نثر صوفيانه و عارفانه

در شرح مثنوى مولوى است، پاره‌اى به فارسى و پاره‌اى به ترکى. از ميان ديگر اثرها آنچه به فارسى و شايستهٔ نگرش است مى‌توان چند کتاب زيرين را که پيش از اين معرفى نشده است نام برد:

- خلاصةالمعارف کتابى است در تصوف به طريقهٔ نقشبنديان تأليف آدم‌بن سيد اسمعيل موسوى که در ۱۰۳۵هـ به تأليف آن در سرهند آغاز کرد.

- مکاتيب، اثر عبدالحق‌بن سيف‌الدين ترک دهلوى بخارى (م. ۱۰۵۲) در علم سلوک شامل چهل مکتوب کوتاه دربارهٔ اصول تصوف.

- زادالسالک در راه و رسم سلوک از تأليفات عرفانى ملامحسن فيض. وى کتابى ديگر به‌نام آداب‌السالکين دارد.

- لوامع تأليف شاه‌ على‌اکبربن محمد دربارهٔ اصول تصوف.

- نفائس الانفاس رساله‌اى است در عرفان و اصول عقايد صوفيه که به‌عبارتى خوش تدوين شده، تأليف محمد قاسم بن‌عبدالقادر که به سال ۱۱۸۰ آن را در دوازده فصل به پايان برد.

- بدايع‌الدهور از آثار منثور ميرزاعبدالقادر بيدل که آن را به شيوهٔ گلستان و بهارستان با حکايات درآميخه است.

از ميان مؤلفان تصوف و عرفان اين دوره خواجه محمد دهدار شيرازى (م.۱۰۱۶هـ) شاهزاده محمد داراشکوه (م ۱۰۶۹ هـ) تأليفات متعدد و مهمى در تصوف و عرفان و ترجمهٔ حال بزرگان طريقت دارند. همهٔ اثرهائى که دربارهٔ تصوف و عرفان در عهد مورد مطالعهٔ ما فراهم آمده نثرى ساده و روان دارد.