| کارکنان برنامهٔ راهنمايى و مشاورهٔ مدرسه شامل مشاور، معلم، مدير، روان‌شناس، مددکار اجتماعي، روان‌سنج، مربى بهداشت، مربى امور تربيتى و اعضاى انجمن اولياء و مربيان مى‌شود. از آنجا که راهنمايى فعاليتى جمعى است، براى کسب موفقيت در آن همکارى تمام کارکنان برنامه و نيز مؤسسات و نهادهاى اجتماعى مربوطه ضرورى است. مشخص‌سازى مسؤوليت‌ها و وظايف کارکنان برنامهٔ راهنمايى و مشاوره از تداخل و تکرار فعاليت‌ها و نيز کم‌کارى جلوگيرى مى‌کند و اجراى برنامهٔ راهنمايى را با موفقيت بيشترى همراه مى‌سازد.
|
|
|
|
|
|
| مسؤوليت معلم در برنامهٔ راهنمايى به عنوان تسهيل‌کننده، بقدرى اهميت دارد که مى‌توان موفقيت يا شکست برنامهٔ راهنمايى را تا حد زيادى به فعاليت و همکارى او مربوط دانست. معلم با دانش‌آموزان بيشترين و نزديک‌ترين تماس را دارد و اين خود، علاوه بر تدريس، موقعيت مناسبى را براى انجام مشاوره توسط وى فراهم مى‌آورد. معلم ضمن تدريس عملاً دانش‌آموز را در جهت نيل به اهداف آموزش و پرورش راهنمايى مى‌کند، و در نتيجه تعليم و راهنمايى بطور تفکيک ناپذيرى درهم مى‌آميزند و با يکديگر ارتباط پيدا مى‌کنند.
|
|
| معلم که دربارهٔ دانش‌آموزان اطلاعات جامع و دقيقى دارد، در تکميل پروندهٔ راهنمايي، مشاور مدرسه را يارى مى‌‌دهد و در شناسائى دانش‌آموز نقش مهمى را ايفاء مى‌کند. معلم هم‌چنين مى‌تواند دانش‌آموزانى را که به کمک‌هاى ويژه نياز دارند، مشخص سازد و نزد مشاور ارجاع دهد. معلم علاوه بر موارد فوق، قادر است در زمينهٔ ارائهٔ اطلاعات شغلى و تحصيلى و اجتماعى به دانش‌آموزان، به ميزان قابل توجهى مشاور را کمک کند. از اين‌رو، همکارى معلم در برنامه راهنمايي، تا حد زيادى از سنگينى وظايف مشاور مى‌کاهد.
|
|
| به نظر اريکسون (Erickson) و همکارانش (۱۹۵۵) معلم بايد با مشاور و مدير مدرسه در نيل به اهداف برنامهٔ راهنمايى همکارى کند، حداکثر استفاده از امکانات را براى دانش‌آموزان فراهم آورد، اطلاعات تحصيلى و شغلى دقيق و قابل درکى را به دانش‌آموزان ارائه دهد، دربارهٔ توانائى‌ها و رغبت‌ها و رفتار و اهداف دانش‌آموزان اطلاعات وسيعى کسب کند و مشاور را در حل مشکلات آنان يارى دهد، دانش‌آموزانى را که مشکلات رفتارى دارند به مشاور مدرسه ارجاع دهد و دانش‌آموزان را به استفاده از خدمات راهنمايى مدرسه تشويق کند.
|
|
| به عقيدهٔ ميرز (۱۹۵۱) معلم بايد در کلاس موقعيتى فراهم آورد که دانش‌آموزان بتوانند عقايد خود را آزادانه بيان کنند و از گفتار ديگران بهره برند، بتوانند تصميمات صحيح اتخاذ کنند، به لزوم برنامه‌هاى راهنمايى آگاهى يابند، بدانند که رفتار عللى دارد و پس از شناخت علل مى‌توان به حل مشکلات اقدام کرد، با شيوه‌هاى صحيح مطالعه آشنا شوند، خود را در ابعاد گوناگون وجودى بشناسند، و پس از آشنائى با منابع و مؤسسات کمکى جامعه شيوه‌هاى استفاده از آنها را به خوبى ياد بگيرند.
|
|
| معلم در صورت آشنائى با فنون مشاوره، در مواقع ضرورى مى‌تواند با دانش‌آموزان مشاوره کند. در اين زمينه فرازير (۱۹۴۹) (Frazier) معتقد است که معلمان بايد از فنون مشاوره آگاه باشند و نحوهٔ ايجاد رابطهٔ مشاوره‌اى را به خوبى بدانند. معلم هم‌چنين بايد با مشاور مدرسه در تماس دائم باشد و مشاور نيز بايد به نوبهٔ خود همواره معلم را در انجام مشاوره يارى دهد.
|
|
|
|
| مدير مدرسه نه تنها در نحوهٔ ادارهٔ مدرسه، بلکه در چگونگى اجراى برنامهٔ راهنمايى و موفقيت آن نقش به‌سزائى دارد. مدير مدرسه بر نحوهٔ اجراى برنامه‌هاى آموزشى و پرورشى و نيز راهنمايى مدرسه نظارت مستقيم دارد و با فراهم آوردن شرايط و امکانات مناسب براى اجراى برنامه، ايجاد تفاهم بيشتر بين کارکنان مدرسه، جلب همکارى والدين، تشکيل به موقع شوراى معلمان و طرح و پيگيرى مسائل مبتلا به مدرسه، برگزارى دوره‌هاى آموزش ضمن خدمت براى کارکنان مدرسه، و تنظيم برنامهٔ درسى معلمان به نوعى که مشاور به موقع بتواند خدمات راهنمايى را براى دانش‌آموزان ارائه دهد، اجراى برنامهٔ راهنمايى را بهبود مى‌بخشد. مدير مدرسه با تشکيل جلسات متعدد با دانش‌آموزان و والدين آنان و کارکنان مدرسه، مى‌تواند اجراى برنامهٔ راهنمايى تحصيلى و شغلى را مؤثرتر و کارآمدتر سازد.
|
|
| به نظر مکدونل (۱۹۵۶) (Mac Donnel) نقش مدير در برنامهٔ راهنمايى مدرسه شامل تهيهٔ محتواى برنامهٔ راهنمايى مدرسه، ايجاد هماهنگى بين خدمات راهنمايى با ساير فعاليت‌هاى مدرسه، برگزارى جلسات مشورتى با کارکنان مدرسه به منظور تسهيل کار مشاور، فراهم آوردن امکانات و وسايل لازم براى انجام مشاوره، همکارى در جمع‌آورى اطلاعات دربارهٔ دانش‌آموزان، تشکيل جلسات مشورتى با والدين دانش‌آموزان و ساير افراد جامعه به منظور جلب همکارى آنان است.
|
|
| مسؤوليت‌هاى روان‌شناس مدرسه
|
|
| روان‌شناس مدرسه در زمينه‌هاى مشاوره و روان‌شناسى تربيتى و بالينى تخصص داد و قسمت عمدهٔ وقت خود را با دانش‌آموزانى که مشکلات خاص يادگيرى و رفتارى دارند سپرى مى‌سازد و پس از تشخيص مشکلات، به حل آنها مبادرت مى‌ورزد. مسؤوليت‌هاى روان‌شناس مدرسه را مى‌توان در موارد زير خلاصه کرد:
|
|
| ۱. تشخيص‌هاى تربيتى:
|
| اگر دانش‌آموزى پيشرفت تحصيلى مطلوبى نداشته باشد، نزد روان‌شناس مدرسه ارجاع داده مى‌شود. در اين مورد، روان‌شناس مدرسه با استفاده از ابزار و وسايل متعدد سنجش، علل عدم پيشرفت تحصيلى را مشخص مى‌سازد و سپس به رفع مشکلات اقدام مى‌کند.
|
|
| ۲. بررسى مسائل شخصيتى:
|
| دانش‌آموزانى که اختلالات گوناگون شخصيتى دارند نيز براى تشخيص و درمان مشکلات نزد روان‌شناس مدرسه ارجاع داده مى‌شوند. روان‌شناس از طريق کاربرد آزمون‌هاى متعدد شخصيتي، مصاحبه‌هاى تشخيصى و ساير شيوه‌هاى متداول، به تشخيص و درمان مشکلات دانش‌آموزان اقدام مى‌کند.
|
|
| ۳. توصيه‌هاى تربيتى:
|
| روان‌شناس مدرسه با کارکنان مدرسه در زمينه‌هاى طبقه‌بندى و تدريس و رفع مشکلات رفتارى دانش‌آموزان استثنائى و کسانى که به کمک‌هاى خاص نياز دارند همکارى مى‌کند و بدين وسيله آموزش و پرورش مناسب و صحيح را ممکن مى‌سازد.
|
|
| از ديدگاه انجمن روان‌شناسان آمريکا نقش روان‌شناس مدرسه شامل سنجش رشد ذهنى و عاطفى و اجتماعى دانش‌آموزان، شناسائى دانش‌آموزان استثنائى و طرح برنامه‌هاى تربيتى مفيد براى کمک به آنان، تعيين روش‌هائى که يادگيرى و سازگارى دانش‌آموزان را تسهيل مى‌کند، و انجام تحقيق و استفاده از نتايج آن براى رفع مشکلات مدرسه در زمينه‌هاى گوناگون است.
|
