روش‌های تجسس و پژوهش

سؤالاتى که براى هر زمينهٔ به‌خصوص علمى مناسب هستند نسبت مستقيم با مقصود خواننده و طبيعت مطلب دارند. هر موضوع علمى خاصى روش تجسسي مخصوص به‌خود را دارد. منظور از روش تجسس راه‌هاى به‌خصوص جمع‌آوري، بررسي، سازمان دادن، و تغيير دادن اطلاعات و دانش‌ها است. اين روش‌هاى تجسس توسط اشخاصى که در زمينه‌هاى به‌خصوص علمى کار مى‌کنند مورد استفاده قرار مى‌گيرند.

براى مثال، وجه مشخص روش تجسس در علوم طرح سؤالات به هنگام انجام مراحل پژوهش علمى است؛ يعنى سؤالات مربوط به فرض‌ها، تعاريف، اصطلاحات، مشاهدات، فرضيه‌ها، اطلاعات جمع‌آورى شده در آزمايشگاه يا صحنه‌هاى طبيعي، تفسير اين اطلاعات، و نتيجه‌گيرى از آنها. در علوم طبيعى و علوم ديگر تجسس و پژوهش معمولاً به‌صورت طرح سؤالات صورت مى‌گيرند و علاوه بر سؤالات، بيانات غير سؤالى چون فرضيه‌ها و هدف‌ها نيز مورد استفاده واقع مى‌شوند.

خواننده مطالبى را که مى‌خواند کامل‌تر درک خواهد کرد اگر سؤالاتى را که طرح مى‌کند با روش تجسس و پژوهش موضوع علمى مورد مطالعه هماهنگى داشته باشند. بدين طريق خواننده کمتر خارج از گود قرار خواهد داشت، و بيشتر کار او جنبهٔ مشارکت خواهد داشت. وقتى‌که يک خواننده سؤالاتى هماهنگ با روش پژوهش و تجسس يک رشتهٔ علمى طرح مى‌کند، گفته مى‌شود که وى طرز فکر علمى دارد.

در موضوعات مختلف، از تاريخ گرفته تا ادبيات انگليسي، فلسفه، يا هر مطلب ديگر، روش‌هاى تجسسى مربوط به هر موضوع به‌وسيلهٔ محققان آن موضوع به‌طور کمابيش يکسان به‌کار مى‌روند. اين روش‌ها را مى‌توان از طريق بررسى تعداد و نوع سؤالاتى که خودتان طرح مى‌کنيد و مؤلفان هر زمينهٔ علمى طرح مى‌کنند کشف کرد و ياد گرفت. يک آموزش و پرورش واقعاً آزاد آن است که تدارک بينندهٔ نکات زير باشد:

۱. آشنا ساختن يادگيرنده با روش‌هاى مرسوم تجسس و نحوهٔ کاربرد آنها.

۲. ايجاد تنوع در کاربرد روش‌هاى تجسس و ترکيب و تغيير آنها به‌منظور خلق بصيرت يا بينش در يادگيرنده.