نام انگليسى: Round cypress, purple nutsedge, Nut grass
گياهچه
گياهچه‌ها به رنگ سبز روشن، ايستاده، تا اندازه‌اى سفت و رگبرگ ميانى برگ‌ها به‌طور مشخص برجسته است.
گياه کامل
- اندام‌هاى رويشى :
گياهى چندساله به ارتفاع ۳۰ تا ۶۰ سانتى‌متر که توسط بذر و ريزوم تکثير مى‌يابد. ساقه‌ها صاف، سه‌گوش، سفت و توپر هستند و به‌ندرت ممکن است همانند گندميان ساقه‌هائى توخالى داشته باشند. برگ‌هاى قاعده‌اى معمولاً کوتاه و در روى ساقه در سه جهت متضادّ هم قرار گرفته‌اند. برگ‌ها در اين گونه معمولاً کوتاهتر و باريکتر از گونهٔ C.esculentus است. اين برگ‌ها به رنگ سبز تيره، در حاشيه کمى مضّرس، بدون کرک و به طول ۲۰ سانتى‌متر بوده و مشابه برگ گندميان هستند.
ريشه‌هاى اين گياه توليد غده‌هاى زبر و متمايل به قرمز مى‌کنند که قادر به جوانه‌زنى است و توليد اندام‌هاى هوائى و ريزوم مى‌کند. ريزوم‌هاى جديد نيز به نوبهٔ خود توانائى توليد اندام‌هاى هوائي، ريشه و غده‌هاى جديد را دارند.
- اندام‌هاى زايشى:
گل‌آذين خوشه، مستقر در انتهاء گياه و شامل سنبلچه‌هائى به رنگ قهوه‌اي، قهوه‌اى متمايل به قرمز و يا قهوه‌اى متمايل به ارغواني، باريک و مسطح که از نظر اندازه غير يکسان و تقريباً از يک نقطهٔ مشترک جوانه زده و به‌صورت چتر هستند. سنبله‌ها بر روى ۳ تا ۹ دمگل باريک با طولى غير يکسان قرار گرفته و در قاعده شامل ۲ تا ۴ براکته‌ٔ برگ‌مانند هستند. هر سنبلچه شامل بيش از ۴۰ گلچه است.
بذرهاى اين گياه به رنگ قهوه‌اي، خاکسترى و يا سبز زيتوني، سه‌گوش، به اندازهٔ يک ميلى‌متر که در مرکز عريض‌تر و به سمت قاعده و نوک باريک مى‌شوند. بذرها در بهار و با افزايش دما شروع به جوانه‌زنى مى‌کنند.
موسم گلدهى اين گياه اواخر بهار بوده و اندام‌هاى هوائى آن در پائيز خشک شده و از بين مى‌روند. چنانچه شرايط محيطى مساعد باشد ممکن است طول دورهٔ گلدهى اين گياه ۳ تا ۶هفته ادامه يابد.
محل رشد و پراکنش
اين علف هرز خاصّ مناطق گرم و مرطوب است و خاک‌هائى با حاصلخيزى بالا تا متوسط و ميزان رطوبت متوسط را ترجيح مى‌دهد. گياه بالا نسبت به سايه حساس بوده و به همين علت در زير سايهٔ گياهان مجاور رشد مناسبى نخواهد داشت. درجهٔ حرارت‌هاى پائين و همچنين خاک‌هاى شور از ديگر عوامل محدودکنندهٔ رشد اين گياه محسوب مى‌شود.
اين گونه از جمله علف‌هاى هرزى است که گسترش وسيعى داشته و بسيارى از محصولات زراعى يک‌ساله و چندسالهٔ تابستانه، باغ‌ها و تاکستان‌ها را آلوده مى‌کند.
اين علف هرز تعداد کمى بذر توليد کرده و بذرهاى توليدى در شرايط مزرعه جوانه‌زنى ضعيفى داشته و گياهچه‌هاى توليد شده نيز رشد مناسبى ندارند و فقط تعداد کمى از آنها باقى مى‌مانند. بنابراين بذر نمى‌توانند عامل مهمى در پراکنش اين گياه محسوب شود. گسترش اين گياه عمدتاً از طريق غده‌هائى است که در جريان شخم به نقاط ديگر منتقل مى‌شوند. رشد و گسترش ريزوم‌ها عامل ديگرى در پراکنش اين علف هرز در ساير مناطق محسوب مى‌شود. براساس مطالعاتى که در غرب ايالات متحدهٔ آمريکا صورت گرفته است هر غده قادر به توليد ۶۰۰ گياه جديد است که سالانه مى‌توانند حدود ۳ متر گسترش يابند. در هر متر مکعب زمين ممکن است تا ۵۳ هزار غده مشاهده شود. اين غده‌ها قادر هستند که تا حدود ۷ سال در خاک به حالت خواب زنده بمانند. از هر هکتار خاک مزرعه ممکن است حدود چهل تن از اندام‌هاى زيرزمينى اين گياه را استخراج کرد. با شروع جوانه‌زنى يکى از غده‌هاى اين گياه، جوانه‌زنى غده‌هاى ديگر متوقف مى‌شود (غالبيت انتهائي) و بنابراين با انجام عمليات شخم ارتباط غده‌ها با يکديگر قطع و تعداد غدهٔ بيشترى شروع به جوانه‌زنى خواهند کرد.
