چرخه زندگی (تحكیم)

پس از آنکه فرآيند عمل جمعى به راه افتاد، چه عاملى موجب مى‌شود که برخى حرکت‌ها پايدار بماند اما برخى ديگر دود هوا شود. پژوهشگران روى يک عامل اتفاق‌نظر دارند:

گروه‌هائى دوام مى‌يابند که موفقيت‌هاى عينى به‌دست مى‌آورند، اما تعريف موفقيت فرق مى‌کند.

مؤلفانى که به مفهوم هويت اجتماعى شاره مى‌کنند، معتقدند گروه‌هائى دوام مى‌يابند که در اعضاء خود، همانندى با گروه را به سوگيرى احساس اثربخشى جمعي، تقويت مى‌کنند. آنچه را که بندوار دربارهٔ احساس فردى خود کارآمدى گفته است، در مورد احساس خودکار آمدى جمعى نيز به کار مى‌برد (بندوار، ۱۹۹۶)و هيچ موفقيتى به اندازهٔ احساس وابستگى به گروه ارزش پيدا نمى‌کند و هيچ چيزى مثل نيروى زندگى و شوق اعضاء گروه موفقيت را تضمين نمى‌کند. بنابراين، هر حرکتى خودش خودش را تقويت مى‌کند: ما آرزو مى‌کنيم جزء گروه باشيم، زيرا احساس مى‌کنيم که براى مبارزه با بى‌عدالتى به آن نياز داريم. موفقيت اين مبارزه، همانندسازى با گروه را تشديد مى‌کند، تشديد همانندسازى احتمال موفقيت آتى را افزايش مى‌دهد و همين‌طور تا آخر. برخى روانشناسان اجتماعي، ادراک اثربخشى را عامل تصميم‌گيرى توصيف مى‌کنند که به بسيج منجر مى‌شود (ييچ و لوين، ۱۹۹۴)و کارآمدى سياسي، عزت‌نفس به همراه مى‌آورد و احساس خودکارآمدي، آگاهى سياسى را موجب مى‌شود.

طبق نظريهٔ بسيج نيروها حرکت‌ها به اين علت راه مى‌افتند که با کمترين سرمايه‌گذارى بيشترين سود را فراهم مى‌آورند و تا زمانى که به وعده‌هاى خود عمل کنند دوام مى‌يابند. عينيت دادن به اين وعده‌ها، بر کيفيت سازماندهى حرکت، همچنين بر مهارت استفاده از منابع درونى و بيرونى استوار است. منظور اين است که مثلاً، موفقيت در جلب توجه رسانه‌هاى ارتباط جمعى و ادارهٔ مؤثر منابع مالى به‌دست آمده، به شيوهٔ عادلانه انجام گيرد. در مجموع، انسان‌ها عقل‌گرا هستند و هيچ حرکتى را تا پايان همراهى نمى‌کنند مگر آنکه به وعده‌ها عمل شود و هرکس بتواند به نفع خود برسد. مثلاً، اگر در انتخابات رياست جمهورى يکى از کانديداها وعده‌هاى خوبى بدهد اما عملاً کارى انجام ندهد، مردم معمولاً از حمايت او دست بر مى‌دارند. زيرا موفقيت‌هاى مادى عينى است که به گروه اجازه رشد و پايدارى در عمل مى‌دهد. براى روشن‌تر شدن مطلب، انتخابات رياست جمهورى ايران در سال ۱۳۸۰ را به‌دقت مورد بررسى قرار دهيد.