اشکال مسؤولیت در قبال مخاطبان

حتى در بازارهاى آزاد رسانه‌اى هم سازوکارهاى نهادى شده متعددى براى ايجاد ارتباط رسانه‌ها با مخاطبان آنها وجود دارد که در کنار پژوهش يا تلاش براى حفظ روابط خوب با مشترى‌ها اين وظيفه را انجام مى‌دهند. اين بحث ما را به حيطه ديگرى مى‌کشاند که همان مسؤوليت رسانه‌ها در قبال جامعه است، هرچند يادآورى برخى از ابعاد کم و بيش رسمى‌تر مربوط به روابط مخاطبان و رسانه‌ها مفيد خواهد بود. روابط فوق شامل اين موارد مى‌شود: مقررات وضع شده براى رسانه‌ها به منظور حفظ مخاطبان؛ اشکال متعدد پخش راديو و تلويزيون عمومي؛ اخلاق و قواعد کارى سازمان‌هاى رسانه‌اي؛ مراحل رسيدگى به شکايات مخاطبان؛ و فعاليت‌هاى گروه‌هاى داوطلب فشار و حافظ منافع مخاطبان.

عرصه مقررات رسانه‌اى وسيع‌تر از آن است که بتوان در اينجا بررسى نمود، اما يادآورى اين نکته ضرورى است که تمام کشورها قوانين، مقررات، و کنترل‌هايى دارند که شامل مقررات خودساخته صنايع رسانه‌اى براى مقاومت در برابر وضع مقررات نيز مى‌شوند. مجموع مقررات رسانه‌اى بازتابى هستند از ادعاى مخاطبان مبنى بر برخوردارى از حقوق خاص و ضرورت محافظت در برابر مضرات رسانه‌هاى جمعي. مقررات رسانه‌اى انواع زيادى دارند و از منظرهاى مختلف، شامل موارد زير مى‌شوند: موازين پخش آگهى ناظر بر صداقت و حُسن سليقه؛ حمايت از کودکان به ويژه در برابر برنامه‌هاى حاوى سکس و خشونت؛ تمرکز مالکيت و کنترل رسانه‌ها؛ حمايت از اهداف فرهنگى و آموزشي؛ و دفاع از حقوق اقليت‌ها (نظير گروه‌هاى قومي). در اينجا، منافع عمومي غالبا با منافع مخاطبان مترادف است.