|
|
|
| مخمل از نفيس‌ترين پارچه‌هايى است که در يزد به طور دست‌بافت نيز توليد مى‌شود. اين صنعت در استان يزد رواج دارد.
|
|
|
|
| نوعى شيرينى مخصوص بوشهر است که به عنوان سوغات بوشهر معروفيت دارد.
|
|
|
|
| مسند درخشان‌ترين توليد دستى در استان اردبيل است که در سطح جهانى نيز از معروفيت ويژه برخوردار است.
|
|
| کانون اصلى بافت مسند در استان اردبيل دهستان عنبران در بخش نمين شهرستان اردبيل است. ۹۰ درصد جمعيت سه هزار خانوارى اين دهستان به بافت مسند مى‌پردازد.
|
|
| کوهستانى بودن منطقه و نبود اراضى مستعد کشاورزى در اين دهستان بيشتر زنان، مردان و حتى کودکان روستايى را به بافت مسند در کارگاه‌هاى خانگى واداشته است.
|
|
| هنرمندان اين منطقه از کودکى خلق نقش‌هاى زيبا و ارزشمند را روى مسندهاى نفيس مى‌آموزند و بيشترشان تا پايان عمر به آن مى‌پردازند.
|
|
| مسندهاى توليدى عنبران در نقشه‌هاى زيبا بافته مى‌شود که از مهم‌ترين آنها مى‌توان به قزل‌گوز، بوته، شعله، نقشه گلدانى، نازنازى، قره‌باغى، قاپاق و گانگال سه پايه اشاره کرد.
|
|
| استفاده از رنگ‌هاى گياهى در بافت مسند اين منطقه بر مرغوبيت و زيبايى مسند عنبران افزوده است. علاوه بر منطقه نمين، در شهرستان خلخال نيز مسند بافى رونق دارد.
|
|
| در اين منطقه، گاه مسندهاى بسيار نفيس ديده مى‌شود که هنرمندان خلخالى آن را به صورت برجسته مى‌بافند.
|
|
| کشورهاى اروپايى به ويژه آلمان مشتاق خريد مسندهاى توليدى اين منطقه‌اند و استان اردبيل مى‌تواند نيازهاى خريداران خارجى را تأمين کند.
|
|
| مسند، استان آذربايجان شرقي
|
|
| گليمچه‌اى است در اندازهٔ ۱۵۰×۸۰ سانتى‌متر مربع که خيلى محکم و ريزباف است. مسند بيشتر جنبهٔ تزئينى دارد.
|
|
|
|
| از پوست حيوانات ساخته مى‌شود و جهت حمل آب به کار مى‌رود.
|
|
| مفرش‌بافى، استان آذربايجان شرقى
|
|
| در منازل روستايى براى نگهدارى رختخواب و تشک و لوازم خواب از مفرش استفاده مى‌شود و در کوچ ايلات و عشاير نيز مفرش وسيلهٔ بسيار مناسبى براى حمل وسايل مختلف به شمار مى‌آيد. مفرش به شکل مکعب مستطيل است و در اندازه‌هاى مختلف به هم دوخته مى‌شود و نقش و نگار جالب دل‌انگيزى دارد.
|
|
|
|
| از ديگر صنايع دستى که جنبهٔ هنرى نيز دارد، مليله‌کارى است. پيشينهٔ صنعت مليله‌کارى در زنجان به قرن دهم هجرى قمرى باز مى‌گردد.
|
|
| اين صنعت داراى فنى بسيار پيچيده و ظريف است. استادکار پس از ذوب شمش نقره، فلز آب‌‌شده را از قالب مخصوص مى‌گذارند و به اين ترتيب، مفتول‌‌هايى نقره‌اى به قطر يک سانتى‌متر ساخته مى‌شوند. اين مفتول‌ها بار ديگر ذوب مى‌شوند و با گذرانده شدن از قالبى ديگر، اين بار، سيمى به قطر حدود يک ميلى‌متر ساخته مى‌شود. سپس با وسيله‌اى به نام سيم‌کش، مفتول‌ها را نازک‌تر و ظريف‌تر مى‌کنند و براى مليله‌کارى آماده مى‌سازند.
|
|
| قالب مليلهٔ موردنظر از تخته و موم تهيه مى‌شود. سيم‌هاى نقره‌اى را در قالب انتخاب‌شده مى‌نشانند و طرح‌هاى متنوع و پيچيده مى‌آفرينند. روى طرح‌ها را با اندودى از برادهٔ مس مى‌پوشانند و آن را حرارت مى‌دهند تا تارهاى نقره به همديگر متصل شوند. پس از زدودن ناخالصى‌ها که با تيزاب انجام مى‌گيرد، مليله‌ها با خاک‌اره صيقل داده مى‌شوند.
|
|
| زمينهٔ مليله‌کارى بسيار گسترده است و معمولاً ظرف‌هاى چاى‌خورى و شربت‌خورى، قلمدان، دستهٔ چاقو، جعبهٔ لوازم آرايش و لوازم متعدد زينتى ديگر را در بر مى‌گيرد. اين ساخته‌ها چنان زيبا هستند که امروزه به مجموعه‌هاى هنرى خصوصى و خانه‌هاى ثروتمندان و مردم اهل ذوق در سرتاسر جهان راه يافته‌اند. ناگفته نماند که مليله‌هاى ساخت زنجان در بازار صنايع دستى اصفهان با شهرت خاصى به مشتريان داخلى و خارجى عرضه مى‌گردند.
|
|
| در استان زنجان صنايع دستى ديگرى مشتمل بر : گليم‌بافى، جاجيم‌بافى، تهيهٔ کلاه نمدى و کفش‌هاى چرمى زنانه و مردانه، دوخت گيوه، توليد ظرف‌هاى مسى، شانه‌تراشى، قاشق‌سازى، منبت‌کارى، نمدمالى، سيدبافى، منجوق‌دوزى، گلدوزى و گيوه‌دوزى نيز رايج است.
|
|
|
|
| در اصفهان، منبت‌کارى و صنايع ريزه‌کارى چوب توسعهٔ فراوان دارد و در اشکال و انواع مختلف به بازار عرضه مى‌شود.
|
|
| غير از انواع صنايع دستى که ذکر شد، صنايع سنگى و شيشه‌اى و چرمى و صنايع بسيار ديگرى در اصفهان وجود دارد که از لحاظ تعداد کارگاه و صنعتگرانِ شاغل قابل توجه‌اند.
|
|
| سوغاتى‌هاى مهم اصفهان عبارت‌اند از:
|
|
| - گز اصفهان که انواع و اقسام دارد و نوع ممتاز آن بسيار مرغوب و لذيذ است.
|
|
| - قلم‌کارى اصفهان که در انواع طرح‌ها مانند روميزى، روتختى، پرده، لباس زنانه، کلاه زنانه و کيف دستى عرضه مى‌شود.
|
|
| - اشياءِ قلم‌زده مانند سينى و گلدان و شمعدان و آيينه، پيش‌دستى، قاب عکس، جاسيگارى و مانند اين‌ها که از نقره، طلا، مس و برنج ساخته مى‌شوند و مراکز فروش آنها بيشتر بازار سلطانى و خيابان چهارباغ و اطراف ميدان نقش جهان است.
|
|
| - اشياءِ مختلف خاتم‌کارى به خصوص قاب عکس و جعبهٔ آرايش براى خانم‌ها و قوطى سيگار.
|
|
| - اشياءِ مختلف ميناکارى که نمونههاى عالى آن را در بازار سلطانى چهارباغ و ميدان سلطانى مقابل هتل شاه‌عباس مى‌توان به دست آورد.
|
|
| - انواع کاشى‌هاى هفت‌رنگ به صورت ميز، تابلو و هم‌چنين نمونه‌هايى از کاشى معرق.
|
|
| - تابلوهاى مينياتور در اندازه‌هاى مختلف که کار استادان مختلف است.
|
|
| - قاليچه‌‌هاى بافت اصفهان و فرش‌هاى شهر کرد و قهفرخ و بختيارى و مانند اين‌ها.
|
|
| - انواع زيورآلات زنانه و مردانه که در بازار سلطانى و بازار زرگرها به فروش مى‌رسند.
|
|
| - از خوردنى‌ها نان کرکى و سوهان حاجي.
|
|
| - گلاب قمصر کاشان و ...
|
|
|
|
| اين صنعت که در بيشتر شهرهاى ايران صنعتگرانى داشته است، در قزوين نيز صنعتى شکوفا بوده و از بهترين نمونههاى آفريدهٔ صنعتگران آن، ضريح و درِ امام‌زاده حسين را مى‌توان نام برد. نمونهٔ ديگر آن اُرْسى‌هاى برخى خانه‌‌ها و به ويژه ارسى‌هاى «حسينيهٔ اميني»ها است که با احتمال قوى، در سراسر ايران بى‌نظير است. اين صنعت، امروزه رونق پيشين خود را از دست داده است.
|
|
| موج و جانماز، استان كردستان
|
|
| موج در منازل به عنوان رختخواب پيچ و جانماز جهت اداى فريضه نماز مورد استفاده قرار مى‌گيرد. بافت آنها اغلب در شهرهاى سنندج و روستاهاى آن مانند نوره، کلاته، بياران، بانه، آرمرده و مريوان و حومه آن نظير ميانه و اورامان تخت، دزلى، کماله، سقز و حومه آن به ويژه روستاى ترجان و بخش‌هاى کامياران و ديواندره معمول است و گروهى از مردم از اين راه امرار معاش مى‌کنند. موج و جانماز اصولاً طى سفارش توليد مى‌شود، ولى دستبافان محصول خود را راساً نيز به بازار عرضه مى‌کنند.
|
|
| مينياتور و ميناسازى، استان اصفهان
|
|
| ميناسازى در سال‌هاى اخير، با افزايش سياحان، توسعه و بازار مناسبى يافته است. مواد مورد استفادهٔ ميناسازى عاج، استخوان، مقوا و چوب است. در اين صنعت، استادان از نقاشى‌هاى ديوارى دورهٔ صفوى الهام گرفته‌اند که اين کار تا امروز نيز ادامه دارد. نقوش مينياتور و مينا از لحاظ سبک و شيوهٔ هنرى هيچ‌گونه تفاوتى با يکديگر ندارند، لکن از لحاظ جنس رنگ و نحوه به‌کارگيرى و تکميل متفاوت‌اند.
|
|
| پودر رنگ‌هاى مينياتور از رنگ‌هاى معمولى است که با آب‌رنگ و گواش و کمى چسب سيريشم يا صمغ يا نبات مخلوط مى‌شود. در صورتى که پودر رنگ ميناسازى با ترکيبات شيميايى تهيه شده باشد، پس از نقاشى در کوره حرارت داده مى‌شود تا پخته و ثابت گردد. رنگ مينا روى پلاک و اشياءِ فلزى که از طلا، نقره و مس ساخته شده‌اند، مى‌نشيند. معمولاً ميناى اصفهان روى مس که فلزى ارزان‌تر است، کار مى‌شود.
|
|
| به طور کلى، نسبت مرغوبيت ميناکارى و مينياتورهاى اصفهان بستگى به مهارت و استاديِ نقاش مينياتورساز دارد. لذا مينياتورها و ميناهايى که تماماً به دست استاد ماهر ساخته شده باشند، کمياب‌اند و بسيار گران مى‌باشند.
|
|
| حدود ۳۰ درصد محصول از مينياتور و ميناى اصفهان به صورت کالاى صادراتى مستقيماً به خارج از کشور حمل مى‌شود و بقيه در فروشگاه‌هاى داخل کشور و به صورت خرده‌فروشى عرضه مى‌شود.
|
