درمان

آسم عارضهٔ معمولاً مخربى است که ميليون‌ها نفر را مبتلا مى‌کند. شايع‌ترين علت آسم به‌ويژه در کودکان و بالغان جوان حساست به مواد حساسيت‌زائى چون گرده، پوستهٔ حيوانات، گرد و غبار، غذاها، افزودنى‌هاى غذائي، و غيره است (بحث کلى حساسيت‌ها را مشاهده کنيد). عضو هدف در آسم جارى تنفسى تحتانى است که با التهاب، تنگ شدن و توليد ترشحات مخاطى زياد واکنش نشان مى‌دهند. کليهٔ اين عوامل جريان هوا را مسدود مى‌کنند و باعث خس‌خس سينه و سختى تنفس مى‌شوند. در موارد شديد تنفس به‌قدرى دشوار مى‌شود که براى داشتن انرژى کافى جهت عمل تنفس بايد کليهٔ فعاليت‌هاى ديگر به‌حال تعليق درآيد.

آسم گاهى توسط عفونت‌هاى تنفسى شروع مى‌شود و ممکن است با پوليپ‌هاى بينى همراه باشد ولى علائم آن مشابه موارد ديگر آسم است. در برخى افراد ورزش سخت يا آشفتگى‌هاى روحى ممکن است حمله آسم را برانگيزد. آسم مى‌تواند در هر سنى شروع شود و روند آن بسيار متغير است. حملات آسم در بسيارى از کودکان با افزايش سن بهبود مى‌يابد ولى اين حملات در بقيهٔ آنها در تمام عمر ادامه مى‌يابد.

درمان

در حال حاضر تحقيقات نشان مى‌دهند که علاوه بر تنگى مجارى هوائى ريه، التهاب ريه نقش مهمى در ايجاد علائم آسم ايفاء مى‌کند. به همين دليل اخيراً توصيه شده است که هر فرد مبتلا به انواع مختلف آسم به غير از اشکال بسيار خفيف آن براى پيشگيرى و درمان آسم از داروهاى ضدالتهابى استفاده کند.

براى اکثر بيماران مبتلا به آسم اين نکته به معنى به‌کار بردن يکى از دو نوع داروى ضد التهابى است که هر دو از طريق اسپرى‌هاى (افشانه‌ها) تنفسى تجويز مى‌شوند. نوع اول داروهاى استروئيدى شبيه کورتيزون هستند که شامل دگزامتازون (Decadron)، بکلومتازون (Beclovent ،vanceril)، آزماکورت (Azmacort)، آئروييد (Aerobid)، مى‌شود. نوع دوم يک داروى ضد التهاب به‌نام کرومولين (Intal) است.

روش جديد ديگر در مقابله با آسم استفادهٔ مکرر از آزمايش‌هاى عملکرد ريوى است که از طريق آن ظرفيت جريان هوا اندازه‌گيرى مى‌شود. اين آزمايش با استفاده از يک دستگاه ساده موسوم به 'حداکثر جريان سنج' و توسط خود بيمار انجام مى‌شود. اين دستگاه جريان هوا را اندازه‌گيرى مى‌کند و به شما امکان مى‌دهد که روزبه‌روز مراقب ظرفيت تنفسى خود باشيد. شما به‌راحتى يک نفس عميق مى‌‌کشيد و با فشار به داخل يکى از دستگاه‌ها مى‌دميد. يک وسيلهٔ سنجش کوچک سرعت تخليه ريه را اندازه‌گيرى مى‌کند. نتيجهٔ به‌دست آمده با معيارهاى پذيرفته شده در افرادى که سن، قد و جنس آنها مشابه شما است، مقايسه مى‌شود. حداکثر جريان سنج‌ها مربوط به بيمران آسمى است همان‌طور که بازوبندهاى فشار خون مربوط به بيماران مبتلا به فشار خون است. آنها به شما امکان مى‌دهند که مستقيماً چگونگى مهار شدن بيمارى‌ شما را در هر زمان خاص زيرنظر داشته باشيد.

داروهاى ضدالتهابى از بروز حملات آسم پيشگيرى و همچنين اين حملات را مهار مى‌کنند. در صورت بروز حملهٔ حاد مصرف داروهاى قوى‌تر شامل قرص‌هاى استروئيدى و گشادکننده‌هاى نايژه به آدرنرژيک‌هاي٭ بتا ۲ موسوم هستند و معمولاً از طريق اسپرى‌ها مصرف مى‌شوند. اين داروها شامل آلبوترول (Proventil ،ventolin)، و متاپروترنول (Alupent، Metaprel) است. اين داروها مانند آدرنالين عمل مى‌کنند و باعث شل شدن عضلات نايژه‌ها و افزايش قطر مجارى هوائى مى‌شوند. با وجود اين آنها برخلاف آدرنالين موجب افزايش فشار خون و تعداد ضربان قلب نمى‌گردند. تئوفيلين داروى مؤثرى است که عضلات صاف نايژه‌ها را شل مى‌کند و معمولاً در حملات حاد از راه وريدى تجويز مى‌شود. اپى‌نفرين را نيز مى‌توان در حملات حاد براى باز کردن نايژهٔ منقبض شده به کار برد.

٭ داروهاى آدرنرژيک موادى هستند که مشابه هورمون‌هاى قسمت مرکزى غدهٔ فوق کليوى عمل مى‌کنند -م.

راحت‌ترين وضعيت هنگام بروز حملهٔ حاد نشستن و خم شدن به جلو با کمک آرنج‌ها است. اگر داروهائى که به‌طور معمول تجويز مى‌شوند و به‌سرعت اثر نکرد فوراً با پزشک تماس بگيريد. از مصرف بيش از حد مجاز گشادکننده‌هاى نايژهٔ استنشاقى خوددارى کنيد زيرا اين کار ممکن است خطرناک باشد.

بين حملات آسم اساس پيشگيرى از اين عارضه پرهيز از مواد حساسيت‌زا است. (به مبحث حساسيت مراجعه کنيد).