آهنگ حرکت گروه‌ها

هرکدام از گروه‌هاى اجتماعى با ريتم و آهنگ، مخصوص به‌خود حرکت مى‌کنند و آهنگ حرکت آنها يکسان نيست. برخى آرام و کند و برخى متوسط و برخى شتابگر هستند.

موريس هالبواکس و گورويچ به اين نتيجه رسيده‌اند که اکثر گروه‌هاى اجتماعي، مطابق پويش و آهنگ مخصوص به خود در حرکت هستند. به‌طور مثال: آهنگ يا ريتم و حرکت کسانى‌که در منزل، دفتر کار، کارخانه، دبيرستان، دانشکده، کليسا، سنديکا، حزب سياسي، دهکده و شهر (کوچک، متوسط، بزرگ) زندگى مى‌کنند. داراى آهنگ و ريتم حرکت متفاوت هستند. به‌عبارت ديگر، ريتم و آهنگ حرکت يکسان نيست. برخى سريعتر و برخى کندتر در حرکت هستند. زمان تغييرپذيرى آنها نيز متفاوت است.

همچنين بايد توجه داشت که گروه‌هائى هستند که تعداد افراد و اعضاء آنها مرتباً تغيير مى‌کند و برعکس گروه‌هاى ديگرى هستند که تعداد افراد و اعضاء آنها تغيير نمى‌کند. يعنى 'تحرک اجتماعي' آنها افزايش يا کاهش نمى‌يابد.

بنابراين به خوبى درمى‌يابيم که در ميان گروه‌ها، گروه‌هائى با حرکتى آرام و متوسط و شتابگر در برابر يکديگر قرار دارند که هرکدام با سرعت و زمان تغيير مختص به خود دارند. مثلاً گروه‌هاى محلى و گروه‌هاى خويشاوندى معمولاً با حرکت و جنبش آرام در حرکت هستند و گروه‌هاى شغلى و يا احزاب سياسى داراى جنبش و حرکتى متوسط و گروه‌هاى جوانان و فرقه‌ها و کارخانه‌ها داراى حرکتى شتابگر هستند.