از سال ۱۸۵۱ تا سال ۱۸۸۰ میلادی(۵)

۱۸۶۵ م. نخستين ماشين چاپ روتارى با کاغذ رول در آمريکا

ماشين‌هاى روتارى تا قبل از سال ۱۸۶۵ با کاغذهاى تک برگى چاپ مى‌شد. تا آنکه در سال ۱۸۶۵ توسط يک آمريکائى به‌نام ويليام بلوک از ايالت فيلادلفيا از کاغذ به‌صورت رول استفاده شد. اين ماشين قبل از چاپ هر برگى را با تيغه برش قطع مى‌کرد و پس از چاپ در طرف ديگر ماشين برگه‌هاى چاپ شده جمع و دسته‌بندى مى‌شد. اين ماشين قادر بود که ۱۲۰۰۰ روزنامه را در هر ساعت چاپ و دسته‌بندى نمايد.

۱۸۶۵ م. اثبات امواج الکتريکى

ماکسول Maxwell جوان براى فاراده پير حکم عصاى يعقوب را داشت. فاراده ۷۴ ساله بود و ماکسول ۳۴ ساله. اين جوان که به‌طور غريزى رياضى‌دان محسوب مى‌شد توانست علامات و دستورهاى رياضى را که مبين جهان‌بينى فاراده بودند به‌دست آورد. جواب مسئله در سال ۱۸۶۵ از زير قلم او خارج گرديد. يک دستگاه معادلات موجود است که در عين حال هم نمودهاى نورانى و هم نمودهاى الکترومغناطيسى را بيان مى‌کند. محاسبه ابتدا ثابت مى‌کرد که امواج نورانى از جنس امواج الکتريکى هستند و آنگاه نشان مى‌داد که يک سلسله امواج ديگرى موجود است که از جنس امواج نورانى نمى‌باشد.

از آن زمان به بعد راه براى تجربه‌کنندگانى که راه فاراده را ادمه مى‌دادند باز شده بود. آنها بايد کوشش کنند و اين امواج الکتريکى را که فقط وجود آنها در مراحل نظرى ثابت شده بود بشناسند و قطعيت وجود آنها را دريابند فيزيکدانان با شور و حرارت به ‌کار پرداختند هوگ (Hughes) لاج انگليسى (Lodge) تامسون (Thomson) دولبير (Dolbear) آمريکائى فون بتهولت (VonBezold) و هرتز در اين راه کوشش کردند. اين توضيحات نشان مى‌داد که به چه دليل هرتز با نصايح استاد خود هلمهولتز درصدد برآمد که امواج اسرارآميز مزبور را کشف کند.

۱۸۶۵ م. ايجاد خطوط تلفنى در ايران

در فاصله سال‌هاى ۱۲۸۰ تا ۱۲۸۵ هجرى شمسى پنج امتياز تلفن به اشخاص حقيقى ايرانى براى مناطق تبريز، مشهد، گيلان، اروميه داده شد. اولين خط در سال ۱۲۸۵هـ.ش. بين شهرى تهران - قلهک و تهران - تجريش پايتخت کشور شروع به‌کار کرد. در سال ۱۳۱۵هـ.ش. ارتباط بين ۲۴ شهر برقرار شد.

۱۸۶۶ م. نخستين ماشين چاپ روتاتيو با کاغذ رول - فرانسه

اين ماشين توسط سازنده‌اى پُرقريحه و بااستعداد و صاحب قدرت به‌نام مارينونى (H. Marinoni) انجام گرفت. وى با قدرت بازوى خود تمام مراحل سلسله مراتب کار چاپ را طى کرده بود. هنگامى که کودک دوازده ساله‌اى بيش نبود او را به شاگردى در چاپ‌خانه‌اى گذاشتند. اين شخص لياقت و کفايت آن را داشت که زود درک کند که براى توفيق يافتن در کار چه عواملى لازم است. پس در کلاس‌هاى شبانه ثبت‌نام کرد و دروس آن را آموخت و چهار عمل اصلى را ياد گرفت و چون در بَدو خدمت خود با اين کوله‌بار ناچيز مجهز شد، خويشتن را در راه اختراعات فنى انداخت. هنگامى که موردتوجه مدير روزنامه پِرِس Prese به‌نام اميل دو ژيراردن (Emil de Girardin) قرار گرفت. مدت‌ها بود که ماشينى براى جدا کردن اجزاء پنبه و برنج اختراع کرده و دو ماشين چاپ يک سيلندر دو سيلندرى و ديگرى چهار سيلندرى ساخته بود چون مارينونى از حمايت اين صاحب قدرت برخوردار شد، با کمک او کارگاهى ترتيب داد و شروع به تحقيق درباره مسئله چاپ با حرکت اتصالى کرد، چند سالى گذشت و حوادث و اتفاقات بسيارى روى داد. اميل ژيراردن روزنامه لاپرس را ترک گفت و موئيز پوليدور ميلو (M.P.millaud) در سال ۱۸۶۳ پتى ژورنال (Petit Journal) را تأسيس کرد. او آرزومند بود که بتواند روزنامه را به تعداد فراوان انتشار دهد. با مهارت و چيره‌دستى با مارينونى دست دوستى داد و سه سال بعد ۱۸۶۶ ماشين دوار چاپ يا روتاتيو (Rotative) را اختراع کرد.

ماشين دوار چاپ انقلابى عظيم در چاپ روزنامه ايجاد کرد. مجموعه حروف چيده شده را در فرمى به شکل نيم‌دايره قرار مى‌دادند و آن را به استوانه افقى متکى مى‌کردند. کاغذ بر قرقره‌اى پيچيده بود و استوانه ديگرى آن را بر استوانه اولى متکى کرد. حرکت اتصالى دوار، سرعت را به ميزان غيرمنتظره‌اى بالا برد و ده‌ها هزار ورق در هر ساعت از ماشين خارج مى‌شد. ميلو و مارينونى در کوچه لافايت در عمارتى که در آن عهد همچون کاخى به‌نظر مى‌رسيد جاى گرفتند و عازم تسخير افکار مردم شدند. آنها سال به سال ماشين روتاتيو را مجهزتر مى‌کردند تا اينکه ماشين بزرگ‌تر شد و اجزاء ديگرى به ماشين اضافه گرديد به‌طورى که بعد از چندى به هيولاى عظيمى تبديل شد و توانست در سال ۱۸۹۹، ۴۷۰ هزار نسخه را چاپ نمايد. روزنامه پس از چاپ تا بسته‌بندى پيش رفت. در سال ۱۸۸۶ انقلابى ديگر در حروف‌چينى پديد آمد. اختراع ماشين حروف‌چينى لينوتايپ (Linotype)، حروف‌چينى را ناگهان دگرگون نمود. اين نکته که از عهد گوتنبرگ هيچ‌گونه تغييرى در فن حروف‌چينى انجام نگرفت حقيقت دارد. از ۵ قرن قبل تا آن روز حروف با دست، يک‌ به ‌يک در کنار هم چيده مى‌شد. آنها در پى مخترعى بودند که آنان را از دست اين مشکل خلاص کند. اين مخترع اميدواران را تا سال ۱۸۸۶ در انتظار گذاشت.