در ستایش میرمیران

عید خرم تر از این یاد ندارد ایام		غالبا روی تو این خرمیش داده به وام
به جمال تو گرین عید مجسم بودی		چون مه خویش خمیدی و دویدی به سلام
میرمیران که کشیده‌ست نگارنده غیب		نقش ابروی تو و کرده مه عیدش نام
غره و سلخ نیابند در آن دایره راه		که به پرگار ضمیر تو شود ماه تمام
راست چون عینک نگشاده نماید به محاق		کس نداند که کدام است مه ومهر کدام
هست رای تو که اسرار نهانخانه غیب		غایبانه کند ارباب دول را اعلام
بر نباتات اگر پرتو رایت افتد		چشم پر نور دهد بار درخت بادام
مهر یک روز اگر جا به ضمیر تو دهد		آخر پرسش محشر رسد آن روز به شام
ور شود روز بداندیش تو شب را نایب		همه در شب گذرد تا به گه روز قیام
تن خصم تو چه شهریست که شاهش بکشد		کوچه‌های پر از آشوب در او راه مسام
سر دشمن نکند روز جزا تیز سری		تیغ باطن چو کشد پنجه قهرت ز نیام
قهرت آن قلزم زهر است کزو مایه برد		چون به زهر آب دهد خنجر خود را بهرام
خشمت الماس فروشی‌ست که با آن چنگال		پیش او دست به دریوزه گشاید ضرغام
آسمان بر سر فتنه‌ست چه شرها بکند		گر گذاری که بگردد به سر خود یک گام
پیش دندانش سرخار و سر مرد یکیست		شتر مست کش از دست گذارند زمام
رایض امر ترا عاجز رانست و رکاب		رخش گردون که نه زین کرده کس او را نه لجام
رستمی باید و دستی که عنان آراید		رخش از آن نیست که او راهمه کس سازد رام
جنبش چرخ ارادیست چنین گفته حکیم		گر چنین است نگیرد ز چه هرگز آرام
بنده گویم نه چنین است و بگویم چونست		لرزه افتاده‌اش از خوف تو بر هفت اندام
مسند قدر تو جانیست که در نظم امور		به قضاو قدر آرند از آنجا پیغام
نرسد بادی ازین ره که به پیشش ندوند		کز خداوند خبر چیست در آن وز چه پیام
عقل کل را به در قصر جلالت دیدم		گفتمش هست از آنسوی فلک هیچ مقام
گفت ما محرم این پرده نه‌ایم از وی پرس		که فرو می‌نگرد گاهی ازین گوشه‌ی بام
کثرت مایه اجلال تو می‌آرد روز		کسوت حد و نهایت بدر بر اجسام
دورت از گرد مناهی‌ست به حدی رفته		که چو بزم ملک آنجا نه نشانست و نه نام
ز آنچه از زخمه به تار آید و از تار به گوش		وانچه از خم شده در شیشه و از شیشه به جام
در زمان توکه از تقویت قاضی عدل		کشتگان رادیت از گرگ گرفتند اغنام
ماده‌ی شیر و نر باز ز بس الفت طبع		شوهر از آهوی نر کرد و زن از ماده حمام
هر که بگذشت به خاک در دولت اثرت		یافت بر وفق ارادت همه کار و همه کام
نامدندی به زمین بی زر و خلعت اطفال		بودی از خاصیت خاک درت با ارحام
مکث زر پیش تو چون مکث جنب در مسجد		هست در مذهب مفتی سخای تو حرام
بسکه سرمایه‌ی شادی و فراغت بخشید		دلت از نعمت خاص و کفت از نعمت عام
نیم قطره‌ی نتوان یافت ، خرند ار به مثل		قطره اشک به سد در یتیم ار ایتام
بحر غافل که ز تو کوه چه معدنها یافت		از زر و سیم و ز یاقوت و ز دیگر اقسام
خواست بر کوه کند عرض سخا یافت روان		مایه خویش چو بر دامنش افشاند غمام
سیل را گفت که اینها همه جمع آر ببر		سوی دریا و بگو کوه رسانید سلام
که تو این مایه نگه دار برای خود و ابر		کان دل و دست من و سد چو مرا هست تمام
ای همه وضع زمان را ز تو قانون و نسق		وی همه کار جهان را ز تو ترتیب و نظام
ای همه ناصیه آرا ز سجود در تو		چو خواقین معظم چه سلاطین عظام
شهرت ذره به جایی رسد از تربیتت		که به پیشانی خورشید نویسندش نام
منم امروز که از فیض قبول نظرت		هر چه گویم همه مقبول خواص است و عوام
نه از این لفظ تراشان عبارت سازم		لفظهاشان همگی خاص و معانی همه عام
جگر سوخته در نیفه که این نافه‌ی مشک		سرب در گوشه‌ی رو مال که این نقره‌ی خام
معنیی نیست به زندان عبارت در بند		که نجسته‌ست دو سه مرتبه از قید کلام
هست از گفته این طایفه ناگفته من		آنقدر راه که از بتکده تا بیت حرام
روش کلک من از خامه ایشان مطلب		که کلاغ ار چه بکوشد نشود کبک خرام
فیض روح اللهی و پای فلک پیما کو		گر چه بر صورت عیسا بنگارند اصنام
معنی خاص نه گنجیست که باید همه کس		نیست سیمرغ شکاری که فتد در همه دام
گر به قدر سخن مرد بود پایه مرد		چیست قدر دگران پیش من و پایه کدام
به ز اقرانم و خواهم که اگر نبود بیش		نبود کمتر از اقران خودم قدر و مقام
شاه داند که غرض چیست از اینها وحشی		به دعا رو که بود رسم گدایان ابرام
وهم را تا نبود هیچ به پرگار رجوع		چون بود دایره ساز فلک مینا فام
عمر بدخواه ترا در خم پرگار فنا		باد چون دایره آغاز یکی با انجام