سینمای ایران در فاصله ۱۳۵۷-۱۳۴۸(۳)

در نيمهٔ نخست سال ۵۱ توفيق‌هايى حاصل مى‌شود اما عدم برنامه‌ريزى اقتصادى موجب آشفتگى شده و از ۴۶ فيلم به نمايش درآمده، ۳۰ فيلم با شکست مطلق روبرو مى‌شوند. اما باز هم فيلم‌هايى ساخته مى‌شود و در پايان سال نااميدى در سينماى ايران آشکار است. در نيمهٔ سال ۵۱، موفقيت چند فيلم کاراته‌اي، هجوم اين نوع توليدات و در نتيجه خطرى جدى براى سينماى ايران در مى‌آورد، و اين روند ادامه يافت. اما فعاليت سينماى ايران متوقف نشد. فيلم‌هاى تجارى اين سال عبارتند از:

'يک اصفهانى در نيويورک' (شاءالله ناظريان)، 'صمد و سامي' و 'ليلا و ليلي' (پرويز صياد)، 'مهدى مشکى و شلوارک داغ' (نظام فاطمي)، 'کاکل زري' و 'استوار و پاسبان' و 'مردان خليج' (نظام فاطمي)، 'رضا هفت‌خط' (حسين ترابي)، 'حسن ديناميت' (مهدى ميرصمدزاده)، 'على سورچي' و 'فرار از زندگي' و 'اعجوبه‌ها' و 'قايقرانان' و 'ميخک سفيد' ساختهٔ رضا صفائي، 'آبشار طلا' (سيامک ياسمي)، 'توبه' (اسماعيل پورسعيد)، 'خوشگله' (اسماعيل پورسعيد)، 'قديره' و 'فدايي' (رضا علامه‌زاده)، 'کافر' و 'دشنه' (فريدون گله)، 'صلاح‌الدين ايوبي' و 'سرزمين دلاوران' (حسن ساسان‌پور، محصول شرکت ايران و ترکيه)، 'باشرف‌ها' (قدرت‌الله بزرگي)، 'احمد چوپان' و 'قمار زندگي' و 'نانجيب' (عباس کسائي)، 'جدال در کوير' (داود ملاپور)، 'خانهٔ قمرخانم' (بهمن فرمان‌‌آرا)، 'آخرين نبرد' (صمد صباحي)، 'تپلي' (رضا ميرلوحي)، 'خانوادهٔ سرکار غضنفر' (ميرلوحي)، 'خاطرخواه' (امير شروان)، 'عباسه و جعفر برمکي' (شروان)، 'اتل متل توتوله' (ايرج قادري)، 'مرغ تخم طلا' (مهدى رئيس‌فيروز)، 'لج و لجبازي' (مهدى رئيس‌فيروز)، 'مرد اجاره‌اي' و 'مردى در طوفان' (خسرو پرويزي)، 'گذر اکبر' (محمدعلى زرندي)، 'فتنه چکمه‌پوش' و 'جاده' (همايون بهادران)، 'پخمه' (مازيار پرتو)، 'خيلى هم ممنون' (منوچهر نوذري)، 'آشوبگر' (سعيد نيوندي)، 'شهر آفتاب' (محمد زرين‌دست)، 'ساحره' (کامران قدکچيان)، 'مطرب' (اسماعيل نورى‌علاء)، 'غريبه' (شاپور قريب)، 'ظفر' (صابررهبر)، 'حکيم‌باشي' (پرويز نوري)، 'بابا نان داد' (امان منطقى - پرفروش‌ترين فيلم سال)، 'آب‌نبات چوبي' (امان منطقي)، 'مرد' (فريدون ژورک)، 'خردجان' (کمال دانش)، 'فتانه' (عباس دستمال‌چي)، 'ساعت فاجعه' (رايموند هواکميان)، 'جهنم به اضافهٔ من (محمدعلى فردين)' ، 'حسن سياه' (پرويز اصانلو)، 'سرگروهبان' (سعيد مطلبي)، 'عاصي' (مطلبي، شيباني، ملک‌مطيعي)، 'نواب' (جواد طاهري)، 'هميشه قهرمان' (عزيزالله بهادري)، 'شيرتوشير' (منصور پورمند)، 'تنها مرد محله' (داود اسماعيلي)، 'پدر که ناخلف افتد' (نخستين فيلم محمد کريم رکني)، 'شيربهاء' (روبرت اکهارت)، 'تولدت مبارک' (وحدت)، 'اسير' (تورکرانيان اوغلو، محصول مشترک ايران و ترکيه)، 'تخت‌خواب سه نفره' (کريمي)، 'خانوم خانوما' (فتح‌الله منوچهري)، 'يک ميليونر و دو مفلس' (محمد متوسلاني)، 'مستأجر' (آرمان)، 'ضعيفه' (ناصر رفعت).

در بخش سينماى متفاوت نيز در سال ۵۱ اين فيلم‌ها روى پرده رفتند:

فيلم‌هاى 'قلندر' ، 'خواستگار و ستارخان' (على حاتمي)، 'رگبار' (بهرام بيضايي)؛ اين فيلم نخستين فيلم بلند بهرام بيضايى است که اولين بار در نخستين جشنواره جهانى فيلم تهران به نمايش در آمد و جايزه ويژه هيئت داوران و جايزهٔ منتقدان بين‌المللى را دريافت کرد، اما مورد استقبال تماشاگران قرار نگرفت.

مسعود کيميايى پنجمين تجربهٔ خود را با ساخت 'بلوچ' عرضه کرد، که از فيلم‌هاى پرفروش و موفق سال بود، ولى منتقدان توجهى به آن نشان ندادند.

نام‌آورترين فيلم سال ۵۱، 'پستچي' ساختهٔ مهرجويى بود که نظر موافق منتقدان و صاحب‌نظران را جلب کرد و در جشنواره‌ها درخشيد و در نمايش عمومى نيز بسيار موفق بود.

ناصر تقوايى در اين سال 'صادق‌کرده' را ساخت و با اين فيلم در سينماى حرفه‌اى معرفى شد. پيش از اين تقوايى 'آرامش در حضور ديگران' را ساخته بود اما هنوز به نمايش در نيامده بود.

'بى‌تا' ساختهٔ هژير داريوش نيز نظر موافق صاحب‌نظران و منتقدان را موجب گرديد. 'صمد و فولادزره ديو' (جلال مقدم) و 'صبح روز چهارم' (کامران شيردل) فيلم‌هاى بعدى اين سال بودند.

در بخش سينماى روشنفکرى فيلم 'چشمه' ساختهٔ آربى اوانسيان در اين سال به نمايش درآمد.

در سال ۱۳۵۲، در گروه فيلم‌هاى تجارى اين عناوين قرار دارند:

'جبار سرجوخهٔ فراري' (امان منطقي)، 'شيخ صالح' (امان منطقي)، 'کاکاسياه' و 'ناخدا' و 'تيغ آفتاب' (امير شروان)، پرى‌زاد (سيامک ياسمي)، 'دل خوش مى‌خواد' (ياسمي)، 'معشوقه' (رضا صفايي)، 'جعفر جنى و محبوبه‌اش' (صفائي)، 'قربون زن ايروني' (صفائي)، 'بيگانه' (صفائي)، 'گى‌ دسته گل به آب داده' (نصرت‌الله وحدت)، 'خوش‌گذران' و 'ناخدا و با‌خدا' (نصرت‌الله وحدت)، 'پاپوش' (اسماعيل پورسعيد)، 'مرواريد' و 'روسياه' (اسماعيل پورسعيد)، 'فرزند شمشير' (حسن ساسان‌پور)، 'عيال‌وار' (پرويز نوري)، 'بندري' و 'مکافات' (کامران قدکچيان)، 'خيالاتي' (منوچهر نوذري)، 'کيفر' (عبدالله غيابي)، 'جنوبي' (محمدرضا فاضلي)، 'مغربي' و 'مصطفى‌ لر' و 'مأمور' و 'مادر کراچي' (محمدرضا فاضلي)، 'بدکاران' (قدرت‌الله احساني)، 'باجناق' (حسين قاسمى‌وند)، 'شلاق' (منوچهر قاسمي)، 'هفت مرد دولاور' (منوچهر قاسمي)، 'گريز از مرگ' (ناصر محمدي)، 'در آخرين لحظه' و 'شرور' (ناصر محمدي)، 'بى‌قرار' و 'بى‌حجاب' (ايرج قادري)، 'آقا مهدى کله‌پز' (منوچهر صادق‌پور)، 'نامحرم' و 'مترس' (عزيزالله بهادري)، 'نعمت نفتي' و 'مردها و نامردها' (عباس کسايي)، 'غريب' (غلامرضا سرکوب)، 'صمد به مدرسه مى‌رود' (پرويز صياد)، 'حريص' (شکرالله رفيعي)، 'سراب' و 'سالومه' (فريدون ژورک)، 'گداى ميليونر' (محمود کوشان)، 'عروس و مادرشوهر' و 'محبوب بچه‌ها' و 'قصهٔ ماهان' (جواد طاهري)، 'جنگجويان کوچولو' (اسماعيل کوشان)، 'قصهٔ شب' (فردين)، 'طاهر' (قدرت‌الله بزرگي)، 'دشمن' و 'اکبر ديلماج' (خسرو پرويزي)، 'على کنکوري' (مسعود اسداللهي)، 'صخرهٔ سياه' (مازيار بازياران)، 'بلندپرواز' (احمد صفائي)، 'شورش' (رضا ميرلوحي)، 'گرگ بى‌زار' (مازيار پرتو)، 'کج کلاه‌خان' (صابررهبر)، 'پسرخوانده' (جمشيد شيباني)، 'بوسه بر لب‌هاى خونين' (ساموئل خاچيکيان)، 'تعقيب تا جهنم' (روبرت اکهارت)، 'قربون هرچى خوشگله' (نظام‌فاطمي)، 'غول' (داود اسماعيلي)، 'تنها و گل‌ها' (ابوالقاسم ملکوتي).