سیر طبیعی

دوره نهفتگى

دوره نهفتگى بيمارى آنفلوانزا بسته به تعداد ويروس وارد شده ۱ تا ۵ روز است. دوره نهفتگى براى آنفلوانزاى A چهار روزه و براى آنفلوانزاى B سه روز است.

سير طبيعى

عفونت ناشى از ويروس‌هاى آنفلوانزا، پاسخ‌هاى بالينى متفاوت، از عفونت بدون علايم تا پنومونى ويروس اوليه و کشنده را دربر مى‌گيرد. سندرم تيپيک آنفلوانزا شامل التهاب ناي، نايژه‌ها و نايژک‌ها مى‌باشد.

شروع بيمارى ناگهاني، همراه با سردرد و سرفهٔ خشک است و به سرعت منجر به تب بالا، درد ماهيچه‌اي، بى‌قرارى و بى‌اشتهائى مى‌شود. مهم‌ترين علامت قابل توجه تَب است که در مدت ۲۴ ساعت به‌ نهايت خود يعنى ۴۱ درجه سانتى‌گراد مى‌رسد، ولى بيشتر بين ۳۸ الى ۴۰ درجه سانتى‌گراد است. ترشح مخاطى فراوان از بيني، عطسه، درد ماهيچه‌اي، علايم چشمى مانند ريزش اشک، ترس از نور، وجود درد هنگام حرکت دادن کُره چشم و در مواردى دوبينى گزارش شده است. تب به‌طور معمول در روز دوم و سوم بيمارى کاهش يافته، روز ششم از بين مى‌رود و در مواردى افزايش ثانويهٔ موقت درجه حرارت و ايجاد الگوى دوفازى تب مى‌کند. همراه با کاهش تب، شدت سرفه و آبريزش بينى ممکن است افزايش يابد.

علايم بالينى آنفلوانزا در کودکان با تفاوت کمى مشابه بزرگسالان، ولى گاهى با تب بالا و تشنج ديده مى‌شود. در کودکان (زير سه سال) خودنمائى‌هاى گوارشى نظير تهوع و دردهاى شکمى - به ويژه با تيپ B - ديده مى‌شود. بعلاوه، در کودکان تورم گوش مياني، کروپ و ميوزيت بيشتر ديده مى‌شود.

از نظر بالينى بيمارى ايجادشده توسط ويروس‌هاى آنفلوانزا B،A و C با يکديگر متفاوت مى‌باشند. علايم بيمارى در آنفلوانزا A و B به‌تقريب مشابه، ولى آنفلوانزا C بيمارى خفيف‌ترى ايجاد مى‌نمايد. مهمترين عوارض آنفلوانزا در بخش فوقانى دستگاه تنفس اوتيت است، ولى عوارض تحتانى دستگاه تنفس نيز وجود دارد که شامل موارد ذيل مى‌باشد:

- پنومونى ويروسى اوليه:

در سالمندان و بيماران قلبى ريوى خطرآفرين است. اين سندرم به‌طور ناگهانى شروع مى‌شود و در مدت ۲۴ ساعت به پنومونى شديد همراه با افزايش تعداد تنفس، تب بالا، کاهش فشارخون و سيانوز مى‌شود و ممکن است منجر به مرگ گردد. بهبود ظرف دو هفته حاصل مى‌شود، ولى بهبود کامل تا ۴ ماه طول مى‌کشد.

- پنومونى توأم ويروسى و باکتريايى:

امکان بروز آن سه‌ برابر پنومونى ويروسى اوليه است. باکتريائى مانند استافيلوکوکوس آرئوس، استرپتوکوکوس پنومونيه، همموفيلوس آنفلوانزا به‌طور مشترک با ويروس آنفلوانزا موجب اين سندرم مى‌شوند. علايم شبيه پنومونى ويروسى اوليه است، با اين تفاوت که علايم پنومونى ديرتر و پس از بروز علايم آنفلوانزا ظاهر مى‌شود. ميزان مرگ‌ومير حدود ۱۲% است.

- پنومونى باکتريائى پس از عفونت آنفلوانزا:

در اين سندرم شخص به‌ دنبال بهبود از عفونت آنفلوانزا دچار درد سينه، خلط همراه با خون و چرک، سرفه و کاهش تعداد تنفس مى‌شود. اين سندرم خفيف‌تر بوده، ميزان مرگ‌ومير ناشى از آن ۷% است.

- خودنمائى‌هاى غيرريوى ويروسى:

به ‌دنبال عفونت آنفلوانزا، نادر و غيرمعمول است، ولى در مواردى در بيمارانى که فوت کرده‌اند، ويروس با عيار پائين در قلب، کبد، طحال، کليه و غدد فوق کليه جدا شده است. خودنمائى‌هاى غيرريوى شامل ميوزيت، کارديت و خودنمائى‌هاى سيستم اعصاب مرکزى شامل سندرم رى (Rey's Syndrome)، سندرم گيلن‌باره، آنسفالوپاتى آنفلوانزائى همزمان با عفونت و آنسفاليت حاد بعد از عفونت مى‌باشد. در آنسفاليت همزمان با عفونت که ممکن است منجر به مرگ گردد (در اتوپسي، پُرخونى مغز مشاهده مى‌شود و ويروس تنها از ريه جدا مى‌گردد)؛ و آنسفاليت بعد از آنفلوانزا (Postinfluenzal encephalitis) بسيار نادر بوده و ۲ تا ۳ هفته بعد از عفونت حاد رخ مى‌دهد و در بيشتر موارد بهبود مى‌يابد.

تأثير عوامل مستعد کننده

در زنان آبستن عفونت آنفلوانزا در سه ماههٔ دوم و سوم خطرناک بوده، افزايش مرگ‌ومير - بخصوص وقتى سوش جديدى منجر به پاند مى‌شود - ديده شده است. ويروس آنفلوانزا مى‌تواند بندرت باعث سقط شود، ولى ناهنجارى جنينى مشاهده نشده است. در افرادى که از نظر ايمنى اشکال دارند، فقط دورهٔ پخش ويروس طولانى‌تر مى‌شود، ولى خودنمائى‌هاى بالينى تفاوتى ندارد.

ابتلاء (Morbidity)

بيمارى آنفلوانزا موجب افزايش مراجعه افراد به مراکز بهداشتى و بسترى شدن آنها مى‌شود. بيشترين موارد بسترى ‌شدن مربوط به کودکان زير ۵ سال (بخصوص زير يک‌سال) و افراد بالاى ۶۵ سال مى‌باشد.

حدود ۱۵% کودکانى که ناراحتى تنفسى توأم با تب دارند و به پزشک مراجعه مى‌نمايند، مبتلا به آنفلوانزا هستند. عامل اصلى که در ميزان موارد ابتلا به آنفلوانزاى A نقش دارد، سابقهٔ برخورد و ايمنى با ويروس‌هايى است که پروتئين‌هاى مشترک دارند. به همين دليل در مواردى که تغييرات جزئى باعث پيدايش سوش جديد مى‌شود، موارد ابتلاى بيشتر در کودکان و نوجوانان ديده مى‌شود، ولى تغييرات گسترده باعث ظهور ساب‌تايپ جديد مى‌شود و همهٔ گروه‌هاى سنى درگير مى‌شوند. مانند پاندمى‌هاى  (H3N2)1968,(H2N2)1957,(H1N1)1918.

دومين عاملى که در ميزان ابتلاء تأثير دارد، سِنّ در زمان عفونت است. به ‌طورى که در افراد بالاى ۲۰ سال با هر سطح پادتن بيمارى بيشتر بدون علامت است. ميزان عفونت و حمله در جامعه بستگى به نقش متقابل ايمنى در جامعه و ويرولانس ويروس دارد. ايمنى نسبت به ويروس‌هاى آنفلوانزا کامل نمى‌باشد و عفونت مجدد با همان سوش و يا با سوشى که تغيير جزئى يافته ايجاد مى‌شود، گرچه شدت بيمارى و موارد ابتلاء به دنبال عفونت مجدد کمتر است.

ميزان حملهٔ بيمارى درطى اپيدمى‌ها، ۱۰ تا ۲۰% تخمين شده شده است، ولى در گروه سنى ويژه يا جمعيت‌هاى خاص ممکن است به ۴۰ تا ۵۰% برسد. به‌طور معمول ميزان ابتلا درمورد آنفلوانزاى A در تمام گروه‌هاى سنى يکسان است، اما ميزان حملهٔ آنفلوانزاى B در کودکان نسبت به بزرگسالان و سالمندان بيشتر است. ابتلا به آنفلوانزاى C در کودکى رخ مى‌دهد و با افزايش سن درصد افراد پادتن مثبت افزايش مى‌يابد.