شرایط لازم برای وجود بازار رقابت خالص

يکسان بودن کالاها (Homogeneity of Products)

اولين شرط لازم براى وجود يک بازار رقابت خالص در مورد يک کالاى به‌خصوص اين است که کليه فروشندگان کالاهاى يکسان به بازار عرضه نموده و به‌فروش رسانند. کالايى که توسط فروشنده (الف) فروخته مى‌شود بايد شبيه کالايى باشد که فروشنده (ب) به‌فروش مى‌رساند. اهميت اين امر در اين است که دليلى براى خريداران کالا وجود ندارد که کالاى يک فروشنده را به کالاى فروشنده ديگر ترجيح دهند، زيرا همه کالاها يکسان هستند.

کوچک بودن هر خريدار يا فروشنده نسبت به حجم بازار

هر خريدار يا هر فروشنده‌اى از کالاى مورد بحث در بازار بايستى نسبت به حجم کال بازار کالا به‌قدرى کوچک و بى‌اهميت باشد که نتواند با عمل خريد يا فروش خود در قيمت کالا اثر بگذارد. در مورد فروش، ميزان کالايى که هر فروشنده به بازار عرضه مى‌کند نسبت به ميزان کل عرضه آن کالا به‌قدرى کم است که اگر فروشنده از فروش منصرف‌ شده و از بازار خارج گردد، ميزان کل عرضه کالا به ميزانى که باعث افزايش قيمت گردد کاهش نخواهد يافت. و يا اگر فروشنده ميزان توليد خود را به هر مقدارى که باشد به بازار عرضه نمايد، ميزان کل عرضه کالا در بازار آن‌قدر افزايش نخواهد يافت که موجب تقليل قيمت گردد (بهترين مثال در اين مورد، فروشنده اغلب محصولات کشاورزى مى‌باشد). در مورد خريد، ميزان خريد هر خريدار نسبت به حجم کل کالاى عرضه شده به بازار به اندازه‌اى کم است که خريدار به‌هيچ‌وجه قادر نخواهد بود روى قيمت کالا کوچک‌ترين اثرى بگذارد. به‌عنوان مصرف‌کننده، هر يک از ما در خريد کالاهاى مختلف در چنين موقعيتى بوده و خريدهاى ما اصولاً اثرى روى قيمت کالاهايى مانند نان، گوشت، شير، سنجاق قفلى و غيره باقى ‌نمى‌گذارد. به‌طور خلاصه، نکته اصلى در اينجا بى‌اهميت بودن هر فروشنده و يا هر خريدار در فروش يا خريد کالاى موردنظر مى‌باشد.

عدم وجود محدوديت‌هاى مصنوعى (Artificial Restraints)

سومين شرط لازم براى وجود بازار رقابت خالص اين است که هيچ‌گونه محدوديتى در مورد تقاضا، عرض و قيمت کالاها و منابع توليدى در نظر گرفته نشود. قيمت کالاها و خدمات بايستى آزادانه و بدون هيچ‌گونه محدوديتى در اثر تغييرات حاصله در عرضه و تقاضا تغيير نمايد. مثلاً دولت نبايستى قيمت‌ها را تثبيت نمايد و هيچ مؤسسه، سنديکا (اعم از سنديکاى کارگران يا توليدکنندگان)، و يا سازمان خصوصى نبايد در امر قيمت‌ها دخالت نمايد. هم‌چنين، دولت و يا اتحاديه توليدکنندگان نبايستى محدوديتى در مورد عرضه کالاها ايجاد نموده و تقاضا نيز بايستى عارى از هر نوع کنترل و يا جيره‌بندى توسط دولت و يا مقامات مربوطه باشد.

قابليت انتقال (Mobility) کالاها و منابع توليدى

شرط چهارم براى وجود بازار رقابت خالص اين است که بايستى کالاها و خدمات و هم‌چنين منابع توليدى در جامعه اقتصادى قابل انتقال باشند. مؤسسات توليدى جديد بايد آزادانه بتوانند در هر فعاليت اقتصادى و يا در هر صنعتى که مايل باشند وارد شده و منابع توليدى نيز بايد بتوانند آزادانه در مشاغلى که مى‌شود از وجود آنها استفاده نموده به‌کار روند. در چنين موقعيتى کالاها و خدمات در جاهايى که بالاترين قيمت ممکنه به آنها پرداخت مى‌گردد فروخته شده و منابع توليدى نيز مى‌توانند در مشاغلى که بيش از هر جاى ديگرى به آنها مزد پرداخت مى‌گردد مورد استفاده قرار گيرند (يا استخدام شوند).