علم باستان‌شناسی

مطرح شدن موضوع يا علم باستان‌شناسى در جهان قدمتى حدوداً صد ساله دارد؛ اما انجام اعمالى نظير بخشى از کار باستان‌شناسي، هزاران سال قبل با اهدافى کاملاً متفاوت رواج داشته است. اهدافى نظير کاوش و جستجوى زمين و خرابه‌ها براى يافتن فلزات مختلف به‌خصوص طلا و نقره. در اوايل قرن ۲۰ موضوع علم باستان‌شناسى مطرح شد و توجه به فرهنگ و تمدن گذشته براى مطالعه سرگذشت انسان‌ها و پى بردن به شيوه‌هاى زندگى آنان از روى يافته‌ها شکل گرفت. سرگذشت و تاريخچهٔ باستان‌شناسى در ايران نيز با عمرى کمتر از صد سال حاوى مطالب و اطلاعات گوناگونى است.

در جهان باستان‌شناسى هر اثر، حاوى يک جهان اطلاعات و دانش مادى و معنوى است که توسط باستان‌شناس کشف و مطرح مى‌شود. آثار باستانى اعم از اشياءِ عتيقه، ابنيهٔ کهن و تپه‌هاى متروکه، هر يک به‌نوبهٔ خود مى‌توانند به‌خوبى نمايشگر وضعيت و نحوهٔ ساخت و بيانگر و مفسر اوضاع اقتصادي، اجتماعى و سياسى و نيز عقايد مذهبى و انکار دوران خويش باشند.

نکتهٔ ديگرى که در نيم قرن گذشته، ضايعات فراوانى در زمينهٔ شناخت هنر اصيل تمدن‌هاى باستانى به‌وجود آورده توليد و ساخت اشياى تقلبى و بدلى است. شايد به جرأت بتوان اظهار داشت که حدود پنجاه درصد از اشياءِ عتيقه‌اى که در معرض تجارت و خريد و فروش قرار گرفته‌اند، اصالت نداشته و نمونه‌هاى بدلى و ساختهٔ دست صنعتگران امروزى بوده‌اند.