آمفتامین و مواد شبه‌آمفتامین (محرک‌ها)

تأثیر مواد شبه‌آمفتامین با آزاد کردن کانکولامین از پایانه‌های پیش‌سیناپسی، به‌ویژه 'مسیر پاداش ـ reward pathway' نورون‌های دوپامینرژیک، که از تگمنتوم (tegmentum) شکمی تا قشر مخ (کورتکس) قرار گرفته است صورت می‌گیرد. اندیکاسیون‌های مجاز مصرف آنها شامل اختلال کمبود توجه، نارکولپسی، و افسردگی می‌باشند. در ایالات متحده ۵/۴% از بزرگسالان مصرف غیرطبیعی آمفتامین را گزارش کرده‌اند. متیل‌فنیدیت نسبت به سایر آمفتامین‌ها اثر اعتیادآوری کمتری دارد، که ممکن است به‌دلیل مکانیسم تأثیر متفاوت آن (مهار بازجذب دوپامین) باشد. آثار آنها اوفوریک و اشتهابر (anorectic) است. آمفتامین‌ها معمولاً از راه خوراکی مصرف می‌شوند، اما می‌توانند به‌صورت تزریقی، استنشاقی یا تدخینی نیز مصرف شوند. سندرم‌های بالینی ناشی از آمفتامین‌ها شبیه به سندرم‌های ناشی از مصرف کوکائین می‌باشند؛ اگرچه مصرف خوراکی آمفتامین کندتر اوفوری و وابستگی ایجاد می‌کند، تزریق داخل‌وریدی آمفتامین بسیار اعتیادآور است. سوءمصرف آمفتامین در بین دانش‌آموزان، رانندگان کامیون در مسافت‌های طولانی، و سایر افرادی که مایل به بیماری‌های ممتد می‌باشند، رایج می‌باشد. آمفتامین‌ها می‌توانند موجب پسیکوز پاراتوئید شبیه به اسکیزوفرنی پاراتوئید شوند.

مسمومیت معمولاً ظرف ۲۴ تا ۴۸ ساعت بهبود پیدا می‌کند. سوءمصرف آمفتامین می‌تواند منجر به بالا رفتن شدید فشار خون، بیماری عروق مغزی، ایسکمی و انفارکتوس میوکارد گردد.

دامنه نشانه‌های نورولوژیک از انقباض، تتانی، حمله صرعی تا اغماء و مرگ را دربر می‌گیرد که مرتبط است با بالا رفتن دوز مصرفی. تومور، آتاکسی، دندان‌ قروچه، تنگی نفس، سردرد، تب، و برافروختگی شایع می‌باشند.

داروها

- آمفتامین‌های اصلی:

آمفتامین، دکستروآمفتامین، ت‌آمفتامین، متیل‌فنیدیت، پمولین (pemoline)

- مواد مرتبط:

افدرین (ephedrine)، فنیل پروپانولامین، متکاتینون (methcathinone)

- آمفتامین‌های جایگزین (طراح):

(در طبقه‌بندی توهم‌زاها نیز قرار گرفته‌اند). آثار نوروشیمیائی بر سیستم‌های سرتونونرژیک و دوپامینرژیک دارند. آثار رفتاری شبه‌آمفتامین و شبه‌توهم‌زاها را دارند (مانند ۳، ۴ متیلن دی‌اکسی مت‌آمفتامین [MDMA]، ان - اتیل - ۳، ۴ متیلن دی‌اکسی مت‌آمفتامین [MMDA]). مصرف MDMA به افزایش اعتماد به نفس و حساسیت حسی، هم‌حسی احساس آرامش همراه با بینش، و احساس نزدیکی به سایر مردم منجر می‌گردد. تأثیرات به‌صورت انرژی‌زائی و برانگیختگی با مشخصه توهم‌زائی می‌باشد، اما نستب به توهم‌زاهای کلاسیک کمتر موجب اختلال موقعیت‌یابی و ادرارکی می‌شود. MDMA به‌خصوص وقتی در مکان‌های بسته و همراه با افزایش فعالیت بدنی مصرف می‌شود، منجر به هیپرترمی (hyperthermia) و افزایش جسمی می‌گردد. مصرف زیاد یا درازمدت آن ممکن است آسیب اعصاب سروتونرژیک را به دنبال داشته باشد.

- Ice:

فرم بسیار خالص مت‌آمفتامین (قابل مصرف از طریق استنشاق، تزریق و تدخین و بسیار قوی می‌باشد. آثار روان‌شناختی آن ساعت‌ها دوام می‌یابد. Ice داروئی مصنوعی است که قابل تهیه در آزمایشگاه‌های خانگی می‌باشد.

مسمومیت و ترک

به جدول علایم و نشانه‌های مسمومیت و ترک مواد مراجعه کنید.

درمان

به جدول اختلالات مرتبط با داروهای مؤثر بر روان‌ و درمان آنها مراجعه کنید.