دگر باره اسپان ببستند سخت

دگر باره اسپان ببستند سخت		به سر بر همی گشت بدخواه بخت
به کشتی گرفتن نهادند سر		گرفتند هر دو دوال کمر
هرآنگه که خشم آورد بخت شوم		کند سنگ خارا به کردار موم
سرافراز سهراب با زور دست		تو گفتی سپهر بلندش ببست
غمی بود رستم ببازید چنگ		گرفت آن بر و یال جنگی پلنگ
خم آورد پشت دلیر جوان		زمانه بیامد نبودش توان
زدش بر زمین بر به کردار شیر		بدانست کاو هم نماند به زیر
سبک تیغ تیز از میان برکشید		بر شیر بیدار دل بردرید
بپیچید زانپس یکی آه کرد		ز نیک و بد اندیشه کوتاه کرد
بدو گفت کاین بر من از من رسید		زمانه به دست تو دادم کلید
تو زین بیگناهی که این کوژپشت		مرابرکشید و به زودی بکشت
به بازی بکویند همسال من		به خاک اندر آمد چنین یال من
نشان داد مادر مرا از پدر		ز مهر اندر آمد روانم بسر
هرآنگه که تشنه شدستی به خون		بیالودی آن خنجر آبگون
زمانه به خون تو تشنه شود		براندام تو موی دشنه شود
کنون گر تو در آب ماهی شوی		و گر چون شب اندر سیاهی شوی
وگر چون ستاره شوی بر سپهر		ببری ز روی زمین پاک مهر
بخواهد هم از تو پدر کین من		چو بیند که خاکست بالین من
ازین نامداران گردنکشان		کسی هم برد سوی رستم نشان
که سهراب کشتست و افگنده خوار		ترا خواست کردن همی خواستار
چو بشنید رستم سرش خیره گشت		جهان پیش چشم اندرش تیره گشت
بپرسید زان پس که آمد به هوش		بدو گفت با ناله و با خروش
که اکنون چه داری ز رستم نشان		که کم باد نامش ز گردنکشان
بدو گفت ار ایدونکه رستم تویی		بکشتی مرا خیره از بدخویی
ز هر گونه‌ای بودمت رهنمای		نجنبید یک ذره مهرت ز جای
چو برخاست آواز کوس از درم		بیامد پر از خون دو رخ مادرم
همی جانش از رفتن من بخست		یکی مهره بر بازوی من ببست
مرا گفت کاین از پدر یادگار		بدار و ببین تا کی آید به کار
کنون کارگر شد که بیکار گشت		پسر پیش چشم پدر خوار گشت
همان نیز مادر به روشن روان		فرستاد با من یکی پهلوان
بدان تا پدر را نماید به من		سخن برگشاید به هر انجمن
چو آن نامور پهلوان کشته شد		مرا نیز هم روز برگشته شد
کنون بند بگشای از جوشنم		برهنه نگه کن تن روشنم
چو بگشاد خفتان و آن مهره دید		همه جامه بر خویشتن بردرید
همی گفت کای کشته بر دست من		دلیر و ستوده به هر انجمن
همی ریخت خون و همی کند موی		سرش پر ز خاک و پر از آب روی
بدو گفت سهراب کین بدتریست		به آب دو دیده نباید گریست
ازین خویشتن کشتن اکنون چه سود		چنین رفت و این بودنی کار بود
چو خورشید تابان ز گنبد بگشت		تهمتن نیامد به لشکر ز دشت
ز لشکر بیامد هشیوار بیست		که تا اندر آوردگه کار چیست
دو اسپ اندر آن دشت برپای بود		پر از گرد رستم دگر جای بود
گو پیلتن را چو بر پشت زین		ندیدند گردان بران دشت کین
گمانشان چنان بد که او کشته شد		سرنامداران همه گشته شد
به کاووس کی تاختند آگهی		که تخت مهی شد ز رستم تهی
ز لشکر برآمد سراسر خروش		زمانه یکایک برآمد به جوش
بفرمود کاووس تا بوق و کوس		دمیدند و آمد سپهدار طوس
ازان پس بدو گفت کاووس شاه		کز ایدر هیونی سوی رزمگاه
بتازید تا کار سهراب چیست		که بر شهر ایران بباید گریست
اگر کشته شد رستم جنگجوی		از ایران که یارد شدن پیش اوی
به انبوه زخمی بباید زدن		برین رزمگه بر نشاید بدن
چو آشوب برخاست از انجمن		چنین گفت سهراب با پیلتن
که اکنون که روز من اندر گذشت		همه کار ترکان دگرگونه گشت
همه مهربانی بران کن که شاه		سوی جنگ ترکان نراند سپاه
که ایشان ز بهر مرا جنگجوی		سوی مرز ایران نهادند روی
بسی روز را داده بودم نوید		بسی کرده بودم ز هر در امید
نباید که بینند رنجی به راه		مکن جز به نیکی بر ایشان نگاه
نشست از بر رخش رستم چو گرد		پر از خون رخ و لب پر از باد سرد
بیامد به پیش سپه با خروش		دل از کرده‌ی خویش با درد و جوش
چو دیدند ایرانیان روی اوی		همه برنهادند بر خاک روی
ستایش گرفتند بر کردگار		که او زنده باز آمد از کارزار
چو زان گونه دیدند بر خاک سر		دریده برو جامه و خسته بر
به پرسش گرفتند کاین کار چیست		ترادل برین گونه از بهر کیست
بگفت آن شگفتی که خود کرده بود		گرامی‌تر خود بیازرده بود
همه برگرفتند با او خروش		زمین پر خروش و هوا پر ز جوش
چنین گفت با سرفرازان که من		نه دل دارم امروز گویی نه تن
شما جنگ ترکان مجویید کس		همین بد که من کردم امروز بس
چو برگشت ازان جایگه پهلوان		بیامد بر پور خسته روان
بزرگان برفتند با او بهم		چو طوس و چو گودرز و چون گستهم
همه لشکر از بهر آن ارجمند		زبان برگشادند یکسر ز بند
که درمان این کار یزدان کند		مگر کاین سخن بر تو آسان کند
یکی دشنه بگرفت رستم به دست		که از تن ببرد سر خویش پست
بزرگان بدو اندر آویختند		ز مژگان همی خون فرو ریختند
بدو گفت گودرز کاکنون چه سود		که از روی گیتی برآری تو دود
تو بر خویشتن گر کنی صدگزند		چه آسانی آید بدان ارجمند
اگر ماند او را به گیتی زمان		بماند تو بی‌رنج با او بمان
وگر زین جهان این جوان رفتنیست		به گیتی نگه کن که جاوید کیست
شکاریم یکسر همه پیش مرگ		سری زیر تاج و سری زیر ترگ