| در هنگام حريق، ساختمان تخليه مى‌شود و ورود مجدد موکول به کسب اجازه از مأمور آتش‌نشانى است. بعد از يک آتش‌سوزى بزرگ ممکن است ساختمان براى مدت طولاني، گرم باشد. شايد ورود مجدد به آن به مدت يک هفته و يا بيشتر به تأخير بيفتد. بعضى قسمت‌هاى ساختمان ممکن است فرو ريخته باشد و يا تحت شرايط، ناامن باشد. بناى ساير قسمت‌هاى ساختمان ممکن است سالم باشد، ولى احتمالاً توسط ماشين‌هاى آتش‌نشاني، آب پاشيده شده و در شرايط گرما و رطوبت باعث رشد سريع کپک شود. ضرورت بازسازى مواد کتابخانه را بايد براى مأمور آتش‌نشانى توضيح داد.
|
|
| ممکن است خدمات آتش‌نشانى پيشنهاد کند که آب درون ساختمان را به خارج بکشد. اما اين کار در جائى که آتش‌سوزى رخ نداده است ضرورت ندارد، زيرا کتابخانه به‌عنوان خدمات ويژه بايد هزينهٔ آن را بپردازد. اکثر راهبردهاى زير در کتاب‌هاى راهنماى کتابخانه پيدا مى‌شوند و يا نکاتى هستند که از گزارش حوادث به‌دست آمده است و روش برنامه‌ريزى شده‌اى را براى حوادث کوچک يا بزرگ، تدارک مى‌بينيد.
|
|
|
|
|
|
|
| تنها وقتى که به محوطهٔ حادثه وارد مى‌شويد که ايمن باشد. ممکن است کار عاقلانه اين باشد که صبر کنيم تا افراد ديگرى نيز در آنجا حاضر شوند تا براى امنيت، هر کسى که قصد ورود به محوطه را دارد توسط شخص ديگر، همراهى شود. به‌دنبال نشت يا ترکيدگى لوله در جريان آب‌پاشى مأموران آتش‌نشانى و يا هنگام وقوع سيل، احتمال خطر برق‌گرفتگى وجود دارد. اين خطر زمانى که آب راکد باشد، بيشتر است.
|
|
| نکات قابل توجه:
|
| - خود آب اگر سطح زمين را لغزنده کند، مى‌تواند خطرناک باشد. اگر قسمت زيادى از کف زمين خيس باشد، مى‌توان براى کارکنان و کاربران يک اخطار چسبانيد. خوب بايد به خاطر داشته باشيد که در صورتى که کسى به‌علت عدم هشدار کافى خسارتى ببيند، ممکن است ادعاى غرامت کند.
|
|
| - اگر از لوله‌هاى فاضلاب توالت آب به ساختمان نفوذ کند، يا اگر آب به مواد شيميائى آغشته باشد، ممکن است خطرات بهداشتى در بر داشته باشد.
|
|
| - بعد از هر آتش‌سوزى ممکن است، هنوز خطر دود و بخار وجود داشته باشد و در شرايط خاصى آتش دوباره شعله‌ور شود.
|
|
|
|
| درجه حرارت را کاهش دهيد و مطمئن شويد که جريان هوا به اندازهٔ کافى وجود دارد. کتاب‌هاى خيس در شرايط مرطوب گرم بدون تهويه، محل مناسبى براى رشد سريع کپک هستند. اگر خطر دود و دوده مشکل بزرگى است (اغلب به خاطر سوختن پلاستيک)، به‌دليل آن که دوده ساير سيستم‌ها را به خطر مى‌اندازد، استفاده از سيستم تهويه توصيه نمى‌شود. پنجره‌ها را باز، و براى بيرون راندن هواى آلوده از فن استفاده کنيد. اشخاصى که مشکلات تنفسى مانند نفخ ريه (Emphysema) يا تنگى نفس (Asthma) دارند حق ورود به محوطه را ندارند.
|
|
| نکات قابل توجه:
|
| - در صورتى که منابع کتابخانه بيش از ۴۸ ساعت در دماى بالاى ۲۱ درجه سانتى‌گراد (۷۰ درجه فارنهايت) قرار گيرند، به‌طور حتم کپک خواهند زد.
|
|
| - مى‌توان در يک فضاى بسته به کاهش رطوبت از رطوبت‌گيرها استفاده نمود.
|
|
| - تا وقتى کتاب‌ها درون قفسه بسته‌بندى شده‌اند کپک به آنها نفوذ نمى‌کند، پس تا قبل از اينکه شرايط خشک را براى کتاب‌ها فراهم نکرده‌ايد، آنها را از قفسه‌ها بيرون نياوريد.
|
|
| - تا وقتى که منابع در آب غوطه‌ور يا خيس هستند، کپک با آنها کارى ندارد. خطر کپک وقتى است که خشک کردن در شرايطى نامناسب و با سرعت کم انجام شود.
|
|
|
|
| يک ارزيابى اوليه از منابع مورد نياز تهيه کنيد. شايد لازم باشد براى محافظت از منابع سالم (يا کمتر آسيب‌ديده) اقدام فورى صورت گيرد، مخصوصاً وقتى که آب در حال نفوذ به ساختمان بوده و يا طبقه به طبقه پائين مى‌آيد. اگر لوله‌ها نشتى دارند، مى‌توان از سطل براى جمع کردن قطرات آب استفاده کرد و مانع از نفوذ آب به سطح پائين شد، يا روى قفسه‌ها را با روکش پلاستيکى پوشاند. اگرچه اين کار خيلى بااهميت است ولى انجام اين کار نبايد بيش از حد باعث به تأخير افتادن طرح عمليات گسترده گردد. به خاطر داشته باشيد که افراد زير را براى کمک دعوت کنيد:
|
|
| - متخصصان مربوطه براى کمک در تعيين اولويت‌ها
|
|
| - محافظان براى انجام مشاوره
|
|
| - تعميرکاران متخصص بازسازى براى ارائه مشاورهٔ کلى يا تقبل کارى که از عهده افراد حاضر، خارج است.
|
|
|
|
| نوع متفاوت منابع آسيب‌ديده (مثلاً کتاب‌هاى چاپي، متون دست‌نويس، آرشيوها، روزنامه‌ها، ماهنامه‌ها، عکس‌ها و ميکروفيلم‌ها) و وضعيت آبديدگى آنها را (کلى يا جزئي) مشخص کنيد.
|
|
| رهنمودها:
|
| - ظاهر بيرونى شاخص خوبى است که آسيب را نشان مى‌دهد. جلدهاى ناهنجار و برآمده را مى‌توان بلافاصله در طبقه خيس قرار داد.
|
|
| - از باز کردن کتاب‌هاى خيس خوددارى کنيد، زيرا وقتى خيس هستند خيلى ضعيف شده و به راحتى صدمه مى‌بينند.
|
|
|
|
| مطمئن شويد که گروه‌هاى کار از لزوم روش‌هاى منظم برداشتن مواد از قفسه و ضرورت حفظ اسناد، اطلاع دارند. اگر اسناد نوشتارى بايد حفظ شوند، نمونه‌اى از فرم مورد استفاده را نشان بدهيد و انواع اطلاعات مفيد را بيان کنيد. مورد استفاده هر نوع تجهيزات ثبت اطلاعات را نشان دهيد. در مورد حادثهٔ بزرگ، شايد لازم باشد دربارهٔ امنيت صحبت کنيد، زيرا در بين افرادى که تمام وقت در حال رفت و آمد هستند چهره‌هاى ناآشناى زيادى نيز ديده مى‌شوند. در هر محوطه‌اى مى‌توان به شخصى مسؤوليت داد، تا از افرادى که داخل يا خارج مى‌شوند فهرستى تهيه کند و آنها را کنترل نمايد.
|
|
|
ارسال کتب، نقشه و رسانه‌هاى غيرکتابى براى مرمّت به خارج از کتابخانه
|
|
| محوطهٔ مناسبى براى بسته‌بندى مواد آسيب‌ديده جهت ارسال پيدا کنيد و فعاليت‌هاى مختلف، مستلزم انجام کار را جدا نمائيد: انتقال کتاب‌ها از قفسه به روى ميز کار، تهيهٔ يک سياهه، پيچيدن و بسته‌بندى کتاب در کارتن، برداشتن کارتن‌هاى پر، تهيهٔ کارتن‌هاى خالي، و مواد از اين جمله هستند. کارها را طورى تعيين کنيد که گرفتار تنگ‌راه نشويد و به يک جريان خوب کارى دست يابيد.
|
