جِلستا:
جِلستا شبیه یک پیانوی دیواری کوچک اما روش ایجاد صدا در آن مانند گلوکنشپیل است. بر نوارهای فلزی درون ساز با چکش‌هائی که به‌وسیلهٔ شستی‌ها حرکت می‌کنند ضربه زده می‌شود. صدای چلستا دلنشین و بلوری است.
|
|
|
 | - طبل بزرگ یا طبل:
طبل بزرگ یا طبل باس بزرگ‌ترین طبل در ارکستر است و قطری حدود ۹۰ سانتیمتر دارد.
|
|
|
 | - طبل کوچک:
صدای خشک طبل کوچک از نوسان شبکه‌ای زهی که در درون ساز و به موازات کف آن محکم کشیده شده است ایجاد می‌شود. طبل کوچک اغلب در مارش‌های نظامی به‌کار می‌رود.
|
|
|
 | - تمبورین:
تمبورین اغلب برای ایجاد حالت اسپانیائی یا کولی‌وار به‌کار می‌رود. این ساز با تکان دادن با ضربه زدن (به‌شیوه‌ای که در تصویر می‌بینید) نواخته می‌شود.
|
|
|
 | - مثلث:
مثلث با یک کوبهٔ فلزی نواخته می‌شود و صدائی زنگوار دارد.
|
|
|
 | - گونگ یا تام:
گونگ یا تام، تام اگر با کوبهٔ طبل بزرگ که نمدی نرم دارد نواخته شود، صدائی پُر طنین و دیرپا ایجاد می‌کند که می‌تواند باوقار، اسرارآمیر یا هراس‌آور باشد.
|
|
|
 | - سنج:
سنج دو صفحهٔ گرد مسی است که با حرکت سایشی بر یکدیگر نواخته می‌شوند. صدای سنج کوبنده و نافذ است.
|
|
|
| سازهای کوبه‌ای مدت‌ها فقط برای تأکید بر ریتم و نیز برجسته‌تر کردن لحظه‌های اوج موسیقی به‌کار گرفته می‌شدند، اما از حدود ۱۹۰۰ این سازها در برابر زهی‌ها، بادی‌های چوبی و بادی‌های برنجی به ایفاء نقشی کمتر حاشیه‌ای و بسیار متفاوت با گذشته پرداختند. آهنگسازان سدهٔ بیستم در بهره‌گیری از رنگ‌های صوتی سازهای کوبه‌ای بسیار مشتاق بوده‌اند و گاه برای نمایاندن این اشتیاق آثاری ویژهٔ سازهای کوبه‌ای ساخته‌اند که یونیزاسیون (۱۹۱۳) اثر ادگار وارز (Edgard Varese) نمونه‌ای از آنها است. ناگفته نماند که موسقیدانان جاز و راک سازهای کوبه‌ای را تمام و کمال به‌کار گرفته‌اند با این همه و با تجربه‌های کاوشگرانهٔ اخیر در استفاده از توانائی‌های این سازها، موسیقیدانان غربی به‌ندرت نسبت به کاربردهای بسیار متنوع و گوناگون کوبه‌ای‌ها، مانند آنچه در موسیقی آفریقا و آسیا دیده می‌شود، گرایشی نشان داده‌اند؛ در موسیقی آسیائی، دگرگونی‌های ظریف ریتم، رنگ‌آمیزی و دینامیک به‌شیوه‌ای خیال‌انگیز به‌کار گرفته می‌شوند.
|
