مکان، منبع و تاریخ خبر

هر رويداد خبرى در مکانى به وقوع مى‌پيوندد که در پاسخ به عناصر خبرى 'کجا' و 'کي' مشخص مى‌شود و همچنين 'خبر' از سوى خبرنگاران رسانه‌هاى خبرى (مطبوعات، راديو، تلويزيون، خبرگزارى‌ها، روابط عمومى‌ها و...) کسب، مخابره و اعلام مى‌شود که 'منبع' خبر نام دارد.

از نخستين سطر هر خبر (Dateline)، مکان، منبع و تاريخ خبر بايد مشخص شود. به همين دليل مطبوعات ملزم به ذکر مکان، منبع و تاريخ اخبار هستند.

مثال:

پاريس (فرانسه)-واحد مرکزى خبر: ۱۶ شهريور (۱۳۷۷)- پژوهشگران فرانسوى و رومانيائى موفق به کشف ۲۷ نوع جاندار شدند که بدون استفاده از هوا (اکسيژن) به حيات خود ادامه مى‌دهند.

تيم پژوهشگران با کشف يک غار در رومانى با انواعى از حشرات، باکترى‌ها و قارچ‌ها برخورد کردند که در اوضاعى متفاوت با وضع عادى زندگى مى‌کنند ارتباط اين غار که همانند يک حفره طبيعى است، کاملاً با بيرون قطع بوده و کمترين نورى نيز در آن نفوذ نداشته است.

باکترى‌هاى اين غار از سولفور موجود در محل تغذيه مى‌کردند و پس از مرگ مورد استفاده قارچ‌ها قرار مى‌گرفتند.

همچنين حشرات موجود ددر غار به‌نوبهٔ خود طعمه نوعى حشره ديگر شبيه عنکبوت مى‌شدند.

اين نکته را بايد توجه داشت که همواره مکان و تاريخ ارسال خبر، زمان و مکان وقوع رويداد خبرى نيست و 'منبع' خبر نيز مى‌تواند منبع يا منابع واسطه خبر باشند.

ذکر تاريخ خبر اين مزيت را دارد که مخاطبان دريابند فاصله زمانى انتشار خبر با اخبار از راديو و تلويزيون ذکر واژگان ديروز، امروز يا فردا به خودى خود فاصله زمانى دريافت خبر و زمان درج يا پخش آن را مشخص مى‌سازد. اما در هفته‌نامه‌ها، ماهنامه‌ها و... ذکر تاريخ در سطر اول خبر، ضرورى است.

در مورد منبع يا منابع خبر اين توضيح ضرورى است که از جهت حقوقى مسئوليت خبر با منبع انتشاردهنده آن است. البته بايد دانست رسانه استفاده‌کننده از خبر در ويرايش، روش تنظيم مجدد و خلاصه کردن خبر مختار است در عين حالى که نبايد اصالت خبر تغيير يابد.

در مطبوعات (روزنامه‌ها و مجله‌ها) از روش‌هاى مختلف مى‌توان براى منبع بهره گرفت.

نخست، هنگامى‌که خبر از منبع واحدى گزارش مى‌شود و روزنامه عيناً آن را به چاپ مى‌رساند. در اين صورت در سطر اول خبر نام منبع قرار مى‌گيرد و ديگر نيازى به تکرار آن در متن خبر نيست.

مثال:

مسکو (روسيه)-خبرگزارى فرانسه- (تاريخ...): براساس نظرخواهى‌هاى انجام شده، ۶۰ درصد از مردم روسيه با واگذارى جزارير 'کوريل' به ژاپن مخالف هستند اما به جمع تظاهرکنندگان مخالف اين موضوع نپيوسته‌اند.

در اين حال، نزديک به دو سوم از ۱۷۰۰ شرکت‌کننده در نظرخواهى نيمه ماه اوت گذشته معتقد هستند که منافع ملى روسيه اقتضاء مى‌کند هرچه زودتر، پيمان صلحى بين اين کشور و ژاپن امضاء شود.

تنها ۷ درصد از شرکت‌کنندگان در نظرخواهي، واگذارى 'کوريل' به ژاپن را تأييد مى‌کنند.

جزاير کوريل در پايان جنگ جهانى دوم از سوى ارتش سرخ شوروى سابق تصرف شد.

دوم، آنکه رسانه استفاده‌کننده از خبر دريافتى به خبر اطلاعات تازه‌اى مى‌افزايد. در اين صورت خبر داراى دو منبع خواهد بود، منبع اول که در سطر اول خبر قرار مى‌گيرد نام روزنامه يا رسانه استفاده‌کننده از خبر و در متن خبر منبع دوم يعنى ارسال‌کننده خبر. بايد توجه داشت که در چنين موقعى خبر دريافتى براى تکميل خبر رسانه خبرى مورد بهره‌بردارى قرار مى‌گيرد.

مثال:

مادريد: (اسپانيا)-خبرگزارى جمهورى اسلامي-(تاريخ...ـ: املاک مصادره شده، پس از انقلا ساندينيستى در نيکاراگوا به صاحبان آن بازگردانده مى‌شود.

اين املاک قبل از انقلاب نيکاراگوا به ثروتمندان خارجى به‌ويژه آمريکائى‌ها تعلق داشت.

اين تصميم را دولت خانم 'ويولتا چامورا' دو سال پس از به قدرت رسيدن در اين کشور اتخاذ کرده است.

مطبوعات اسپانيا نيز در اين مورد نوشتند به گفته وزير دادگسترى نيکاراگوئه، ارزش اموال قابل استرداد براساس قانون جديد، حدود ۸۰۰ ميليون دلار تخمين زده مى‌شود.

نکته‌اى که بايد به آن توجه کرد اين است که ترجمه اخبار توسط رسانه‌هاى دريافت‌کننده خبر، دليل نمى‌شود که نام رسانه ترجمه‌کننده به‌عنوان منبع قرار بگيرد.

سوم، آنکه برخى منابع خبرى به‌عنوان واسطه براى انتقال خبر عمل مى‌کنند. در اين حالت نام منبع واسطه در سطر اول خبر قرار مى‌گيرد و منابع يا امنبع اصلى در متن خبر.

مثال:

نيکوزيا (قبرس)-خبرگزارى جمهورى اسلامي-(تاريخ...): مجله اقتصاد 'ميد' چاپ قبرس نوشت توليد نفت ايران در ماه نوامبر در مقايسه با اکتبر روزانه حدود ۱۸۰ هزار بشکه کاهش يافته است.

به گزارش راديو بي.بي.سي، مجله 'ميد' افزوده است کاهش نفت ايران سبب شده که مجموع توليد نفت اوپک در ماه نوامبر (آبان) به سطحى پائين‌تر از ۲۴ ميليون بشکه در روز تنزل يابد.

براساس گزارش مجله 'ميد' صادرات نفت خام ايران نيز در اين مدت، روزانه معادل ۲۰۰ هزار بشکه کاهش يافته و به ۲ ميليلون و ۱۷۹ هزار بشکه در روز تنزل کرده است.

در اين خبر، خبرگزارى جمهورى اسلامى منبع واسطه انتقال خبر، راديو بي.بي.سى نيز منبع واسطه و مجله اقتصادى 'ميد' منبع اصلى خبر است و به‌طورى که ملاحظه مى‌شود، هر سه منبع در اين خبر آمده است.