حرکات و اشارات (Movements & Hints)

ما در برقرارى ارتباط از حرکات و اشارات فراوانى استفاده مى‌کنيم و از آنها درجهت انتقال بهتر پيام خود درکنار ارتباط کلامى استفاده مى‌کنيم. حرکات و اشارات را عمدتاً به سه نوع: توصيفى (Descriptive) تلويحى (Implicit) و تعاملى (Interactive) تقسيم‌بندى کرده‌اند.

نوع توصيفى حرکات و اشارات براى مشخص‌کردن حالات فيزيکي، نسبت‌ها، اندازه‌ها و جهات بکار مى‌رود. ما از حرکات دست براى نشان‌دادن جايى که چيزى در آن هست استفاده مى‌کنيم. در اين حالت ممکن است ما از حرکات چشم، سر، شانه‌ها و يا همهٔ آنها استفاده کنيم و يا براى مشخص کردن نسبت اندازه‌ها بکار ببريم.

دانشمندان احتمال مى‌دهند که چنين حرکات بدنى از انواع اوليه و محققاً يکى از معمولترين وسيله‌ها جهت انتقال پيام در دنياى کنونى به‌شمار مى‌رود.

دومين نوع حرکات و اشارات نوع تلويحى آن است. اين نوع از اشارات شباهت زيادى به نوع توصيفى آن داشته با اين تفاوت که جنبهٔ ظاهرى و عينى آنها کمتر است. بعلاوه در موقعيت‌هايى بکار گرفته مى‌شوند که جنبهٔ عاطفى و احساسى آنها نسبت به نوع توصيفى بيشتر است. نظير بلند کردن دست‌ها رو به آسمان و بالابردن چشم‌ها هنگام دعا و نيايش.

نوع سوم حرکات و اشارات نوع تعاملى آنها است که نسبت به حرکات و اشارات تلويحى آميخته با حالت عاطفى و احساسى بيشترى است. تکان‌دادن شديد دست و انگشت سبابه به‌ علامت تهديد، تکان‌دادن سر و حتى کوبيدن پاى بر زمين هنگام خشم و عصبانيت از اين گونه علامات و اشارت به‌شمار مى‌روند.

ازجهتى ديگر ما مى‌توانيم از دو طبقه از حرکات و اشارات صحبت کنيم که عبارت از انواع غريزى (Instinctive) و اکتسابى (Acquired) آنها است.

نوع غريزى حرکات و اشارات شامل رفتارهاى غيرکلامى ما است که ذاتى بوده و بدون شرطى شدن فرهنگى به‌وسيله افراد بکار مى‌رود. اينگونه رفتارها شامل بازکردن بيشتر چشم‌ها براى ديدن بهتر چيزي، گرفتن سر با دست‌ها زمانى که به‌ درد مى‌آيد، تحرک بدنى درموقع بى‌قراري، حبس ‌کردن تنفس هنگام ترس و نمونه‌هاى مشابه ازاين قبيل مى‌شود.

حرکات اکتسابى شامل حرکات و اشاراتى است که مربوط به فرهنگ بوده و يا به‌طور قراردادى بکار مى‌روند. بديهى است که آنها شکل و معناى خاص خود را از فرهنگ مى‌گيرند، اگرچه افراد آنها را به‌طور ناخودآگاه بکار مى‌برند. طرح زير تفاوت ميان سه‌نوع حرکات و اشارات توصيفي، تلويحى و تعاملى را نشان مى‌دهد:

معمولاً دو متغير بر ميزان استفاده از حرکات و اشارات تأثير مى‌گذارد. آنها عبارتند از:

۱. ويژگى‌هاى شخصيتى فرستنده پيام

۲. ماهيت محتواى پيام

طبيعى است که شخصى که کلاً در زندگى خود از تحرک بيشترى برخوردار است، در برقرارى ارتباط خود از حرکات و اشارات بيشترى استفاده کند و نيز پيام‌هايى که مثلاً دراثناى خشم و عصبانيت منتقل مى‌شوند همراه با حرکات و اشارات بيشترى باشند.