|
| آب آسمانآباد، روستاى آسمانآباد، ايلام
|
|
| اين رودخانه از چشمه‌سارها و آبخيزهاى پيرامون روستاى آسمانآباد در ۳۵ کيلومترى شمال غربى ايلام سرچشمه مىگيرد و از درهٔ ميان کوههاى قلاجه و کُته پيفک به سوى جنوب شرقى روان مى‌شود و پس از سيراب ساختن روستاهاى دهستان آسمانآباد به درهٔ جنوبى کوه پيران وارد شده و در روستاى چشمه کبود با رودخانهٔ چنارچ مخلوط شده و رودخانهٔ چرداول را تشکيل مى‌دهد. طول رودخانه ۵۰ کيلومتر و ارتفاع سرچشمهٔ آن از سطح دريا ۱۴۰۰ متر است. حواشى اين رودخانه زيبا و ديدنى است.
|
|
|
|
| رودخانهٔ آب آسياب در محدودهٔ شهرستان دره‌شهر واقع شده است. طول اين رودخانه ۳۰ کيلومتر و ارتفاع آن از سرچشمه ۱۵۰۰ متر است. اين رودخانه در طول مسير از درهٔ تنگى که ميان کوه «داگه» در شرق و کوه «گوار» در غرب قرار دارد، مىگذرد.
|
|
|
|
| اين رودخانه طى ريزابه‌هاى متعدد از دامنه کوههاى مانشت، قِلارَنگ و چمن‌گير از رشتهٔ کبير کوه در حدود ۲۰ کيلومترى جنوب شرقى ايلام سرچشمه گرفته و پس از عبور از دهستان ميش خاص در جنوب ايلام به رودخانهٔ کنجان چم مى‌ريزد. طول رودخانه ۴۵ کيلومتر و ارتفاع آن از سطح دريا در سرچشمه ۲۲۰۰ متر است و با شيب ملايمى با حدود ۲/۸ درصد جريان دارد.
|
|
| آب چيكا، روستاى گواور، ايلام
|
|
| اين رودخانه از چشمه‌سارهاى غربى روستاى گواوَر در ۴۵ کيلومترى شمال غربى ايلام سرچشمه گرفته و از دره‌هاى شمال شرقى کوه قلاجَه به سوى مناطق گوهر و منصورى روان مى‌شود. در منطقهٔ منصورى نيز چشمه‌سارهاى متعدد دامنهٔ کوه مَلينجَه در آن مى‌ريزند و سپس به سوى منطقهٔ چالاب سرخ جارى مى‌شود و پس از مشروب ساختن تعدادى از روستاها در ۳۱ کيلومترى شمال شرقى ايلام با رود دو‌آب در هم آميخته و رودخانهٔ چنارچ را تشکيل مى‌دهد. طول اين رودخانه ۵۰ کيلومتر و ارتفاع سرچشمه آن از سطح دريا ۱۵۵۰ متر است که با شيب متوسط ۰/۸ درصد جريان دارد.
|
|
|
|
| اين رودخانه از چشمه‌سارهاى دامنهٔ جنوبى کبيرکوه، در ۳ کيلومترى غرب امام‌زاده شاه احمد و در ۶۵ کيلومترى شمال شرقى دهلران سرچشمه مىگيرد و پس از عبور از درهٔ غربى کوه «سرگچ» در ۶۵ کيلومترى شرق دهلران به رود کرخه مى‌ريزد. طول اين رودخانه ۲۵ کيلومتر و ارتفاع سرچشمهٔ آن از سطح دريا ۱۲۰۰ متر است.
|
|
| آب رگزاه، كوه پارى‌آب،مهران
|
|
| اين رودخانه از چشمه‌سارهاى کوه پارى آب در شمال شرقى مهران سرچشمه مىگيرد و از درهٔ جنوبى کوه بليجان مىگذرد و در روستاى پيرمحمد به رودخانه گاوى مى‌ريزد. طول اين رودخانه ۱۵ کيلومتر و ارتفاع سرچشمه آن از سطح دريا ۱۴۵۰ متر است.
|
|
|
|
| اين رودخانه از دامنهٔ شمالى کوه بانکول در ۱۳ کيلومترى شمال ايلام سرچشمه گرفته و پس از مشروب ساختن روستاهاى تارزان بالا و پايين از کنار روستاى کلى‌کلى مىگذرد و سپس تعدادى از روستاها را مشروب ساخته و با عبور از روستاى خزينه تغيير مسير داده و رو به شمال شرقى از ميان درهٔ تنگى مىگذرد و در ضمن راه روستاى پنابر را پشت سر گذاشته و در شمال روستاى گاورين به رودخانهٔ چرداول مى‌ريزد. طول رودخانهٔ ۴۵ کيلومتر و ارتفاع سرچشمهٔ آن از سطح دريا ۱۵۰ متر است و با شيب ۱/۴ درصد جريان دارد.
|
|
|
|
| اين رودخانه از دامنهٔ جنوبى کبيرکوه در غرب تنگ شيخان، در ۴۲ کيلومترى شمال دهلران سرچشمه مىگيرد، نخست با آب انجيره مخلوط مى‌شود، سپس از درهٔ ميان کوههاى سمند در غرب و دال و دينارود در شرق سرازير گرديده و سپس با چند ريزابهٔ بزرگ و کوچک و با آب سيوان در مى‌آميزد و در ۲۵ کيلومترى شمال غربى دهلران به رودخانهٔ ميمد مى‌ريزد. طول اين رودخانه ۲۵ کيلومتر و ارتفاع سرچشمه آن از سطح دريا ۱۶۰۰ متر است.
|
|
|
|
| اين رودخانه از ۴ کيلومترى شمال غربى روستاى مورمورى و ۳۸ کيلومترى شمال شرقى دهلران سرچشمه مىگيرد و پس از عبور از روستاى مورمورى به درهٔ ميان کوه دالپرى وارد مى‌شود و در ۳۸ کيلومترى جنوب شرقى دهلران به رودخانهٔ چى‌خواب مى‌ريزد. طول رودخانه ۲۵ کيلومتر و ارتفاع سرچشمهٔ آن از سطح دريا ۵۵۰ متر است.
|
|
|
|
| رودخانهٔ آبدانان از دامنهٔ کبيرکوه و دينارکوه به ويژه سراب آبدانان، در ۳۸ کيلومترى شمال شرقى دهلران و ۹ کيلومترى شمال غربى شهر آبدانان سرچشمه مىگيرد و پس از عبور از شهر آبدانان، روستاهاى سراب باغ و چم کبود، با رود خزينه در مى‌آميزد و به سوى جنوب روان مىگردد. در اين قسمت از مسير با ريزابه‌هاى چندى مانند آب گل‌گل در هم مى‌آميزد و درهٔ جنوبى کوه «شلت» به رودخانهٔ «تله‌زي» تغييرنام مى‌دهد و به سوى درهٔ شرقى «سياه‌کوه و کوه خرگهي» روان مى‌شود و از آن به بعد، رودخانهٔ دويريخ ناميده مى‌شود. طول اين رودخانه ۵۰ کيلومتر و ارتفاع سرچشمهٔ آن از سطح دريا ۱۷۰۰ متر است.
|
|
| آبريز نمك‌زارهاى مركزى، استان كرمان
|
|
| از رودخانه‌هاى اين حوزه مى‌توان فهرج رود و تهرود را نام برد. شاخه‌هاى ديگر از رودخانه‌هاى اين حوزه عبارت‌اند از: لاله‌زار رود، رودشور، رفسنجان کوسک، چارى، ماهونگ و کسک.
|
|
| رودخانه‌هاى ديگر اين استان عبارت‌اند از: آب‌بخشا در بردسير، راور در منطقهٔ راور، خبر در منطقه خبر بافت و رودخانهٔ تنگوئيه (پلنگي) در سيرجان.
|
|
|
|
| رودخانه آجى (آجى چاي) يا تلخه‌رود در ۱۰ کيلومترى شمال تبريز در دره‌هاى کوه عينالى (سرخاب) جارى است و سطح آبريز آن ۸۵۴۷ کيلومترمربع است.
|
|
| آجى چاى مهم‌ترين رود دشت تبريز است. در بخش شمالى دشت تبريز هفت رود به نام‌هاى دريان، شبستر، سيس، صوفيان، سينيخ، گونبات و باباباغى جارى است که دو رود گونبات و بابا باغى به آجى چاى و بقيه در حوضهٔ آجى چاى به درياچهٔ اروميه مى‌ريزند.
|
|
|
|
| اين رودخانه از دامنهٔ غربى کوه «گلچه‌داغ» در ۵۰ کيلومترى شمال شرقى گنبد کاووس سرچشمه گرفته و رو به سوى غرب از درهٔ نسبتاً تنگ و پرشيب آق‌بند عبور مى‌کند و روستاى آق‌بند را در سر راه خود مشروب مى‌سازد. در ۶ کيلومترى غرب روستاى مزبور تغيير مسير داده و به طرف جنوب غربى متوجه مى‌شود. ضمن مخلوط شدن با چند خشک‌رود کوچک، در ۵ کيلومترى شرق روستاى «قره ماخر» با خشک‌رود بزرگى که از دامنه‌هاى غربى رشته‌‌کوه‌هاى ميرداوود و آق‌دير گک سرچشمه گرفته است، مخلوط مىگردد و رو به سوى غرب از روستاى «قره ماخر» عبور مى‌کند و پس از طى يک قوس راستگرد نسبتاً بزرگ، به درياچهٔ نمک دانشمند، در ۴۲ کيلومترى شمال غربى گنبد کاووس مى‌ريزد.
|
|
|
|
| رودخانهٔ آلستان از دامنهٔ شمالى کوه «قرقلند» در ۴۷ کيلومترى جنوب شرقى گرگان سرچشمه مىگيرد و از درهٔ غربى کوههاى «نيله ته» و «گندي» رو به سوى شمال غربى سرازير مى‌شود. پس از طى ۷ کيلومتر با ريزابه‌اى که از سرچشمه سارهاى دامنهٔ شمالى کوه «بى‌در» جارى است مخلوط مى‌شود و پس از عبور از روستاى آلستان با رودخانهٔ «سياه مرز کوه» مخلوط مى‌شود و توأماً رودبار محمد را پديد مى‌آورند.
|
|
|
|
| اين رودخانه از دامنهٔ غربى کوه بيگلو در ۳۰ کيلومترى شمال شرقى کلاله دشت گرگان سرچشمه مىگيرد و رو به سوى جنوب غربى و سپس به طرف جنوب جريان مى‌يابد. در روستاى تنگر با رودخانهٔ مادرسر مخلوط مى‌شود و رودخانهٔ دهانه را پديد مى‌آورند.
|
|
|
|
| رودخانهٔ آيدوغموش از معروف‌ترين رودخانه‌هاى هشترود است که پس از عبور از کنار آبادى‌هاى بابونه، حيدرآباد و قزلجه تاوا و قبل از رسيدن به ميانه، به رودخانهٔ ميانه (ميانه چاي) مى‌پيوندد و هر دو به قزل‌اوزن مى‌ريزند.
|
|
|
|
| اين رود که از حوالى سلطانيه سرچشمه مىگيرد و از شمال غربى به جنوب شرقى جريان دارد، پس از سيراب کردن ابهر، هيدج، صائين قلعه و خرم‌دره، به تاکستان مى‌رسد و آب مورد نياز تعدادى از روستاهاى دودانگه را فراهم مى‌سازد.
|
|
|
|
| از ديگر رودخانه‌هاى قابل‌توجه استان، يکى هم ابهررود است که از جبههٔ شرقى چمن سلطانيه و کوههاى سندان‌داغ در غرب ابهر سرچشمه مىگيرد و با دريافت شاخه‌هايى از رودخانه‌هاى کوچک محلى، به طرف شرق و جنوب شرقى چمن سلطانيه جارى مى‌شود و پس از دريافت آب فرارود، در منطقهٔ ضياءآباد تاکستان، در جنوب شرقى به سوى درياچهٔ حوض‌سلطان در قم سرازير مى‌شود. اين رودخانه نيز همانند زنجان‌چاى، باغ‌ها و کشتزارهاى سرسبزى در کناره‌هاى خود دارد. بالادست اين رودخانه از کانون‌هاى تفرجگاهى مناسب استان محسوب مى‌شود.
|
|
|
|
| اين رودخانه از کوههاى هزار مسجد و لاله‌رويان در استان خراسان سرچشمه مىگيرد و در جنوب شرقى مازندران به درياى خزر مى‌ريزد. طول رودخانه اترک را تا حدود ۶۰۰ کيلومتر برآورد کرده‌اند.
|
|
| رودخانه اترک در مسير طولانى خود از شيروان، بجنورد و مراوه تپه عبور مى‌کند، در روستاى مرزى چات ريزابه سيمبار از جمهورى ترکمنستان به آن مى‌پيوندد و سپس در امتداد جنوب غربى دلتايى تشکيل مى‌دهد و به خليج حسينقلى مى‌ريزد. به موجب قرارداد ۱۸۸۲ ميلادى ايران و روسيه، رود اترک از چات به بعد خط مرزى دو کشور ايران و جمهورى ترکمنستان تعيين شده است. مرزى بودن اين رودخانه از يک طرف و فقدان دسترسى مناسب به آن باعث شده است تا استفاده‌هاى توريستى از حواشى آن بسيار محدود گردد.
|
|
|
|
| رودخانهٔ اسکو (اسکو چاي) از جبههٔ شمالى سلطان داغى، که از رشته کوههاى غربى سهند است، سرچشمه مىگيرد. رودخانهٔ کندوان هم که از ارتفاعات سهند غربى (ارشد داغي) جارى است به اين رودخانه مى‌پيوندد. آب‌هاى جارى سلطان داغى از قبله دره‌سى و چوبان بولاغى در درهٔ عنصرود در جهت شرقى - غربى رودخانهٔ آستارا چاى را به وجود مى‌آورد. روستاهاى پرجمعيت و ييلاقى عنصرود، آمقان، اسفنجان، فسقنديس و نيز روستاهاى تاريخى و ديدنى کندوان و کهنمو در مسير آن قرار دارند.
|
|
| درهٔ اسکو يا چايپاره به علت جريان رودخانهٔ اسکو داراى باغ‌هاى ميوهٔ حاصلخيز و مزارع و کشتزارهاى پربرکت است و از مراکز عمدهٔ کشاورزى و باغ‌دارى حومهٔ تبريز محسوب مى‌شود. در اين دره و در کنار اسکوچاى، روستاهاى با رونق و پُر جمعيتى نظير ميلان، باويل عليا، باويل سفلى، کله جاه، ديزج و بايرام قرار گرفته‌اند.
|
|
|
|
| رودخانهٔ اسماعيلک از دامنهٔ جنوبى ارتفاعات شمالى بخش گوگلان در ۵۴ کيلومترى شمال شرقى کلاله شهرستان گرگان سرچشمه مىگيرد و رو به سوى جنوب شرقى جريان مى‌يابد و در روستاى عرب به رود قرناوه مى‌ريزد.
|
|
| القنا‌چاى، دهستان حسن آباد، كليبر
|
|
| رودخانه القنا (القناچاي) در دهستان حسن‌آباد (حسنو) شهرستان کليبر، از ارتفاعات قرخلار، بالاى آبادى‌هاى پارالوجه و آرناليق سرچشمه مىگيرد و رو به شمال جريان دارد و در مسيرش رودخانه‌هاى کوچکى نيز به آن مى‌ريزد. رودخانهٔ القنا در ۱/۵ کيلومترى آبادى آلاجوجه در منطقه اشتوبين در نوار مرزى به رود ارس مى‌پيوندد.
|
