| همه مردم، چه شهرى و چه روستائي، عقايد و عملکردهاى خاص خود را در رابطه با سلامت و بيمارى دارند. امروزه آشکار شده است که عوامل فرهنگى در همه کارهاى انسان، به‌علاوه سلامت و بيمارى نقش دارند. همه رسوم و عقايد نيز بد نيست. برخى از آنها براساس قرن‌ها آزمون و خطا به‌دست آمده‌اند و ارزش‌هاى مثبتى دارند. در حالى‌که ممکن است برخى بى‌فايده يا مضر باشند. برخى از عوامل فرهنگي، پس از قرن‌ها تقدس يافته، و بر سر راه اجراء برنامه‌هاى بهداشتى قرار گرفته‌اند. در جائى‌که نياز به تغيير رفتار باشد، مردم در مقابل اجراء برنامه جديد جبهه مى‌گيرند. اطلاعات ما درباره اين عوامل يعنى رسوم، فرهنگ‌ها، عادات، عقايد و خرافات بسيار ناچيز است. برخى از عوامل فرهنگى مربوط به سلامت و بيماري، مشاهده شده در هند، در زير آمده است:
|
|
|
|
|
|
| به‌طور کلي، علل بيمارى شناخته شده توسط مردم روستائى به دو گروه تقسيم مى‌شوند
۱. ماوراءالطبيعى
و
۲. جسمى
|
|
| ۱. عوامل ماوراء طبيعى
|
| - خشم خدايان:
|
| مردم بسيارى وجود دارند (حتى در بين افراد تحصيل کرده) که معتقدند برخى بيمارى‌ها حاصل خشم خدايان هستند. آبله و ابله مرغان نمونه‌هاى شايع اين بيمارى‌ها را تشکيل مى‌دهند. در جائى‌که بيمارى حاصل خشم خدايان باشد، استفاده از دارو مضر است. اين بيمارى‌ها ثبت نمى‌شوند.
|
|
| - تخلف از تابوها:
|
| برخى عقيده دارند که تخلف از تابوها نيز علت بيمارى هستند. برخى عقيده دارند که بيمارى‌هاى مقاربتى حاصل داشتن روابط جنسى مخفى با زنى از کاست (Caste) پائين‌تر يا در دوران قاعدگى است.
|
|
| - گناهان گذشته:
|
| برخى عقيده دارند که گناهان گذشته علل بروز بيمارى‌هائى چون جذام و سل هستند.
|
|
| - چشم شور:
|
| شايع‌ترين عقيده در سرتاسر کشور هند 'چشم شور' است. براساس اين عقيده کودکان بيشتر در معرض تأثيرات سوءچشم شور قرار دارند. براى دور نگه‌داشتن تأثيرات چشم شور جادو و نظر قربانى‌ها توصيه مى‌شوند و سحرهائى توسط جن‌گيران خوانده مى‌شود.
|
|
| - نفوذ روح يا جن:
|
| علت برخى از بيمارى‌ها چون هيسترى و صرع را حلول روح يا جن مى‌دانند. در اين زمان کارهائى براى دور کردن روح يا جن انجام مى‌شود.
|
|
| ۲. علل فيزيکى
|
| علل فيزيکى نيز سبب برخى بيمارى‌هاى تلقى مى‌شوند. برخى از اين علل عبارتند از:
|
|
| - تأثيرات هوا:
|
| در معرض گرما قرار گرفتن در تابستان باعث بروز Lwo (گرمازدگي) مى‌شود. معالجات مردمى عبارتند از استفاده از روغن در کف پاها و خوردن نوعى انبه پخته شده (که با گذاشتن انبه کامل زير خاکستر داغ براى چند ثانيه و خارج کردن هسته آن در آب سرد به‌دست مى‌آيد) يا کمى نمک.
|
|
| - آب:
|
| آب ناسالم با بيمارى همراه است.
|
|
| - خون ناسالم:
|
| بيمارى‌هاى پوستى چون تاول‌ها و گال حاصل خون ناسالم تلقى مى‌شوند. چنين تصور مى‌شود که خوردن برگ گياهى به‌نام Neem و گل‌ها خون را پاک مى‌سازد.
|
|
|
|
| - دفع فضولات انسانى:
|
| ۹۸ درصد مردم روستائى در هند از زمين‌هاى باز براى دفع فضولات استفاده مى‌کنند. اين کار از نظر درمانى به‌صرفه و بى‌ضرر تلقى مى‌شود. .روستائى هندى مخالف ايده مستراح است. به‌نظر او مستراح براى ساکنان شهري، که زمين باز ندارند، در نظر گرفته شده است. او عقيده ندارد که فضولات عفونى بوده و آب و خاک را آلوده کرده و حشرات موذى را جمع مى‌کند. بنابراين مشکل دفع فضولات با عقايد و عادات متعددى همراه است که اساس آنها بى‌توجهى است.
|
|
| - دفع فضولات:
|
| روستائيان هندى آگاه نيستند که پشه‌ها در گندآب‌ها، تخم‌گذارى مى‌کنند. بنابراين گندآب‌ها را وارد خيابان‌ها مى‌کند. فضولات جامد (آشغال) به مقابل خانه، پرتاب مى‌شود و در همان‌جا تجمع يافته و فاسد مى‌گردند. اين آشغال‌ها ماهانه جمع شده و به‌عنوان کود در مزرعه استفاده مى‌شوند. فضولات حيوانات (فضولات گاو) نيز جمع مى‌شود. اين فضولات گاهى به‌عنوان کود در مزرعه استفاده مى‌شوند و گاهى نيز زير نور خورشيد خشک شده و به‌عنوان سوخت مورد استفاده قرار مى‌گيرند.
|
|
| - فراهم کردن آب:
|
| چاه در محيط فرهنگى روستا اهميت فراوان دارد. همچنين چاه مکانى است که مردان و زنان روستا، هنگامى‌که براى آوردن آب به کنار آن مى‌روند، دور هم جمع مى‌شوند. چاه جائى است که مردم آنجا حمام کرده و لباس‌هايشان را مى‌شويند. کنار چاه، جائى است ک حيوانات را مى‌شويند و به آنها مى‌دهند. اين اعمال فرهنگى باعث آلوده شدن آب چاه مى‌شود. تانک‌ها و حوضچه‌ها براى شستشو، حمام، وضو و گاهى نيز به‌عنوان منبع آب آشاميدنى مورد استفاده قرار مى‌گيرند. برخى رودخانه‌ها 'مقدس' تلقى مى‌شوند. مردم براى زيارت و شستشوى بدن خود به کنار اين رودخانه‌ها مى‌روند، بلکه آب خاصى را که مقدس فرض مى‌کنند، مى‌نوشند. مقدارى از اين 'آب مقدس' نيز در شيشه‌ها پر شده و براى توزيع بين دوستان و آشنايان برده مى‌شود. شيوع بيمارى‌هائى چون وبا و ورم روده و معده (گاسترو آنتريت) به‌واسطه اين عملکردهاى فرهنگى بوده است. چاه‌هاى کم‌عمق عامل بيمارى کرم خوک (Guineaworm) هستند.
|
|
| - اسکان:
|
| شکل خانه‌هاى روستائي، تقريباً در سرتاسر کشور هند يکسان است. اکثراً اين خانه‌ها نمناک بوده و نور آنها کم است و تهويه در آنها خوب صورت نمى‌گيرد. براى حفظ امنيت، پنجره‌اى
براى خانه‌ها ساخته نمى‌شود و اگر هم پنجره‌اى ساخته شود چيزى جز يک حفره نيست. نداشتن آشپزخانه، مستراح، حمام و فاضلاب جداگانه از ويژگى‌هاى يک خانه معمولى روستائى است. نگهدارى
حيوانات در روستا بسيار رايج است. گاه‌گاه، انسان و حيوان زير يک سقف زندگى مى‌کنند. به‌طور داخل خانه تميز نگه‌داشته شده، عموماً سفيدکارى شده يا با گل و پهن گاو پوشانده مى‌شود.
|
