خردنامه‌ی اسکندر

سکندر که گنجینه‌ی راز بود		در گنج حکمت بدو باز بود
ز حکمت بسا گوهر شب‌فروز		کز او مانده پیداست بر روی روز
بیا گوش را قائد هوش کن		وز آن گوهر آویزه‌ی گوش کن
چو داری دل و هوش حکمت گرو		بکش پنبه از گوش حکمت‌شنو!
ارسطو کش استاد تعلیم بود		بدو نقد خود کرده تسلیم بود
بدو گفت روزی که: «این خرده‌جوی!		به دانش ز اقران خود برده گوی!
... شد اکنون یقینم درست		که این جامه بر قامت توست و چست
به تاج کیانی شوی سربلند		ز تخت جم و ملک او بهره‌مند»
همی بود دایم به فرهنگ و رای		به تعظیم استاد کوشش نمای
کسی گفت:«چونی چنین رنج‌بر		به تعظیم استاد بیش از پدر؟»
بگفتا: «زد این نقش آب و گلم		وز آن تربیت یافت جان و دلم
از این شد تن من پذیرای جان		وز آن آمدم زنده‌ی جاودان
از این بهر گفتن زبان‌ور شدم		وز آن در سخن کان گوهر شدم
از این پا گشادم ز قید عدم		وز آن رو نهادم به ملک قدم»
چه خوش گفت روزی که: «قول حکیم		بود آینه، پیش مردم کریم
که بیند در او سیرت و خوی را		بدان‌سان که در آینه، روی را
خرد را اثر در دل عاقلان		فزون باشد از تیغ بر جاهلان
بماند مدام آن اثر در ضمیر		شود این به یک چند درمان‌پذیر
چو مجرم شود از گنه عذرخواه		گنه‌دان تغافل ز عذر گناه!
توان زندگان را فکندن ز پای		ولی کشته هرگز نخیزد ز جای
فراوان همی بخش و کم می‌شمار!		ز منت نهادن همی کن کنار!»