|
|
|
|
|
| در کيش مزديسنى وقتى که نام ماه و روز با هم مى‌آمد آن روز را جشن مى‌گيرند. روز نوزدهم فروردين ماه که فروردين روز نام دارد از جملهٔ آنها است و آن‌را جشن فروردينگان يا فروردگان مى‌گويند. يعنى جشن فروردين روز از فروردين ماه. اين جشن. مربوط به ارواح درگذشتگان است. در اين روز زرتشتيان به عبادتگاه رفته و اوستا مى‌خوانند و به عبادت خدا مى‌پردازند و براى شادى روان درگذشتگان و جهت ساختمان‌هاى همگانى و رفع احتياط نيازمندان با دادن پول يا مساعدت‌هاى ديگر اقدامات لازم را معمول مى‌دارند. نظير اين جشن در اديان ديگر نيز وجود دارد و واضح است که تمام اديان اين عيد را از زرتشتيان گرفته و تقليد کرده‌اند.
|
|
| زرتشتيان ايران در اين جشن پس از عبادتگاه و آرامگاه درگذشتگان مى‌روند و اوستا مى‌خوانند و احسان و انفاق مى‌کنند و بوهاى خوش بر آتش مى‌نهند و هفت نوع ميوه خشک از قبيل خرما، انجير، سنجد، کشمش، برگه هلو، برگه قيسى و توت خشک که در اصطلاح آنان لرک (Lork) نام دارد تهيه مى‌بينند. موبد بر آنها اوستا مى‌خواند و پس از خواندن اوستا که در واقع تبرک مى‌شود بين مردم تقسيم مى‌کنند. و مِيَزد که عبارت از ميوه‌هاى تر و خوراکى است براى تشريفات آفرينگان گذارده مى‌شود. در اين روز نان مقدس هم که دُروَن نام دارد و در اوستا درهٔ‌ئونه (Daraona) مى‌باشد مى‌آورند و به مردم مى‌دهند، و علاوه بر اين نان ديگرى که از روغن کنجد درست مى‌شود و نان گرد است و به سورک (Sooruk) معروف است آماده مى‌نمايند. پس از آن موبدان و ساير زرتشتيان آداب طهارت به‌جا مى‌آورند يعنى وضو مى‌گيرند و دست و صورت مى‌شويند. اهميت اين جشن هم‌اکنون در نزد زرتشتيان به‌خوبى نمودار است و هر سال با تجليل و احترام آداب و رسوم آن‌را به‌جا مى‌آورند.
|
|
|
|
| جشن اريبهشت‌گان در ارديبهشت روز ارديبهشت ماه است که روز و ماه با هم برابر شده. برابر گاهنماى قديم. اين جشن در روز سوم ارديبهشت انجام مى‌شود ولى براى تقويم کنونى که شش ماه اول سال را سى‌و‌يک روز حساب کرده و يک روز به فروردين ماه افزوده‌اند جشن مزبور در دوم ارديبهشت قرار مى‌گيرد. در اين جشن شهرياران بارعام مى‌دادند و دستور(دستور Dastvar - وزير - مشاور و صاحب مسند هم گفته‌اند.) دستوران، آئينى را که مرسوم بوده در حضور پادشاه برگزار مى‌کرد وهمه را اندرز مى‌گفت. هنرمندان مورد تفقد قرار مى‌گرفتند و به دريافت پاداش افتخار حاصل مى‌کردند(اين موضوع در صفحهٔ ۶ سالنماى ۱۳۳۴ انجمن زرتشتيان است.) اين روز به فرشته مقدس اريبهشت تعلق دارد که مظهر تقدس و پاکى و راستى و نمايندهٔ آئين ايزدى و نگهبانى آتش‌ها با او است. معمولاً بايد در اين روز ارديبهشت يشت خوانده شود و به آتش توجه گردد.
|
|
| جشن ارديبهشت‌گان همان عيد گل است که در ميان ساير ملل با تجليل فراوان برپا مى‌شود.
|
|
|
|
| جشن خردادگان در خورداد روز از خوردادماه است که روز چهارم مى‌شود و به فرشتهٔ هئوروه‌تات (خورداد) تعلق دارد که نمايندهٔ کمال و رسائى و شادى و خرمى است و نگهبانى آب با او مى‌باشد. در جشن خوردادگان که برابر تقويم‌هاى قديم ششم ماه است معمولاً بايد خرداد يشت را بخوانند. چون اين فرشته نگهبان آب است به اين مناسبت ايرانيان قديم در اين جشن به کنار چشمه و رودخانه و جويبار مى‌رفتند و به عيش و شادى مى‌پرداختند.
|
|
|
|
| جشن تيرگان که بسيار فرخنده و مبارک است داستان دلکشى دارد و راهنماى مطالب سودمند علمى و ادبى مى‌باشد، در تير روز از تير ماه است.
|
|
| در اول تيرماه افراسياب تورانى بر ايران غلبه کرد و سپاهيان ايران را در طبرستان محاصره نمود و ايرانيان از اين واقعه غمگين شدند و آن روز را عزا گرفتند. از آن روز به بعد، اول تيرماه را عزاى ملى ناميدند. روز سيزدهم ايران و توران صلح‌نامه‌اى نوشتند که بسيار به‌نفع ايران تمام شد و ايرانيان براى نجات منوچهر و سپاهيانش از دست تورانيان جشن گرفتند و شادى کردند و بدين وسيله جشن تيرگان داراى فضيلت ديگرى نيز گرديد.
|
|
| پلوتارک يونانى مى‌نويسد:
|
| از زمان قديم هم ايرانيان مى‌دانستند که تير (تشتر) ستارهٔ شعرى يمانى است. مورخ نام‌برده آشکارا به ستوده شدن اين ستاره در نزد ايرانيان اشاره مى‌کند.
|
|
| بايد دانست که تشتر يا تير هميشه در افق ديده نمى‌شود. تابستان و به‌خصوص امرداد و شهريورماه اوقات جلوه کار تشتر است. در تيرماه يعنى ماهى که به‌نام تشتر است اين ستاره طلوع مى‌کند. در آخر ماه مزبور طرف صبح در آسمان ديده مى‌شود، به‌ويژه در ماه بعد آن پيش از آمدن خورشيد بسيار باشکوه در طرف مشرق مى‌درخشد. در بحبوحهٔ تابستان که دل خاک از تشنگى له‌له مى‌زند، گياهان سوخته و درختان پژمرده، ستور و مردم چشم به بخشايش ايزدى و باران رحمت مى‌دوزند. تشتر مانند پيک خدائى سر از گريبان افق به‌در مى‌کند و مژدهٔ رحمت مى‌رساند.
|
|
| جشن مقدس تيرگان در زمان قديم ميان ايرانيان شکوه و جلال زياد داشته، خوشبختانه امروز هم احترام سابق آن در ميان زرتشتيان محفوظ است. اين جشن داراى فلسفهٔ علمى و ادبى و تاريخى و نجومى است. جشن تيرگان وابسته به فرشتهٔ تير و ستاره تير است که داستان آن بيان شد. اين جشن مقدس علاوه بر فضايلى که از لحاظ ارتباط با فرشته و ستارهٔ تير دارد از نقطه نظر داستان بزرگ تاريخى نيز که يادآور فداکارى آرش کمانگير است داراى فضيلت و احترام مى‌باشد.
|
|
| دربارهٔ فلسفهٔ تيرروز نوشته‌اند که در زمان فيروز جد انوشيروان چند سالى باران نيامد و مردم در خشکسالى بودند. فيروز به آتشکدهٔ پارس رفت و دعا کرد در اين روز باران زياد آمد، از آن روز به بعد در ميان ايرانيان رسم بود که به‌ياد آمدن باران به‌هم آب مى‌پاشيدند.
|
|
|
|
| امرداد روز در هفتم امرداد ماه است که جشن امردادگان مى‌باشد. اين جشن متعلق به امشاسپند امرتات يا امرداد است که مظهر جاودانى و تندرستى و دير زيستن است. اين فرشته نمايندهٔ آخرين مرتبهٔ کمالات است.
|
|
| در صفحهٔ ۲۵۰ ترجمهٔ فارسى آثارالباقيه چنين آمده است:
|
|
| 'مرداد ماه که روز هفتم آن مرداد روز است. و آن روز را به‌واسطهٔ پيش آمدن دو اسم با هم جشن مى‌گرفتند. معناى امرداد آن است که مرگ و نيستى نداشته باشد. امرداد فرشته‌اى است که به نگهدارى جهان و ترتيب غذاها و دواها که اصل آن از نباتات است و زايل‌کنندهٔ گرسنگى و ضرر و امراض مى‌باشد، موکل است' .
|
