بهداشت دستگاه ادراری

با توجه به اينکه ميان سوخت و ساز بدن، درجهٔ غلظت مواد موجود در خون و کار کليه‌ها رابطه دقيقى موجود است کوچک‌ترين تغيير در يکى از آنها بر اعمال ديگرى تأثير مى‌گذارد. بدين لحاظ اگر با وجود رعايت اصول بهداشتى در برخى اعضاء، بهداشت دستگاه ادرارى مدنظر نباشد، عوارض سوء ناشى از اين دستگاه بر روى ساير اعضاء، نظم طبيعى بدن را مختل نموده و به سلامتى انسان لطمه خواهد زد. از اين‌رو اهم نکاتى را که در حفظ بهداشت اين دستگاه بايد توجه کرد ياد‌آور مى‌گرديم:

۱. رعايت اصول نظافت فردي

۲. اجتناب از خستگى جسمى و روحي

۳. برخوردار بودن از خواب و استراحت کافي

۴. برخوردار بودن از رژيم غذايى مناسب و متعادل هر سن و پرهيز از پرخوري. از مواد غذايى که کليه‌ها را تحريک مى‌کند. بايد پرهيز نمود. تخم‌مرغ مخصوصاً اگر خوب پخته نشده باشد و غذاهاى پر ادويه جائز نيست.

۵. عدم افراط در مصرف مواد پروتئيني، مواد غذايى نوکلئو پروتئين‌دار که داراى هستهٔ پورين مى‌باشند مانند گوشت، جگر، مغز، حبوبات و مواد مختلفى که براى تغيير طعم غذا به‌کار برده مى‌شوند زمينه را براى ايجاد سنگ‌هاى اوراتى آماده مى‌سازد.

۶. محافظت کليه‌ها از سرما

۷. پيشگيرى از بروز سوء هاضمه و رعايت اصول بهداشتى دستگاه گوارش تا هضم و جذب مواد غذايى به‌نحو مطلوب انجام گيرد.

۸. سعى در پيشگيرى از بروز اختلال و بيمارى در دستگاه گردش خون و جهاز تنفسي، اثرات عوارض قلب و عروق و دستگاه تنفس در بروز اختلالات کليوى غير قابل انکار مى‌باشند.

۹. بيمارى‌هاى عفونى اغلب بر اعمال طبيعى کليه‌ها اثر گذاشته و اختلالات متعددى را در دستگاه ادرارى سبب مى‌گردند که گلودردهاى مکرر همراه با لوزه‌هاى چرکى و مخملک در پيدايش نفريت کليه از آن جمله است. بدين منظور بايستى اقدامات بهداشتى لازم در جهت پيشگيرى از ابتلاء به بيمارى‌هاى عفونى به‌عمل آيد. در صورت ابتلاء لازم است سريعاً جهت درمان به پزشک مراجعه شود.

۱۰. عدم فعاليت در واحدهايى که امکان مسموميت با مواد شيمايى مختلف مانند جيوه، سرب، سولفاميدها و غيره وجود دارد.

۱۱. حفاظت کليه‌ها در برابر فشار و ضربه‌هاى خارجي

۱۲. پرهيز از انزواطلبي، آرميدن و کم‌تحرک بودن. تجربيات نشان مى‌دهند در کسانى که به‌علت شکستگى استخوان، مدت چندين ماه ناچار به بسترى شدن هستند و يا در کسانى که به‌علت ابتلاء به استئومالاسى يا يک بيمارى زمين‌گير کننده قادر به حرکت کردن نمى‌باشند زمينه جهت ايجاد سنگ کليه مستعدتر مى‌باشد.

۱۳. حفظ وضع طبيعى ستون فقرات. عواملى که سبب تغيير وضع ستون فقرات مى‌گردند ممکن است باعث جابه‌جا شدن کليه‌ها گرديده و اختلالاتى را در اعمال طبيعى آن به‌وجود آورند.

۱۴. مراقبت‌هاى بهداشتى زنان باردار در طى دوران حاملگي

۱۵. مراقبت‌هاى بهداشتى در دوران عادت ماهيانه

۱۶. خوددارى از صرف مشروبات الکلي

۱۷. رعايت حد اعتدال و عدم افراط در نوشيدن مايعات

۱۸. خوددارى از مصرف دائم آب‌هاى معدنى جهت شرب، جز در موارد توصيهٔ پزشک

۱۹. خوددارى از آب‌تنى در آب‌هايى که احتمال آلوده بودن آنها به ميکروب و انگل‌هاى مختلف وجود دارد. مثلاً وجود کرم انگل به‌نام شيستوزوما - هماتوبيوم در آب‌هاى آلوده سبب بيمارى بيلهارزيوز مى‌گردد. تخم‌هاى حاصل از کرم بالغ که اکثراً در مثانه تخم‌گذارى مى‌کنند به‌علت تحريک مخاط مثانه و زخم‌هايى که در اين ناحيه به‌وجود مى‌آورند باعث پيدايش خون در ادرار مى‌گردند. از اين‌رو اين بيمارى به‌نام بيمارى خون شاش نيز موسوم است.

۲۰. در صورت مشاهده خون، چرک و تغييرات ديگر در مشخصات ظاهرى ادرار، اختلال در دفعات دفع، ميزان ترشح ادرار، احساس در دو ناراحتى در دستگاه ادرارى و هر گونه عوارض مشکوک، لازم است سريعاً جهت درمان به پزشک مراجعه شود.