خونریزی حاد دستگاه گوارش تحتانی

خونريزى حاد از رکتوم مى‌تواند از ضايعات معده و دوازدهه، رودهٔ باريک کولون، يا مقعد و رکتوم منشاء بگيرد. دفع خون تيره تا روشن از مقعد به نفع وجود منبع خونريزى در دستگاه گوارش تحتانى است، ولى رنگ خون دفع‌شده، تابعى از مدت زمانى است که خون در دستگاه گوارش مانده است، و خون قرمز روشن ممکن است از يک زخم دوازدهه يا هموروئيد يا هر نقطه‌اى بين آنها منشاء بگيرد. اگر بيمارى که خون قرمز روشن دفع مى‌کند در شوک نباشد، محل خونريزى احتمالاً در رودهٔ باريک ديستال يا کولون است.

شيوع خونريزى در کولون راست و چپ تقريباً برابر است، احتمالاً به اين علت که آنژيوديسپلازى‌ها در سمت راست برجسته هستند، ولى ديورتيکول‌هاى سمت راست نيز ممکن است خونريزى کنند. ضايعات خونريزى‌دهنده در رودهٔ باريک نادر و شامل تلانژکتازى هموراژيک ارثى (سندرم رندو - اوسلر - وبر) هستند.

خونريزى مزمن رکتال، که نوعاً در بيماران دچار سرطان، پوليپ، هموروئيد و ضايعات ديگر ديده مى‌شوند، نياز به ارزيابى فورى ندارد. هرچند، خونريزى شديد حاد، مشکلى بالقوه مرگبار است و ارزيابى و درمان حياتى هستند.

بيمار دچار خونريزى رکتال شديد با مايعات وريدى و تزريق خون احياء و همزمان، اقدمات تشخيصى آغاز مى‌شوند. پارامترهاى انعقادى را بايد اندازه‌گيرى و نقص‌ها را اصلاح کرد. بيمارى‌هاى همراه را بايد در اسرع وقت شناسائى و درمان کرد. معاينهٔ مقعد با انگشت، آنوسکوپى و سيگموئيدوسکوپى را بايد بدون هرگونه اتلاف وقتى براى آماده‌کردن روده انجام داد. اگر يک ضايعهٔ خونريزى‌دهندهٔ در مقعد و رکتوم يافته شود، بايد درمان شود.

بايد براى بيمار لولهٔ معده گذاشته شود و مايع آسپيره‌شده براى صفرا، خون واضح، و خون نهفته بررسى شود. وجود خون در معده به معناى خونريزى از دستگاه گوارش فوقانى است و ازوفاگوگاسترودوئودنوسکوپى (EGD) انجام مى‌شود. گاه بيمار از دوازدهه خونريزى مى‌کند، ولى خون به معده پس نمى‌زند، وجود صفرا در مايع آسپيره‌شده از معده ظاهراً مى‌تواند اين احتمال را از بين ببرد، ولى در غياب خون يا صفرا، EGD بايد انجام شود.

اگر EGD منفى باشد و خونريزى احتمالاً متوقف‌شده يا با سرعت کمى ادامه داشته باشد، کولون را مى‌توان با محلول پلى‌اتيلن گليکول سديم آماده کرد، و کولونوسکوپى ظرف چند ساعت انجام مى‌شود. تنقيهٔ باريم ناهنجارى‌هائى مانند ديورتيکول را آشکار مى‌کند، ولى اين را که کدام ضايعه خونريزى مى‌کرده مشخص نمى‌کند.

نتايج حاصل از استفاده از گويچه‌هاى سرخ نشاندار شده با 99mTC نسبت به کولوئيد گوگرد 99mTC برترى دارد، ولى مشخص کردن محل خونريزى با هيچ‌يک از دو روش قابل آنژيوگرافى به‌ندرت در نشان ‌دادن محل خونريزى موفق است، درنتيجه کولونوسکوپى بايد انجام شود.

گزينهٔ ديگر براى خونريزى سريع، کولونوسکوپى اورژانس بدون آماده کردن روده از قبل است. خون حالت مسهل دارد و کولون ممکن است خالى از مدفوع باشد.

جراحى براى خونريزى‌اى که با وجود مانورهاى درمانى آنژيوگرافيک يا اندوسکوپيک هم‌چنان ادامه مى‌يابد يا عود مى‌کند، انديکاسيون دارد. جراحى هم‌چنين در بيماران کم‌خطرى که خونريزى آنان متوقف و منبع خونريزى مشخص شده است و نمى‌توان آن را با روش ديگرى درمان کرد (مثلاً انعقاد کولونوسکوپيک) توصيه مى‌شود.

ميزان مرگ ناشى از خونريزى گوارشى تحتانى حدود ۱۵%-۱۰ است.