سه شنبه, ۲۹ خرداد, ۱۴۰۳ / 18 June, 2024
مجله ویستا
گاهشماری جلالی
برمتن رسميت گاهشمارى هجرى مهي، که جامعهٔ اسلامى ايرانى از آن عمدتاً براى اطلاع از ايام روزه و موسم حج سود مىجست، نمونههائى از گاهشمارى اوستائي، يعنى گاهشمارى مجوسى و گاهشمارى خراجي، جلوههائى از توجه ايرانيان به آئين کهن ايرانى بودند، بهويژه آنکه گاهشمارى مهى هرگز نتوانسته بود گاهشمارى خورشيدى را در ايران تحتالشعاع قرار دهد و ايرانيان با حفظ مبانى گاهشمارى خورشيدى و توجه به آئينها و رسوم کهن، نمونههائى از تمايلات ايران گرايانهٔ خود را، با درجات گوناگون شدت و ضعف در تعصب، به نمايش مىگذاشتند. فزون بر آن گاهشمارى خورشيدى در امور ادارى و کشوردارى مزاياى خاص خود را داشت، چنانکه حتى کسانى چون متوکل، و معتضد عباسى نيز متوجه آن شده بودند و در پذيراندن اين نکته به دربار، صاحبمنصبان ايراني، با اتکاء به دانشوران ايرانى نقش مهمى داشتند. |
بیتوجهی به اجراء کبیسه موجب شده بود که در اوایل دوران سلطان جلالالدوله معزّالدین ملکشاه بنمحمد سلجوقی ورود خورشید به اول حمل نه در اول فروردین ، بلکه در نوزدهم فروردین صورت گیرد و نوروز به اندازهٔ هجده روز جابهجا شود. فزون بر این ضعف اساسی گاهشماریهای رایج خورشیدی در کبیسهگیری و دستیابی بهطول سال بر بسیاری از بزرگان اخترشناسی و گاهشماری آشکار شده بود. بدینسان با آشکارشدنِ موارد زیر زمینه فراهم شد تا ملکشاه سلجوقی ، با همفکری کسانی چون خواجه نظامالملک ، وزیر دانشور خویش ، تصمیم به اصلاح اساسی گاهشماری بگیرد و در سال ۴۶۷ ق (در سال دوم سلطنت خود) گروهی از اخترشناسان و ریاضیدانان و متخصصان گاهشماری را مأمور اصلاح گاهشماری بهمنظور تثبیت نوروز در اول حمل کند. |
۱. نابسامانی در کبیسهگیری و وضع سیار نوروز. |
۲. نادرستی شیوهٔ کبیسهگیری موجود. |
۳. اهمیت و ارزش گاهشماری خورشیدی. |
۴. امکان اصلاح در گاهشماری خورشیدی موجود. |
اين گروه به رصد و محاسبه پرداخت. ملکشاه در ۴۸۵ ق درگذشت و به گفتهٔ ابن اثير رصد پس از او متروک ماند؛ اما به گفتهٔ مؤلف نوروزنامه رصد پس از مرگ ملکشاه باز هم ادامه داشته است. |
در منابع محل رصد را شهردارى ري، اصفهان و نيشابور ذکر کردهاند. طول جغرافيائى اين سه شهر بهترتيب ۵۱ درجه و ۲۶ دقيقه، ۵۱ درجه و ۳۸ دقيقه، و ۵۸ درجه و ۴۷ دقيقه است. با همهٔ اهميتى که نيشابور در آن زمان داشته با اين همه نام اصفهان نيز بسيار برده شده است. |
در هرحال، گاهشمارى جلالى پس از تلاش علمى چندسالهٔ دانشمندان تنظيم و 'تاريخ جلالي' ، 'تاريخ ملکي' ، 'تاريخ ملکشاهي' ، 'تاريخ سلطاني' و 'تاريخ محدث' ناميده شد. |
همچنین مشاهده کنید
- کبیسهگیری و طول سال در گاهشماریهای مهم گذشته و حال(۲)
- کبیسهگیری و طول سال در گاهشماریهای مهم گذشته و حال
- کبیسهگیری بعد از اسلام و پیش از گاهشماری جلالی
- مسئلهٔ کبیسهگیری
- گاهشماری جلالی
- کبیسهگیری و گاهشماریهای مبتنی بر طول سال حقیقی
- گاهشماری جدید ایرانی
- کبیسهگیری بعد از اسلام و پیش از گاهشماری جلالی(۲)
انتخابات ریاست جمهوری انتخابات انتخابات ریاست جمهوری 1403 مسعود پزشکیان انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم مناظره انتخاباتی سعید جلیلی ایران علیرضا زاکانی قالیباف حمید نوری محمدباقر قالیباف
بیمارستان هواشناسی رشت سازمان هواشناسی تهران ریزش معدن معدن شازند جاده چالوس سیاست سیل شهرداری تهران
تورم خودرو بازار سرمایه حقوق بازنشستگان قیمت طلا قیمت خودرو قیمت دلار دولت سیزدهم سهام عدالت ایران خودرو همستر کامبت بازار خودرو
تلویزیون رسانه ملی سینمای ایران سریال کربلا موسیقی عید غدیر سینما دفاع مقدس تئاتر
دانشگاه سالمندان وزارت علوم دانشگاه آزاد اسلامی باتری
رژیم صهیونیستی روسیه غزه فلسطین جنگ غزه اوکراین ترکیه نوار غزه حزب الله لبنان حج یمن لبنان
یورو 2024 فوتبال استقلال پرسپولیس کریستیانو رونالدو سپاهان جام ملت های اروپا باشگاه پرسپولیس مس رفسنجان جام حذفی بازی لیگ برتر
اینترنت مریخ اپل فیبرنوری سامسونگ هوش مصنوعی تلگرام ناسا
دیابت تب دنگی کاهش وزن مغز مراکز درمانی ویتامین سنگ کلیه چاقی