اقدامات اولیه

در يک بيمار ظاهراً سالم، وجود ملنا به مدت يک هفته يا بيشتر مطرح‌کننده خونريزى آهسته است. بسترى کردن اين بيماران جهت انجام يک بررسى دقيق ولى غيراورژانس لازم است. اما در بيمارانى که با هماتمز يا ملنا به‌مدت کمتر از ۱۲ ساعت مراجعه مى‌کنند بايد به فکر خونريزى شديد قريب‌الوقوع بود. نحوهٔ برخورد با اين بيماران، انجام همزمان يک سرى اقدامات تشخيصى و درمانى با اهداف زير است: ۱. لزوم. ۲. تعيين مقدار و ميزان خونريزي. ۳. کاهش دادن يا متوقف‌کردن خونريزى به‌کمک شستشو با آب سرد. ۴. پيدا کردن ضايعهٔ مسبب خونريزي.

از بين بيمارى‌هاى ايجادکنندهٔ خونريزى از دستگاه گوارشى فوقاني، تنها در هايپرتانسيون پورت است که با استفاده از معاينهٔ فيزيکى مى‌توان به نکات تشخيصى دست يافت. با اين وجود، در هر بيمارى که با زردي، آسيت، اسپلنومگالي، آنژيوم عنکبوتى يا هپاتومگالى مى‌آيد، نبايد خونريزى را به واريس مرى مرتبط کرد؛ زيرا بيش از نيمى از بيماران سيروزى که با خونريزى حاد مراجعه مى‌کنند، دچار خونريزى از گاستريت يا اولسر پپتيک هستند.

نمونه خون جهت انجام واکنش متقاطع، هماتوکريت، هموگلوبين، کراتينين و آزمون‌هاى عملکرد کبدى بايد گرفته شود. انفوزيون داخل وريدى بايد شروع شود و در موارد خونريزى شديد، يک لولهٔ نازوگاستريک بزرگ داشته شود. در موارد وجود ملنا، بررسى محتويات معده از نظر وجود خون براى تعيين منشاء گاسترودئودنال خونريزى لازم است، اما در حدود ۲۵% از بيماران دچار زخم دئودنوم خونريزى‌دهنده، تست محتويات معده از نظر خون منفى است. لولهٔ نازوگاستريک تعبيه شده براى بيمار بايد بزرگتر از حد استاندارد (16F) باشد تا بتوان به‌راحتى خون و لخته را از معده تخليه کرد. بعد از خارج کردن محتويات معده، بايد با مقادير زياد محلول سالين يا آب سرد شستشو انجام داد تا زمانى‌که ديگر هيچ خونى خارج نشود.

اگر خونريزى ادامه پيدا کند يا تاکيکاردى يا هيپوتانسيون عارض شود، بيمار را به‌عنوان شوک هموراژيک بايد پايش و درمان نمود.

در خونريزى سريع و حاد، هماتوکريت ممکن است طبيعى يا اندکى پائين باشد. هماتوکريت بسيار پائين بدون وجود شواهد شوک مطرح‌کننده از دست رفتن تدريجى خون است.