آفتاب‌سوختگی‌ ـ sunburn

آفتاب‌سوختگی‌ عبارت‌ است‌ از التهاب‌ پوست‌ پس‌ از مواجهه‌ بیش‌ از حد با آفتاب‌، لامپ‌های‌ آفتابی‌ یا مواجهه‌ شغلی‌ با نور شدید.

ـ علایم‌ شایع‌:

۱. قرمزی‌، تورم‌، درد و گاهی‌ تاول‌ زدن‌ پوست‌

۲. تب‌ (گهگاه‌)

۳. تهوع‌ و استفراغ‌ (در سوختگی‌های‌ شدید)

۴. دلیریوم‌ (در سوختگی‌های‌ شدید و وسیع‌)

۵. تیره‌ شدن‌ یا ور آمدن‌ پوست‌ پس‌ از بهبودی‌، بسته‌ به‌ شدت‌ سوختگی‌

ـ علل‌ بیماری:

مواجهه‌ بیش‌ از حد با اشعه‌ فرابنفش‌. در روزهای‌ ابری‌، ابرهای‌ نازك‌ جلوی‌ آن‌ را نمی‌گیرند ولی‌ بخار ودود تا حدی‌ جلوی‌ آن‌ را می‌گیرند. مقدار زیادی‌ اشعه‌ فرابنفش‌ به‌ وسیله‌ برف‌، آب‌، شن‌، و پیاده‌روها منعكس‌ می‌شود.

ـ عوامل‌ افزایش‌دهنده‌ خطر:

۱. عوامل‌ ژنتیك‌ به‌ ویژه‌ پوست‌ روشن‌، چشمان‌ آبی‌ و موی‌ قرمز یا بور

۲. مواجهه‌ با منابع‌ صنعتی‌ نور مثل‌ قوس‌ جوشكاری‌

۳. استفاده‌ از داروها از جمله‌ داروهای‌ گوگرددار، تتراسایكلین‌ها، آموكسی‌سیلین‌ یا قرص‌ ضد بارداری‌ خوراكی‌

ـ پیشگیری‌:

از ظهر تا 3 بعدازظهر از آفتاب‌ دوری‌ كنید. برای‌ فعالیت‌های‌ خارج‌ از منزل‌ از كرم‌ ضد آفتاب‌ استفاده‌ كنید. محصولاتی‌ كه‌ قدرت‌ محافظت‌كنندگی‌ آنها 15 یا بیشتر است‌، محافظت‌ تقریباً كامل‌ ایجاد می‌كنند. كرم‌هایی‌ كه‌ قدرت‌ محافظتی‌ كمتری‌ دارند، محافظت‌ نسبی‌ ایجاد می‌كنند و باعث‌ تیره‌ شدن‌ خفیف‌ می‌شوند. برخی‌ از این‌ كرم‌ها در برابر آب‌ و تعریق‌، مقاوم‌ هستند ولی‌ باید پس‌ از شنا یا مواجهه‌ طولانی‌ مدت‌ دوباره‌ از آنها استفاده‌ كنید. روغن‌ معدنی‌ یا كره‌ كاكائویی‌، باعث‌ محافظت‌ در برابر آفتاب‌ نمی‌شوند.

برای‌ حداكثر محافظت‌ از یك‌ داروی‌ محافظت‌ كننده‌ فیزیكی‌ مثل‌ پماد اكسید روی‌ استفاده‌ كنید. پس‌ از شنا و در مواجهه‌های‌ متعدد، دوباره‌ از آن‌ استفاده‌ كنید. استفاده‌ از كرم‌های‌ محافظت‌كننده‌ به‌ویژه‌ در نواحی‌ حساس‌تر به‌ سوختگی‌ مثل‌ پوست‌ بینی‌، گوش‌ها، پشت‌ ساق‌ها و پشت‌ گردن‌ مفید هستند. اگر بندرت‌ دچار سوختگی‌ می‌شوید، از یك‌ كرم‌ ضد آفتاب‌ استفاده‌ كنید كه‌ باعث‌ تیره‌ شدن‌ شود و حداقل‌ محافظت‌ را ایجاد كند. از لباس‌های‌ به‌ رنگ‌ خنثی‌ مثل‌ خرمایی‌ استفاده‌ كنید. از رنگ‌های‌ روشن‌ و سفید بپرهیزید زیرا آفتاب‌ را روی‌ صورتتان‌ منعكس‌ می‌كنند. اگر اصرار بر آفتاب‌ گرفتن‌ دارید، مواجهه‌ خود را با آفتاب‌ در روز اول‌ به‌ 10-5 دقیقه‌ در هر طرف‌ بدن‌ محدود كنید. هر روز 5 دقیقه‌ به‌ این‌ زمان‌ اضافه‌ كنید.

ـ عواقب‌ مورد انتظار:

بهبود خود به‌ خود در عرض‌ 3 روز تا 3 هفته‌ بسته‌ به‌ شدت‌ آفتاب‌ سوختگی‌

ـ عوارض‌ احتمالی‌:

۱. تغییرات‌ پوستی‌ منجر به‌ سرطان‌ پوست‌ از جمله‌ ملانوم‌ بدخیم‌ و تهدید كننده‌ زندگی‌

۲. كراتوز ضایعات‌ پوستی‌ پیش‌ بدخیم‌

۳. چروك‌ شدن‌ زودرس‌ و از دست‌ رفتن‌ خاصیت‌ الاستیكی‌ پوست‌

۴. دلیریوم‌ موقت‌ در موارد شدیدتر

ـ درمان‌:

برای‌ كاهش‌ گرمی‌ و درد، پارچه‌ نرمی‌ را در آب‌ خنك‌ مرطوب‌ كرده‌، روی‌ نواحی‌ سوخته‌ قرار دهید. از كرم‌ سرد یا لوسیون‌ نوزاد استفاده‌ كنید. برای‌ تاول‌های‌ شدید پوست‌، از پوشش‌ سبك‌ ژل‌ نفت‌ خام‌ استفاده‌ كنید. این‌ ماده‌ مانع‌ چسبیدن‌ اشیا به‌ تاول‌ها می‌شود. در یك‌ وان‌ آب‌ سرد كه‌ دارای‌ بلغور یا سودای‌ آشپزی‌ باشد، غوطه‌ور شوید. خشكی‌ پوست‌ را آرام‌ نوازش‌ دهید و روی‌ آن‌ محكم‌ نكشید.

ـ داروها:

برای‌ تسكین‌ درد و كاهش‌ تب‌ از داروهای‌ بدون‌ نیاز به‌ نسخه‌ مثل‌ آسپرین‌ یا استامینوفن‌ استفاده‌ كنید. داروهای‌ ضد سوختگی‌ بدون‌ نیاز به‌ نسخه‌ كه‌ محتوی‌ بی‌حس‌ كننده‌های‌ موضعی‌ باشند، مثل‌ بنزوكائین‌ یا لیدوكائین‌، ممكن‌ است‌ مفید باشند ولی‌ در برخی‌ از افراد واكنش‌های‌ آلرژیك‌ ایجاد می‌كنند. مسكن‌ها یا داروهای‌ كورتیزونی‌ به‌ مقدار كم‌ ممكن‌ است‌ تجویز شوند.

ـ فعالیت‌:

تا كاهش‌ تب‌ و ناراحتی‌ در هر وضعیتی‌ كه‌ راحت‌ هستید، استراحت‌ كنید. خود را با یك‌ «گهواره‌» تمام‌ قد یا چادر نازك‌ یا مواد دیگر بپوشانید تا پارچه‌ بستر به‌ پوست‌ سوخته‌ شده‌ نخورد.

ـ رژیم‌ غذائی‌:

رژیم‌ غذایی‌ خاصی‌ ندارد. مصرف‌ مایعات‌ را افزایش‌ دهید.

ـ در این‌ شرایط‌ به‌ پزشك‌ خود مراجعه‌ نمائید:

۱. تب‌ 3/38 درجه‌ سانتیگراد یا بیشتر

۲. استفراغ‌ یا اسهال‌

۳. دلیریوم‌

۴. درد و تبی‌ كه‌ بیش‌ از 48 ساعت‌ طول‌ كشیده‌ باشد.